50 kilo te zwaar

Het gaat vaak sluipenderwijs. De rits van een jurkje kan niet meer dicht. De stapel corrigerende broekjes en hemdjes in de kast groeit gestaag. Op de foto gaan wordt confronterend. Na een zwangerschap blijven de overtollige kilo’s hangen en ineens blijkt het haast onmogelijk om leuke nieuwe kleding te kopen in nóg een maatje meer.

Ruim de helft van de 20-plussers in Nederland heeft overgewicht en dat is een toename van ruim een derde ten opzichte van de jaren 80. Opvallend genoeg stijgt vooral het aantal mensen met morbide obesitas, oftewel ziekelijk overgewicht. Eén procent van de volwassenen en 3 procent van de kinderen in Nederland lijdt aan deze ernstigste vorm van zwaarlijvigheid. Had in 1981 nog ‘maar’ 5,4 procent van de Nederlanders obesitas, inmiddels is dat ruim 14 procent aldus het CBS. In dertig jaar tijd zijn mannen gemiddeld 8,6 kilo en vrouwen 7 kilo zwaarder geworden en werden we respectievelijk 3,8 en 1,5 centimeter langer.

GROTERE PORTIES

Dat we steeds zwaarder worden, komt volgens het Voedingscentrum doordat onze omgeving ons stimuleert om meer te eten en minder te bewegen. „Je kunt met de lift of roltrap, we kunnen altijd en overal eten kopen, er is meer ongezond voedsel en de porties zijn groter dan vroeger”, zegt Patricia Schutte van het Voedingscentrum. „Vroeger dronken we vooral blikjes cola, met een inhoud van 330 milliliter. Nu drinken we cola vaak uit een flesje, dat 500 milliliter bevat.” Daarnaast worden we dus langer, deels door onze genen en deels door de groeiende welvaart, en ook dat zorgt voor meer gewicht. Helaas compenseert de extra lengte niet de extra kilo’s. We eten meer dan we verbruiken en dus komen we aan.

EIGEN SCHULD, DIKKE BULT

”Te dik zijn” heeft dus te maken met voeding en het is dan je eigen schuld als je obesitas hebt, toch? Huisarts Jacqui van Kemenade publiceerde onlangs het boek ”Leefstijl op recept”, over diabetes type 2 en overgewicht, en trekt een heel andere conclusie. Volgens haar is minder eten en meer bewegen zelden een blijvende oplossing. „Verzadigingshormonen in de darmen spelen een grote rol, maar ook slaap. Slaaptekort heeft via allerlei hormonale processen effect op je honger- en verzadigingsgevoel.” Wie moeite heeft met afvallen, heeft lang niet altijd een gebrek aan wilskracht of discipline. „Het gaat niet alleen om hoeveel calorieën je eet, maar om wát je eet. We eten te veel snelle koolhydraten, die een negatief effect hebben op de insulinewaarden. Eiwitten en goede vetten helpen juist om die waarden onder controle te houden en geven ook veel meer verzadiging.”

ONZICHTBAAR VET

Het is op zich niet erg om een klein buikje te hebben, stelt hoogleraar Michael Müller, gespecialiseerd in voeding en metabolisme. Vet, vooral direct onder de huid, heeft namelijk ontstekingsremmende eigenschappen. Het tegenovergestelde geldt voor het ‘onzichtbare’ vet rondom de organen: visceraal vet. Dit verslechtert de werking van de organen. Zo kun je gaan snurken door een verminderde longfunctie. Het orgaanvet bevordert juist ontstekingen. Het immuunsysteem raakt daardoor uit balans, het lichaam wordt minder gevoelig voor insuline en er ontstaat vaak diabetes type 2. Vet rondom de lever zorgt voor de aanmaak van slecht cholesterol en veroorzaakt uiteindelijk hart- en vaatziekten. Gewrichten krijgen heel wat te verduren door het extra gewicht en slijten sneller. Er ontstaat een verhoogde kans op kanker, verminderde vruchtbaarheid en menstruatie- en incontinentieproblemen. Wanneer je op relatief jonge leeftijd al ernstig overgewicht hebt, is bovendien je levensverwachting een jaar korter. Ook slanke mensen met een ongezonde levensstijl kunnen trouwens veel van dit gevaarlijke vet hebben, al zie je dat er aan de buitenkant niet vanaf.

GROOT EN GELUKKIG

Wat als je echt wel weet dat overgewicht ongezond is, je alles al geprobeerd hebt om af te vallen en het maar niet lukt? De Spakenburgse vriendinnen Aryenne de Jong en Heske van Diermen richtten eind 2015 een lijnclub op met vrouwen uit de kerk. Aryenne woog 133 kilo en Heske tikte de 123 kilo aan. Over hun afvalproces schreven ze het boek ”Slank(er) met de lijnclub”. Heske: „Ik heb me nooit ongelukkig gevoeld, maar ik merkte wel dat er te veel aan m’n lijf zat. Met bewegen bijvoorbeeld. Mijn man heeft nooit commentaar geleverd. Hij zag mij natuurlijk wel groeien tijdens ons huwelijk, maar hij vond me toen ook prachtig. Ik heb alles geprobeerd qua diëten en ook met succes, maar de kilo’s wisten mij altijd heel snel weer terug te vinden.” Aryennes man leerde haar kennen toen ze al voller was. „Ik werd dus alleen maar slanker en hij deed ook met me mee. Het is fijn dat onze mannen ons gesteund hebben. Mijn huisarts stuurde me destijds door naar een psycholoog. Hij vertelde me dat ik goed voor mezelf moest zorgen. Dat is ook een Bijbelse opdracht.” Ze stuurde Heske, die op dat moment naar eigen zeggen „groot en gelukkig” in het kraambed lag, een appje dat ze een lijnclub had opgericht. „Ik verslikte me zowat in de geboortetaart die ik al voor de helft naar binnen had gewerkt”, schrijft Heske. „Nee zeggen was geen optie. Ik besloot ervoor te gaan.” En met succes, want binnen enkele jaren vielen de dames (met vallen en opstaan) in totaal meer dan 100 kilo af.

Het werd geen typisch kook- of dieetboek, maar een leesboek vol praktische tips, eerlijke verhalen en zes realistische weekmenu’s. „Eerlijk zijn is het belangrijkste”, schrijven Heske en Aryenne in het voorwoord. Ze verloren gewicht door „gezonder te eten, kleinere porties te nemen, heel veel water te drinken, veel te wandelen en haalbare doelen te stellen”. Hun beste tip? Geloof dat je het waard bent om goed voor jezelf te zorgen. „Je bent uiteindelijk veel meer dan je lichaam. God heeft ons een lichaam gegeven dat we zelf moeten onderhouden. Vraag Hem eenvoudig of Hij je wil helpen.”

Aryenne: „We geloven niet dat God naar je kijkt in de zin van: een groot lijf of iets voller. Hij kijkt anders. Je bent allereerst Zijn schepsel. Als dat steeds het uitgangspunt is, ook na een gezellig avondje met een wijntje en wat hapjes, kun je de volgende dag weer doorgaan. Dat is een mooie drive.”

Heske denkt het dat voor vrouwen lastig is om goed voor zichzelf te zorgen. „Zorgen voor anderen is fijn. Echt goed voor jezelf zorgen is moeilijker, omdat het misschien te dichtbij komt. Omdat je al te veel kilo’s aan je lijf hebt en je je kop in het zand steekt. Maar de Bijbelse opdracht is om goed voor jezelf te zorgen en van jezelf te houden. Want dan kun je ook meer en beter van anderen houden.”

Wendeline: “Ik was altijd al mollig en versloeg mijn emoties met eten. Daarnaast hield ik mezelf voor dat ik geen tijd had om extra te bewegen. Mijn hobby is koken en kookboeken verzamelen. Tel daar twee zwangerschappen bij op en je houdt, in mijn geval, 126 kilo over. Geen normaal gewicht voor iemand van 34. Eind 2018 overleed mijn vader zeer onverwachts op jonge leeftijd. Hij leefde helaas niet gezond en dat triggerde mij. Hoe kan ik als verpleegkundige zeggen dat mensen gezond moeten leven, terwijl ik dat zelf niet doe? Hoe kan ik fit en gezond ouder worden, zodat mijn kinderen zo lang mogelijk kunnen genieten van een gezonde moeder? Met shakes en repen viel ik een paar kilo af, maar in combinatie met mijn gezin was dit dieet niet handig.

Bij WeightWatchers sloot ik een abonnement af en ik downloadde de app die erbij hoort. Daarin noteer ik alles wat ik eet en drink en de app rekent uit hoeveel ik per dag mag eten. Suiker gebruik ik haast niet meer en ik eet veel meer groente en fruit. De community achter het programma helpt mij enorm door het delen van tips. Daarnaast wandel ik veel en ga ik op de fiets naar mijn werk. In totaal ben ik 35 kilo afgevallen en daar ben ik enorm trots op! Ik voel me een ander mens en heb veel meer energie. Er zou nog 14 kilo af mogen, maar ik weet zeker dat dat me gaat lukken.”

JANNIEK*: “Iedereen in ons gezin was stevig, ik ook. Vaak voelde ik mezelf opgeblazen en kleding kopen vond ik meestal niet leuk. Toen ik 102 kilo woog, koos ik ervoor om echt te gaan afvallen vanwege mijn gezondheid. De laatste jaren was ik elke winter ziek en kortademig, regelmatig erg moe en ik had darmproblemen. Daarbij ben ik een behoorlijke emotie-eter en vond ik het lastig om de flow van veel en ongezond eten te doorbreken. Door mijn klachten kon ik soms periodes niet werken. Niet ideaal als je nog geen 30 jaar bent. Op zoek naar een nieuw sportadres kwam ik uit bij een trainer van Hormoonfactor. Zij hielp mij van mijn klachten af met een aangepast voedingspatroon. Momenteel eet ik volledig gluten-, suiker-, lactose-, melk- en eivrij met maximaal vier eetmomenten per dag. Dat heeft een forse impact op mijn leven. Als single is het wel te doen, maar met visite of buitenshuis eten wordt het lastig. Daarom houd ik de ”80-procent-gezond-20 procent-ongezond-regel” aan. Ik heb nu veel meer energie, ben minder vermoeid en voel me helderder, alsof er een waas uit mijn hoofd is opgetrokken. Het gewichtsverlies is mooi meegenomen en ik weeg nu 92 kilo. Mijn streefgewicht is 85 en dat wil ik in juni behalen. Suikers laat ik nu echt staan, die verwoesten je lichaam meer dan je denkt, net als eten uit pakjes en zakjes. Voor mij werkte een coachingstraject heel goed, na tientallen mislukte afvalpogingen. Het kost wel wat, maar het resultaat mag er zijn! Mijn gezondheid staat bij mij voorop en daarna pas mijn gewicht.” * Janniek is een gefingeerde naam.

Caroline: “met mijn ruim 118 kilo was ik veel te zwaar. ik was erg onzeker omdat iedereen naar me keek. in een restaurant voelde ik me schuldig als ik een gebakje at, omdat ik dacht dat mensen het dom vonden dat ik zoiets deed. mijn lichaam beperkte me in mijn bewegingen en alles kostte veel energie. mijn gewicht beheerst mijn leven al sinds mijn 11e. ik kom snel aan en moet altijd uitkijken met wat ik eet. ik heb veel afvalpogingen gedaan en ben al 30 kilo afgevallen. Voor mijn streefgewicht moet er nog 10 kilo af. mijn ultieme tip? eet 250 gram groenten en voldoende fruit per dag. ik neem drie maaltijden en drie gezonde tussendoortjes, waarbij ik vooral let op de porties. Bij friet, rijst of pasta eet ik extra salade of roerbakgroenten. daarnaast probeer ik meer te lopen en in de zomer fiets ik naar mijn werk.”

Henriëtte: “Ik groeide altijd makkelijk, onder andere door mijn medicatie, en zat ver boven een gezond gewicht. Op een gegeven moment woog ik 113 kilo bij een lengte van 1,74 meter. Ik had veel last van mijn knieën en was snel uitgeput. Omdat ik me steeds onzekerder voelde en niet meer naar een gewone kledingwinkel kon, dacht ik vaak na over afvallen. Ik voelde de verantwoordelijkheid over mezelf, maar ook voor mijn gezin. Mijn zus nam me mee naar de EGA (Eerste Goudse Afslankclub, red.). Ik hoef niet anders te eten dan de rest van het gezin, maar weeg wel de hoeveelheden af en ben gestopt met snaaien. In een jaar tijd viel ik 38 kilo af. Lichamelijk voel ik me gezond.

Elke dag maak ik een wandeling en ik kan zonder uitgeput te raken iets ondernemen met mijn gezin. De kilo’s zitten er bij mij snel weer aan, dus ik zal er altijd op moeten letten. Door gezond te blijven eten en te bewegen blijft het er gelukkig af. Officieel heb ik nu geen obesitas meer en ik ben heel dankbaar dat dat gelukt is.”

Zes tips voor een goede start
1. Eet voortaan al je maaltijden van een boterhambord.

2. Schep bij het aanrecht op en houd het bij één portie.

3. Plan je eetmomenten en leg alles de avond van tevoren klaar.

4. Houd wekelijks een zelfgemaakte-soep-driedaagse.

5. Zware lunch? Lichte avondmaaltijd!

6.  Maak je doelen reëel: ”twee keer per week wandelen”, in plaats  van ”meer bewegen”

BRON: ”SLANK(ER) MET DE LIJNCLUB”.

Hoe gezond is  jouw gewicht? 
Bereken je Body Mass Index (BMI) met de volgende  formule: lichaamsgewicht/(lengte x lengte).
Stel dat je 95 kilo weegt en 1,70 meter lang bent.  Dan is je BMI 95/(1,7 x 1,7) = 32,8.
Hiermee  kun je redelijk goed indiceren of jouw gewicht gezond  is.
Mannen  Vrouwen
Gezond BMI?
tot 20   tot 18 Ondergewicht
20 - 25  18 - 24 Gezond gewicht
25 – 30  24 – 29 Overgewicht
30 – 35  29 – 35 Ernstig overgewicht
35 – 40 Obesitas
> 40     Morbide obesitas
Bron: Voedingscentrum/Obesitascentrum.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen