Kennis van zaken

tekst: BART VAN DEN DIKKENBERG beeld: ISTOCK

RUIMTEVAART

DURE MAAN-WC

Amerikaanse astronauten gaan volgens planning in 2024 weer naar de maan. Dat stelt ruimtevaartorganisatie NASA voor nieuwe uitdagingen. Bijvoorbeeld: hoe moeten astronauten op de maan hun behoefte doen? De zwaartekracht is er maar een zesde van de aantrekkingskracht op aarde. NASA’s Artemisprogramma heeft daarom een

prijsvraag uitgeschreven, de NASA’s Lunar Loo Challenge. Uitvinders en andere slimmerikken van alle leeftijden kunnen oplossingen aandragen voor een maan-wc. De winnaar krijgt 20.000 dollar (18.500 euro) uitgekeerd, de tweede prijs is 10.000 dollar en de derde prijs 5000 dollar. Aanmelden kan op herox.com/LunarLoo.

ICA

Flippy in de keuken

Welk gezin erop zit te wachten, is de vraag. Maar leuk is hij wel: de autonome keukenassistent Flippy van Miso Robotics. Flippy kan vlees grillen, hamburgers en kipsticks frituren en nog veel meer (zie vimeo.com/373249768). En die taak kan hij aan; hij heeft al ruim 60.000 porties bereid. Een beetje houterig zijn zijn bewegingen nog wel, maar met een toekomstige software-update is dat te verhelpen. Voor een restaurant dat handen te kort komt, is Flippy een uitkomst.

Diamantfabriek

Bewoners van de planeten Neptunus en Uranus kunnen razendsnel schatrijk zijn. Het regent diamanten, 10.000 kilometer onder het oppervlak van de ijsreuzen. Bij 4727 graden Celsius en een intens hoge druk van 1,5 miljoen bar wordt koolstof samengeperst tot diamanten. Die zinken vervolgens diep naar de kern van de planeten. Het Amerikaanse SLAC National Accelerator Laboratory onthulde recent wat er onder het blauwe planeetoppervlak gebeurt. Maar bewoners om die diamanten te verzamelen, zijn er niet; het is er onleefbaar heet.

FYSICA

Spookachtig

Wetenschappers hebben onlangs laten zien dat kwantumverstrengeling mogelijk is met een satelliet die om de aarde draait: deeltjes op aarde en op satelliet SpooQy-1 waren tijdens het experiment aantoonbaar onlosmakelijk met elkaar verbonden. In het vreemde vakgebied van de kwantumnatuurkunde is kwantumverstrengeling misschien wel het vreemdste verschijnsel: twee voorwerpen op kilometers afstand van elkaar gedragen zich als één ding. Einstein noemde het “spookachtige actie op afstand.” Deze eigenschap van kwantumverstrengeling moet op termijn supersnel, superveilig kwantuminternet mogelijk maken.

Stress en ontstekingen

Als je veel stress hebt, ben je gevoeliger voor ontstekingen. Amerikaanse onderzoekers ontdekten hoe dat komt. Tijdens stress scheidt het lichaam de stresshormonen adrenaline en cortisol af. Daarnaast produceren bruinvetcellen immuuncel interleukine-6 (IL-6). IL-6 bereidt het lichaam voor op een verhoogde glucose-aanmaak om ”te vechten of te vluchten”. Keerzijde hiervan is dat dit mechanisme ook het afweersysteem onderdrukt. De wetenschappers ontdekten ook dat auto-immuunziekten zoals reuma, en depressies direct te maken hebben met de IL-6-aanmaak. Ze kunnen worden verholpen met IL-6-remmende medicijnen.

NA

Onverklaarde olifantensterfte in Botswana

Honderden olifanten zijn sinds mei in de Okavango-delta van Botswana op mysterieuze wijze gestorven. Het land heeft ’s werelds grootste olifantenpopulatie, die wordt geschat op 130.000

Stroperij: Als mogelijke oorzaak uitgesloten omdat de karkassen nog met slagtanden werden gevonden

Anthrax: Infectieziekte veroorzaakt door spore-vormende bacteriën – die soms wild in Botswana aantasten – niet aangetroffen in monsters die van dode dieren zijn genomen

Droogte: Gebruikelijke oorzaak van sterfte in droge delen van zuidelijk Afrika, maar volgens onderzoekers is er voldoende water in de regio Okavango na recente regens

Algenbloei: Kan water giftig maken voor grote dieren. Tot 70% van de dode olifanten werden in de buurt van waterpoelen gevonden, maar andere dieren schijnen niet in groten getale te sterven

Mogelijke andere ziekte Levende olifanten in fysiek verzwakte staat of in cirkels lopend waargenomen, wat duidt op mogelijke neurologische beperking. Sommige karkassen zijn met gezicht naar beneden gevonden, wat plotseling instorten en dood suggereert

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen