Bescheiden musicus met brede blik

Het nieuwe Van den Heuvelorgel van de hersteld hervormde kerk in Ouderkerk aan den IJssel is het tweede thuis van Van der Vlist. De luisteraar hoort het, de toeschouwer ziet het. Zijn vingers dwingen de ”Toccata” van William Ralph Driill uit de drie klavieren van het instrument. Forse tonen uit het middenklavier, bescheiden klanken uit de toetsen erboven. Het stuk houdt Van der Vlist bij de les, vertelt hij in zijn huis even verderop. „Moeilijke stukken heb je nodig om op niveau te blijven. In de koorwereld is de muziek eenvoudiger, maar thuis pak ik geregeld Bach, Mendelssohn of Franck.”

Het typeert Van der Vlist (1980). De organist, pianist en dirigent kijkt buiten zijn eigen straatje en geniet van een breed scala aan muziekstijlen en muziekactiviteiten. „Afwisseling, daar houd ik van. Ook in mijn werk. Soms dirigeer ik, soms componeer ik. Dan weer begeleid ik een koor, dan weer speel ik met instrumentale groepjes of geef ik een orgelconcert. Dat lijkt divers, maar zeker in de koorwereld grijpt alles in elkaar. Door het dirigeren kom ik erachter hoe belangrijk een goede begeleider is en door het begeleiden van andere koren leer ik weer van collega-dirigenten.

JONGENSDROOM

Het schippersinternaat was de plek waar Van der Vlist de wereld van de muziek ontdekte. „Iedere week kwam meneer Van Rijswijk orgelles geven.

Er was ook een kinderkoor waarop ik zong. Algauw ging ik dat koor begeleiden. De dirigente, toen nog Ria Kalkman, nam me mee naar haar andere koren. Zo begon het. Vijfentwintig jaar geleden had ik mijn eerste officiële uitvoering. In de kerk van de gereformeerde gemeente te Gouda.”

Op de middelbare school werd zijn concertagenda steeds voller. Een bestaan als musicus, dat werd de droom van Van der Vlist. Een droom die uitkwam op een andere manier dan gedacht.

„Het laatste jaar van mijn opleiding administratie op de meao volgde ik ook de vooropleiding van het conservatorium. Het was de bedoeling dat ik daar verder zou studeren.” En dan met een spijtige lach: „Maar ik werd niet aangenomen”. Van der Vlist wijst op zijn benen. „Ik heb beschadigingen opgelopen aan mijn kleine hersenen, door zuurstofgebrek tijdens mijn geboorte. Daardoor loop ik moeilijk. Op het conservatorium dachten ze dat het mijn pedaalkwaliteit in de weg zou staan.”

PARTTIME

Misschien hebben ze gelijk gehad, denkt Van der Vlist nu. „Bij moeilijke stukken belemmert het me soms. Vooral als de pedaalpartij een grote rol heeft. Maar die stukken speel ik gewoon niet. Dat is ook niet nodig in de muzieksferen waarin ik mij beweeg.”

Peinzend: „Nee, uiteindelijk heb ik het conservatorium niet gemist in mijn muzikale loopbaan. Natuurlijk krijg je daar een goede basis mee. Maar daar zou ik ook veel geleerd hebben wat ik niet gebruik in onze kringen. De verschillende leraren die ik had, gaven mij voldoende bagage mee.”

Even stopt het gesprek omdat zoon Evert-Jan binnenkomt. „Mijn trouwe registrant”, glimlacht Van der Vlist.

De kinderen in huize Van der Vlist weten niet beter dan dat hun vader ook musicus is. Sinds 2005 wijdt hij twee dagen per week aan de muziek.

De andere drie dagen zijn voor het werk op de financiële administratie bij Dienst Justitiële Inrichtingen in Den Haag. „De muziek is mijn tweede baan geworden”, zeg ik altijd in Den Haag. Met vijftig concerten per jaar en acht koren waaraan ik verbonden ben, komt dat aardig in de buurt.” Dat betekent heel wat avondjes alleen voor zijn vrouw. „Tja, dat wist ik toen ik met hem trouwde”, lacht ze. „En er staat tegenover dat hij twee dagen in de week thuis is. Die dagen nemen we ook vrije tijd met elkaar.” En relativerend: „De avonden zijn niet zo alleen hoor. Onze oudste ligt pas om negen uur op bed, dan komt Arie alweer bijna thuis.”

GRATIS

Hoe onderscheidt Van der Vlist zich in de wereld van de romantische muziek, vol organisten en dirigenten? „Een specialisme heb ik niet. Maar ik wil wel graag kwalitatief goed werk leveren. Ik geniet er extra van om koren te begeleiden die eruit springen qua niveau. Mijn doel is om een begeleider te zijn waar het koor op aan kan. Hoewel een koor niet op je moet gaan steunen. Tijdens de repetities met mijn eigen koren, speel ik soms bewust niet mee om dat te voorkomen.”

Van concurrentie tussen musici is geen sprake in de romantische en populairklassieke muziek, vindt Van der Vlist. „Anderen doen hetzelfde als ik, maar er zijn ook zo veel koren en concerten.”

Dat is tegelijk een moeilijk aspect aan het werk, ervaart hij. „Veel concerten worden gegeven voor het goede doel. Koorleden zingen altijd vrijwillig. Toch kan ik niet gratis spelen. Het musiceren is mijn beroep. Een concert gaat niet alleen over een avond, je hebt ook je voorbereidingstijd.” Van der Vlist zoekt even naar woorden. „Weet je, in onze gemeenten is het zijn van kerkorganist een erebaan. Daar geef je als organist veel vrijwillige uren aan. Daarom is het nodig om doordeweeks een grens te trekken.”

BESCHEIDEN

Met een tevreden gebaar legt Van der Vlist een poster op tafel. Begin oktober presenteert hij zijn nieuwe bundel met voorspelen bij de 150 psalmen en de ”enige gezangen”. „Er kunnen niet genoeg boeken met voorspelen zijn”, vertelt hij. „Tijdens de kerkdiensten wil je afwisselen. Met dit boek wil ik de gemiddelde amateurorganist bedienen.” En dat heeft hij met verve gedaan. Van der Vlist laat zijn karakter doorschemeren in zijn boek. Hij houdt graag rekening met de ander, neemt zelf een bescheiden plaats in. „Kijk, een deel van de voorspelen kun je zowel ritmisch als niet-ritmisch spelen. Andere voorspelen maakte ik in twee toonsoorten, zodat je er verschillende koraalzettingen bij kunt gebruiken. Ik pas me graag aan, aan degene die de muziek wil spelen.”

Componeren is niet het makkelijkste deel van zijn parttimebaan in de muziek, erkent Van der Vlist. „Iets wat goed klinkt, hoeft nog niet goed te zijn. Ook de techniek erachter moet kloppen. Dat heb ik geprobeerd te bereiken in deze bundel. Kijk, hier heb ik de melodie als canon in het voorspel verwerkt. Ik denk dat onverwachte elementen uit de voorspelen deze bundel een beetje verrassend maken.”

Componeren doet Van der Vlist op het droge. Hij bedenkt de melodieën in zijn hoofd en schrijft ze meteen op. „Anderhalf jaar geleden begon ik aan deze bundel. Ik deed eerst de onbekende psalmen, omdat me die het moeilijkst leken. Je moet de melodie dan goed laten doorklinken in het voorspel. Maar toen die psalmen af waren, werd het pas moeilijk. Bij bekende psalmen is het een veel grotere uitdaging om een vernieuwend voorspel te bedenken. Je hoort dan steeds bestaande bewerkingen in je hoofd.” Zijn brede muzieksmaak hielp hem in deze situatie, denkt de musicus. „Ik heb inspiratie opgedaan bij stukken van Bach en Mendelssohn, maar ook bij Dick Sanderman en Jaap Niewenhuijse. Daardoor zijn er voorspelen in allerlei stijlen ontstaan.”

ZENUWEN

Vijfentwintig jaar na zijn eerste concert gaat de bundel ter perse. „Het was een mooie deadline om naartoe te werken”, vindt Van der Vlist. „De presentatie van mijn bundel zie ik als een hoogtepunt in het concertseizoen van dit jaar. Net als de kerstconcerten met de koren en de januariconcerten met The Musix, een instrumentaal sixtet. Het zijn drie heel verschillende hoogtepunten en ze geven me alle drie veel energie.”

Bezorgt het hem ook weleens zenuwen, de optredens? „Bij een oratorium als ”The Crucifixion” van John Stainer merk ik dat ik op scherp sta. Dan moet ik een uur lang precies op het goede moment inzetten en heel alert zijn.

Maar de spanning ebt altijd na een paar minuten al weg. Ik geniet vooral van concerten.”

Met een glimlach: „Het is natuurlijk ook prachtig dat ik zonder conservatorium toch in plaatsen als Kampen, Dordrecht en Bolsward mag spelen. Dat had ik nooit kunnen denken.” Toch zijn bijzondere orgels niet de belangrijkste drijfveer voor het musiceren bij Van der Vlist. „Veel muziek die ik begeleid, draait om de teksten die gezongen worden. Bijna altijd zijn dat Bijbelse teksten. Ik hoop dat mijn begeleiden en dirigeren de teksten dichter bij de luisteraar brengt. Daarvoor wil ik me inzetten.”

”Afwisseling, daar houd ik van. ook in mijn werk. Soms dirigeer ik, soms componeer ik. Dan weer begeleid ik een koor...”

Arie van der Vlist

Arie van der Vlist (1980) volgde orgellessen bij Everhard Zwart, Gijsbert Lekkerkerker en Ben van Oosten. Bij Eef de Kwant studeerde hij piano, koordirectie en muziektheorie. Hij is vaste organist van het Christelijk Krimpens Mannenkoor te Krimpen aan den IJssel en het Shaare Zedek Koor te Alblasserdam. Ook heeft hij de leiding over een aantal koren. Daarnaast speelt hij in The Musix, een instrumentaal sixtet met orgel, piano, dwarsfluit, viool, harp en cello. Van der Vlist gaf concerten in Canada, Duitsland, België, Frankrijk en Engeland en werkte mee aan tal van cd-opnames. Ook schreef hij meerdere psalmbewerkingen. Van der Vlist is als kerkorganist verbonden aan de hersteld hervormde gemeente te Ouderkerk aan den IJssel, waar hij woont met zijn vrouw en vier kinderen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen