Ik trek me teveel terug

Mensen kunnen divers reageren op moeilijke omstandigheden. De een zoekt juist gezelschap op, de ander kiest voor alleen zijn. Terugtrekken, of isoleren van anderen, kan leiden tot eenzaamheid. Eenzaamheid is niet hetzelfde als alleen zijn. Zolang je zelf bewust kiest voor alleen zijn, omdat je tijd nodig hebt om moeilijke dingen op een rijtje te krijgen, kan alleen zijn pijnlijk en tegelijk heel goed zijn. Moeilijke dingen vragen om verwerking. Tijdens het alleen zijn kun je op verschillende manieren moeilijke dingen verwerken. Bijvoorbeeld door te schrijven, te schilderen, muziek te luisteren of door een herinneringsalbum of fotocollage te maken.

Wanneer je tijdens het terugtrekken ervaart dat het alleen-zijn helemaal niet fi jn is, spreken we over eenzaamheid. Eenzaamheid kan hetzelfde voelen als het diepe verdriet na het overlijden van een dierbare; een gevoel dat je van iedereen afgezonderd bent. Je voelt je niet verbonden met anderen. Dit kan zelfs ervaren worden in een kamer vol met mensen.

Dit kan heel beangstigend zijn, waardoor het nog minder makkelijk lukt om helder te denken. En wanneer je niet meer helder kunt nadenken, wordt het contact zoeken met anderen ingewikkelder. Voeg daar de voortdurende gevoelens van schaamte en schuld bij, en dan is de eenzaamheid compleet. Zo kom je in een negatieve spiraal terecht. De moeilijke dingen uit het verleden bepalen in dit geval te veel het heden. Het is van belang dat je leert om in het hier en nu te blijven. Zie kader: ”Oefening om in het hier en nu te blijven”.

SCHAAMTE EN SCHULD

Schaamte en schuld zijn aangeboren emoties. Ze hebben te maken met de manier waarop iemand zichzelf ziet en beoordeelt en hoe hij denkt dat anderen hem beoordelen. Deze emoties zijn nogal eens de reden om zich terug te trekken. Mensen die iets ergs meegemaakt hebben, ervaren vaak een sterk gevoel van schaamte over wie ze zijn of over wat hen overkomen is, of over het feit dat ze niet snel genoeg herstellen in de ogen van anderen.

Onderzoek zelf, of samen met een ander, of jouw gevoelens van schaamte en schuld terecht zijn. Het onder ogen zien is mogelijk een moeilijke stap. Maar het is de moeite waard om deze stap te zetten; dit nalaten staat je herstel in de weg. Zie verder het kader: ”Kom uit je isolement”

Oefening om in het hier en nu te blijven

Als je in het heden te veel door het verleden in beslag genomen wordt, kan het helpen als je je zintuigen aan het werk zet. Een paar oefeningen:

Zoek vijf rode dingen in je woonkamer en probeer vijf verschillende geluiden te ontdekken. Of ruik aan iets wat een sterke geur heeft, zoals parfum, of proef van iets met een scherpe smaak, zoals een citroen. Houd een ijsblokje kort tegen je huid, neem een koude douche of pak juist een mok warme thee. Ook evenwichtsspelletjes kunnen helpen: sta op één been en probeer zo lang mogelijk overeind te blijven.

(Bron: ”Verlamd van angst, herstellen na seksueel misbruik”, Agnes van Minnen.)

Kom uit je isolement

• Sta stil bij de verschillende aspecten van terugtrekken. Wanneer, waarom, hoe doe je het? (Zodat je een volgende keer sneller herkent wat de eerste stap richting eenzaamheid is.)

• Stel vast of je het werkelijk prettig vindt om alleen te zijn. Of vermijd je zo andere mensen of moeilijke situaties? • Welke gedachten zijn er op het moment dat je de neiging hebt om je terug te trekken? (Bijvoorbeeld: mensen vinden mij zielig, een aansteller, dom en dergelijke.)

• Check bij anderen of het klopt wat je denkt. (Dat lijkt een onmogelijkheid wanneer je vastzit in gevoelens van schaamte en schuld.)

• Bedenk wat er in het ergste geval zou gebeuren als je contact zoekt met anderen. (En schrijf dat eens concreet op.)

• Isolement kan ook een gewoonte worden. Spreek met jezelf af om regelmatig naar buiten te gaan, al is het maar voor een boodschap, en maak bewust oogcontact met de mensen om je heen, zonder direct een gesprek aan te moeten knopen.

• Maak de momenten dat je toch alleen moet zijn aangenaam. Doe bijvoorbeeld muziek aan, zet een bos bloemen neer.

• Mediteer over een psalm, een lied of een Bijbeltekst.

• Ga buiten wandelen, en zet daarbij alle zintuigen in: ik hoor de vogels, ik zie de bloemen, ik voel de regen. (Het gaat er niet om dat je ervan geniet, het gaat erom dat je al je zintuigen aan het werk zet om in het hier en nu te blijven.)

• Probeer zelf initiatief tot contact te nemen.

• Bedenk twee of drie kleine stapjes die jou kunnen helpen bij het verminderen van de neiging tot isolement.

• Lees een boek met ervaringsverhalen. Hoewel elk verhaal anders is, zul je ook herkenning vinden. Het gaat er niet om dat je vergelijkt wat jij meegemaakt hebt. Probeer je in plaats daarvan te focussen op hoe lotgenoten het hebben ervaren en hoe ze zich voelen. Mogelijk voel je daardoor minder schaamte en eenzaamheid; je bent niet de enige die op een bepaalde manier reageert.

• Schrijf het van je af, wanneer je er niet over durft te praten. Dit kan een hulpmiddel zijn om er uiteindelijk met iemand anders over te spreken of het een ander te laten lezen.

• Bel een (anonieme) telefoonof chathulpdienst, zoals www. chris.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen