Geboekstaafd

De befaamde puriteinse theoloog John Owen is enerzijds een premodern theoloog, wortelend in de theologie van de Vroege Kerk, de Middeleeuwen en de Reformatie, en anderzijds een modern theoloog die aandacht heeft voor de religieuze ervaring van het individu. Dat is de conclusie van de twee redacteuren van een bundel over Owen als “theoloog tussen orthodoxie en moderniteit”. Zij constateren een toename van interesse in het werk van Owen en de puriteinse theologie en spiritualiteit. Er is meer aandacht gekomen voor traditie en voor het gevaar van subjectiviteit en willekeur in het beroep op de Heilige Schrift. Dit alles heeft geleid tot een herontdekking van de traditie en de wijsheid die daar ligt opgetast. Er is meer oog gekomen voor de gereformeerde katholiciteit. Orthodoxe protestantse theologen beschouwen zich tegenwoordig niet alleen als erfgenamen van de Reformatie maar ook als katholieke christenen. Maar Owens begrip van de katholiciteit is wel gefocust op de onzichtbare kerk van individuele gelovigen waardoor de eenheid van de zichtbare kerk op de achtergrond komt, zo betoogt Van Vlastuin in de bundel. Dat is een heel andere invalshoek dan de kerkvader Cyprianus.

Verschillende aspecten van Owens theologie passeren de revue. Henk van den Belt schrijft over roeping (vocatio) als wedergeboorte: Owens visie op de krachtdadige roeping. Hoewel Owen de roep van het Evangelie niet beperkt tot de uitverkorenen, stelt hij toch dat alleen waarachtige boetvaardige zondaren geroepen worden tot geloof in Christus, zoals Hij aangeboden wordt in de beloften van het Evangelie. Owens verzoeningsleer is typerend voor de ontwikkeling binnen de gereformeerde traditie waarin de bron van zekerheid langzaam verschuift van de belofte van het Evangelie (extra nos) naar het werk van de Geest in de individuele gelovige (in nobis).

Kelly Kapic zet uiteen dat Owen de gevaren bestreed van rationalisme, “blind enthousiasme” en “manipulatief bijgeloof”. Zijn spiritualiteit wortelt in de gemeenschap met de drie-enige God, al legt hij -conform zijn tijd- meer de nadruk op het individu. Het lijkt zo simpel, zo beargumenteert Carl Trueman: Owen is in veel opzichten een erg “on-moderne” geest: dogmatisch in zijn christendom, aristotelisch in zijn metafysica, scholastisch in zijn methode. Maar Owens nadruk op de innerlijke strijd van de christen verbindt hem met de grote augustiniaanse traditie die verwantschap vertoont met huidige psychologische en filosofische inzichten. Joel Beeke laat zien hoe groot de invloed van Owen is op de Nadere Reformatie, vooral op het gebied van de spiritualiteit. We mogen geen tegenstelling maken tussen zijn vroomheid en theologie. “Owen is diep, maar niet droog.”

De bundel bevat mooie bijdragen over de spiritualiteit bij Owen, zoals zijn mediteren over Christus (Reinier W. de Koeijer), zijn visie op het menselijk geluk (David Murray) en het publieke gebed (Daniel R. Hyde). De actualiteit van Owen ten aanzien van de Heilige Schrift als het Woord van God ligt hierin dat de Heilige Geest de mens verlicht en verenigt met Christus om naar Zijn gelijkheid getransformeerd te worden (Hans Burger). We stippen maar enkele bijdragen aan van een boeiende bundel die de breedheid en actualiteit van Owen onderstreept.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen