”Dominee was als een vader voor mij”

tekst: Jan van ‘t Hul beeld: Henk visscHer

Ria Kreling (74) is weer teruggekeerd naar haar geboortestreek. Ze woont in Nederhemert. In haar huiskamer haalt ze herinneringen op aan haar leven als dienstbode van ds. Verkade, samen met twee kinderen van de dominee, Cor Verkade (oprichter en medeeigenaar van Van Dam, Van Dam & Verkade) en Jannie Eijmael-Verkade (klinisch psycholoog/psychotherapeut bij Eleos in Dordrecht).

Voor Ria Kreling hoeft zo’n interview niet zo nodig. Want een mens is maar een kwetsbaar iets, zegt ze. In 2014 kreeg ze een hersentumor. „Wéken heb ik op de ic gelegen. Ik ben echt een eind weg geweest. Het is een wonder dat ik nog lopen kan, dat ik nog praten kan, dat ik hier zit, ook al zit ik wel erg te beven.”

Aan de muur hangt een houten bord met een Bijbeltekst: „De eeuwige God zij u een woning.” Kreling: „Die had ik eens van de dominee gekregen. Hij had gezegd: „Die tekst is voor Ria”. En ja, die tekst was echt voor mij. Ik ben er nog.”

Kandidaat Verkade nam in 1960 het beroep aan naar Gameren. Hij zag uit naar een dienstmeisje, een hulp in de huishouding. In Gameren zeiden ze dat hij daarvoor bij de familie Kreling moest zijn. Dáár moest dominee maar „een meske” uitzoeken, want ze hadden er daar wel negen. Vader Kreling was al jong overleden, de weduwe Kreling zorgde voor vijftien kinderen.

Nog voordat kandidaat Verkade als predikant bevestigd was, stond hij bij de familie Kreling op de stoep. Of een van de dochters bereid was om in de pastorie te komen assisteren.

Zijn vrouw was in verwachting van de derde en moest het rustig aan doen van de dokter.

Ria Kreling: „Toen hij aan de keukentafel zat, zei ik: „Dag dominee.” Hij zei: „Ik ben geen dominee. Ik moet nog bevestigd worden, als God ’t geeft.” Maar ja, wat zeg je dan tegen zo’n man? „Dag kandidaat?” Hij vroeg aan mij: „Ria, wij zijn maar gewone mensen. Als je wilt, kom als kind in huis.” En dat heb ik gedaan, 53 jaar lang.”

Op 1 september 1960 trad Ria Kreling in dienst, enkele uren voordat de kandidaat zich met een jawoord aan de hervormde gemeente van Gameren zou verbinden. ’s Morgens om acht uur belde ik aan. Dominee en mevrouw zaten met de kinderen aan tafel. Mevrouw zei: „Ria, wil je dat bakje dat op het aanrecht staat, even halen?” Ik naar de keuken, maar daar zag ik geen bakje op het aanrecht. Ik zei: „Bedoelt u soms dat schulleke?” Zo zijn we begonnen.”

Cor Verkade: „Ria was al in ons gezin voordat ik geboren werd. Ze heeft veel betekend voor de jongste kinderen, Jannie, Piet en ik. Ik ben half opgevoed door Ria en ben dus een gezegend mens. Ria vertelde mij vroeger wat ik wel en wat ik niet moest doen. Iedere dag was ze zorgzaam om ons heen. Thuis ben ik nog steeds slecht in opruimen. Dat had ik nooit geleerd, want dat deed Ria altijd.”

Ria: „Ik heb altijd veel zorg gehad over Cor. Ook vroeger al was hij dag en nacht in de weer. Ik zei weleens tegen hem: „Ach jongen, zo’n wispelturig leven houd je toch nooit vol.” Maar ik denk dat hij nog steeds zo is.”

Cor: „Ria is op dezelfde dag geboren als Donald Trump, 14 juni. Dat is dus een bijzondere datum voor bijzondere mensen. Ze is één jaar ouder en één jaar wijzer dan Trump.”

Jannie Eijmael belt nog steeds vaak naar Ria Kreling, soms wel elke dag: „Ria hield van overzicht. Ze had de regie in huis. Ze deed heel veel dingen waar mijn moeder niet aan toekwam en die mijn moeder vaak niet eens wist. Als ze naar de winkel ging, hoefde ze niet te zeggen: „Breng ook dit of dat mee.” Dat regelde Ria allemaal zelf.”

Ria: „Zo rommelde ik, zo rommelde ik.”

Cor: „Ria had de neiging om semidictatoriaal te zeggen wat iedereen in huis moest doen.”

Jannie:„Door Ria’s steun kon onze moeder onze vader in het gemeentewerk ondersteunen.

Mijn moeder ging trouw op bezoek bij mensen uit de gemeente in. Als er iets bijzonders was, condoleanties of jubilea, deden ze dat samen. Maar de laatste jaren beheerde Ria pa’s agenda. Zij zorgde ervoor dat hij niets vergat. Dan zei ze: „Dominee, denkt u hieraan? En dominee, denkt u daaraan?”” Cor: „Ze was pa’s persoonlijke assistente.”

Ria schudt van nee. „Zo belangrijk was het niet. Dominee was als een vader voor mij. Ik ben maar een eenvoudig mens. „O Heer’, ontdek mijn levenseind aan mij.” Ik heb veel gebeden van de dominee gehoord. Elke dag sloot hij af met Bijbellezen en gebed. Dan moesten we allemaal op de knieën voor de stoel.”

Aan de wand van Krelings huiskamer hangt een schilderij van de hervormde kerk in Gameren. Op een tafeltje en in het grote wandmeubel staan allemaal foto’s, van familieleden, van neven en nichten, van de kinderen van ds. Verkade, en ook van Piet, het zorgenkind van de familie.

Ria Kreling had het goed in de pastorie. Toen dominee een beroep aannam naar Nieuwe-Tonge, ging ze mee. „Ik was nog nooit zo’n end van huis geweest.” En natuurlijk ging ze ook mee naar Montfoort, en later naar Elspeet. Kreling: „Als de dominee een beroep aan moest nemen, was dat voor hem het zwaarst. Wij namen allemaal dezelfde stoel mee, maar hij moest in een nieuwe gemeente beginnen. Toen we in Elspeet kwamen, waren er wel mensen die zeiden: „Wie van die twee vrouwen zou nou de vrouw van de dominee zijn?””

Kreling had het nergens beter kunnen krijgen dan bij de dominee, zegt ze. „Mijn eerste nieuwe mantel kreeg ik van hem. En ik heb drie nieuwe fietsen van hem gekregen. Op de eerste verjaardag dat ik in de pastorie was, kreeg ik de eerste, een Gazelle, en een jaar erop kreeg ik weer een nieuwe, en een jaar later weer een nieuwe.

Dominee zei: „Geef die oude maar aan je zusje.””

Cor: „Ria zei natuurlijk ”dominee” tegen mijn vader. We namen haar taalgebruik gewoon over, zodat ik ook een hele tijd ”dominee” tegen mijn vader heb gezegd.”

Ria was een gastvrije dienstbode, weet Jannie. „Er moest altijd iets in huis zijn voor het geval er onverwacht visite kwam. Er waren vaak mensen die een nachtje overbleven, soms waren dat hervormd-gereformeerde predikanten, zoals ds. G. Veltjesgraaf, ds. G.M. van Dieren, ds. D.J. Budding, ds. Tj. de Jong en ds. L.H. Oosten. Bij Ria kwam niemand iets tekort.”

Ruim een halve eeuw was Ria Kreling kind in huis bij de familie Verkade. Ze is altijd ongehuwd gebleven. Heeft ze een huwelijk en een gezin zelf niet gemist? „Aan de ene kant wel, aan de andere kant niet. Ik meende nu eenmaal dat ik bij de dominee niet gemist kon worden. Ik ben dus zelf geen moeder geworden en ben nu ook geen grootmoeder. Maar God heeft het zo bestuurd. Hij heeft het pastorieleven op mijn weg gebracht. En een mens mag niet klagen, want het is een wonder dat je leven mag.”

Kijkt ze voldaan terug op haar leven als huisgenote van de familie Verkade? „Natuurlijk. Ik vond het een voorrecht dat ik het zo lang heb mogen doen. En we hebben geen recht om het met de Heere oneens te zijn. Toen de dominee overleden was, was ik helemaal m’n padje kwijt.”

Cor: ”Ria zei natuurlijk ”dominee” tegen mijn vader. We namen haar taalgebruik gewoon over, zodat ik ook een hele tijd ”dominee” tegen mijn vader heb gezegd”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen