Ruwe stormen

Ruwe stormen mogen woeden”, is een lied dat Urker koren graag zingen, ook omdat sommige koorleden als visser het zw weer aan den lijve meemaakten en het vervolg belijden: ”God, mijn God zal mij behoeden”. In tal van Urker huiskamers hangt dan ook een spectaculaire foto van een kotter op volle zee aan de muur. Grote kans dat de plaat van fotograaf Herman IJsseling van het bedrijf Flying Focus komt.

Al bijna 40 jaar vliegt Flying Focus op vliegveld Texel bijna dagelijks uit, om luchtfoto’s te maken van schepen en installaties op de Noordzee, of voor fotovluchten boven Nederland en het Waddengebied. Herman IJsseling (1964) fotografeert schepen op zee het liefst bij een stevige wind of storm. „Een schip dat aan de kade ligt, is doods. Op volle zee is het mooier.”

Als het stormseizoen er weer aankomt, klopt het hart van IJsseling wat sneller. Sinds de aanschaf in 2004 van een zware en robuuste Cessna Skymaster –een tweemotorig stormvliegtuig– kan er zelfs met windkracht 10 worden gevlogen, wat spectaculaire beelden oplevert van schepen tussen huizenhoge golven. Op de haarscherpe foto’s zijn water en wind bijna te voelen.

Slagzij

De meest spectaculaire foto’s van de laatste 20 jaar zijn nu gepubliceerd in het fotoboek ”Stormvliegen” (uitgave Flying Focus, 132 pagina’s, 34,50 euro). Op verzoek van velen toont het boek niet alleen het resultaat, maar ook de verhalen achter deze speciale vluchten.

De storm spat van de pagina’s als IJsseling de UK-2 vastlegt wanneer die in december 2023 tijdens storm Pia op weg is naar Harlingen. Het rode schip met gele masten lijkt uit het water te klimmen. De UK-44, die IJsseling 20 jaar eerder fotografeerde, lijkt juist slagzij te maken en te kapseizen in de spectaculaire grondzeeën.

De Douwent is noord van Terschelling onderweg in een storm en heeft de golven nagenoeg dwars op de bakboordzijde. De zeeën breken rond het schip. Een relatief klein schip worstelt zichtbaar met de elementen. Nog veel kleiner, bijna nietig, zijn twee reddingboten van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) die in april 2021 tijdens een vliegende storm ‘naar buiten’ gaan om te trainen met het varen tussen de hoge golven.

De Dorus Rijkers en Arie Visser van respectievelijk de KNRM-stations Vlieland en Terschelling zijn stipjes in het Thomas Smithgat ten noorden van de Waddeneilanden. Voor de omslag van zijn boek ”Stormvliegen” gebruikte IJsseling de Arklow Clan, die hij op 25 september 2020 vastlegde op de Noordzee in een noordwesterstorm met windkracht 9. Het vrachtschip komt maar tergend langzaam vooruit, terwijl het zoute water golf na golf over het dek spoelt.

Knoop

In het stormseizoen worden vanaf half september twee keer per dag de weersvooruitzichten geraadpleegd. „Steeds weer is daar de opwinding als er hoge golven in het vooruitzicht zijn”, aldus IJsseling. „Bij echte storm is er ook de knoop in de maag en de spanning of het wel haalbaar is toch te gaan vliegen.”

Terwijl andere mensen bij zwaar weer naar binnen vluchten, alles vastsjorren en er het beste maar van hopen, trekt IJsseling er bij aantrekkende wind dus op uit. Het liefst bij code rood: zeer zware storm.

Regelmatig krijgt de fotograaf dan ook de vraag wat hem bezielt. „Eerlijk gezegd is het een combinatie van de spanning vooraf en het getuige kunnen zijn van een heel bijzonder natuurfenomeen. Ik ervaar het als een voorrecht om bij storm achter de horizon te kunnen kijken.”

„Weinig kans op redding”

Het werk van luchtfotograaf Herman IJsseling is niet zonder gevaar. Op 8 mei 2013 fotografeerde hij schepen in stormweer, toen zijn vliegtuig crashte in de Noordzee. De bemanning van het KNrm-station IJmuiden redde hem als door een wonder uit zee. Op de website van de KNrm vertelde IJsseling zijn persoonlijke relaas.

„Onze fotovlucht, die als routine was begonnen, eindigde 50 kilometer ten westen van egmond met een dramatische crash in de Noordzee. Vlieger brien van Wijk zou deze crash niet overleven. Ik wist mijzelf te bevrijden uit het zinkende wrak om even later boven te komen in een mistige grauwheid. Een heel emotioneel moment, waarbij boosheid en wanhoop de boventoon voerden. Gelukkig hervond ik mijzelf snel en nam gelijk met opgeblazen reddingvest en geactiveerde noodzender de overlevingshouding aan. Ik wist dat energie sparen het verschil tussen sterven en overleven zou kunnen uitmaken.

Rationeel wist ik dat ik weinig kans op een tijdige redding maakte door de grote afstand uit de kust, de zeer dichte mist, de watertemperatuur van slechts 9 graden en de vertraging in de alarmering aangezien we geen ”mayday” hadden kunnen uitzenden.

Realistisch was er voor mij dus maar weinig hoop. Mijn lichaamsfuncties zouden langzaam uitvallen en uiteindelijk in een soort sluimertoestand geraken. Het was meestal doodstil om mij heen. Na bijna twee uur hoorde ik een helikopter dichterbij komen. In de dichte mist vloog het toestel recht over mij heen, om vervolgens nog twee keer terug te komen, voordat het in de verte verdween. Ik liet toen voor het eerst mijn hoofd zakken. Van mijn vrouw en kinderen had ik in gedachten al afscheid genomen, gevoelsmatig was ik al aan de andere kant.

Maar toen hoorde ik, bijna 2,5 uur na de crash, weer het geluid van een motor dichterbij komen. Ik deed mijn ogen open, draaide me langzaam om en zag de boeg van een reddingboot uit de mist opdoemen, met twee mannen zichtbaar aan dek. Een lange, ijzingwekkende schreeuw volgde van onder uit mijn tenen. De mannen aan dek dachten alleen nog wrakstukken aan te treffen, maar tot hun verbazing begon de donkere vlek die ze daarvoor aanzagen te gillen! Binnen een paar minuten werd ik binnengehaald. Met hoge snelheid voer de reddingboot terug naar IJmuiden. Langzaam kwam ik weer bij zinnen.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen