Boekbesprekingen

Het land Kanaän (later Israël) is voor het bijbelse en hedendaagse Israël van cruciaal belang. Dit stuk grond heeft God aan de aartsvaders beloofd en bij de intocht aan hun nakomelingen gegeven. Dit land is hun meerdere keren ontnomen, maar sinds 1948 hebben de Joden weer een eigen staat. Het land Israël vormt echter wel een kwetsbaar en aangevochten bezit wegens de conflicten met de Palestijnen.

De studie The Earth and the Land stelt een onderzoek in naar de theologische betekenis en implicaties van dit thema. Zij richt zich vooral op het Oude Testament, maar de betekenis van het land in het Nieuwe Testament, de islamitische theologie en het zionisme komen eveneens aan de orde. Dit boek dankt zijn ontstaan aan een aantal studiedagen aan de ETF in Leuven over dit thema. In het oudtestamentische gedeelte wordt – in de volgorde van de Joodse canon – onderzocht hoe het thema ‘land’ in de afzonderlijke bijbelboeken aan de orde komt.

Dit levert verrassende perspectieven op. In het land dat God aan de aartsvaders belooft (Genesis), krijgt de belofte van het paradijs opnieuw gestalte. God schenkt er zegen, vruchtbaarheid en de hoop op de opstanding (de aartsvaders werden er begraven). Het land is de voorbode van een vernieuwde wereld. De boeken Exodus-Numeri bevatten de regels voor de goede omgang met het land dat God aan Israël zal geven: onheiligheid en uitbuiting van de naaste mogen er niet voorkomen. Als Eigenaar van het land zal JHWH het volk uit het land verbannen als het niet naar zijn geboden luistert (Deut. 28). In de boeken Jozua en Richteren dienen we onderscheid te maken tussen wat God belooft en wat het volk uiteindelijk verovert. Dit laatste is minder dan het eerste vanwege Israëls laksheid en toenemende openheid voor de Kanaänitische cultuur. Samuël en Koningen laten zien dat het na een periode van grote bloei en expansie onder David en Salomo, steeds verder bergafwaarts gaat met het volk.

Uiteindelijk volgt de ballingschap. De eerste negen boeken (Genesis–Koningen) beschrijven de gave én het verlies van het land. De profeten wijten dit zonder meer aan de ongehoorzaamheid van het volk, maar beloven ook de terugkeer uit de ballingschap.

Uitbundig beschrijven ze hoe het land opnieuw gezegend zal worden.

In de vijf boeken van de Psalmen worden verschillende aspecten van het land belicht. JHWH is de Koning van Sion en zo van de wereld. Het land is een gave van God en verwijst naar zijn persoonlijke zorg (Ps. 16:5-6; Ps. 37). Tegelijk spreken diverse Psalmen over de crisis vanwege de ballingschap. De Wijsheidsboeken leggen grote nadruk op het rechtvaardig omgaan met landbezit. Intrigerend is de opmerking dat het in Hooglied uiteindelijk om Gods sjaloom voor Israël gaat. Het woord sjaloom keert terug in de naam van Salomo (Sjelomo), de bruid (Sjulamit) en de ‘dochters van Jeruzalem’ (Jerusjalaim). Ezra en Nehemia beschrijven hoe het volk terugkeert uit Babel en Daniël beschrijft hoe de toekomst van het land eruitziet.

Na het onderzoek van het Oude Testament, volgt een onderzoek naar de betekenis van het land in het Nieuwe Testament. W.D. Davies verdedigde in een belangrijke monografie dat sinds de komst van Christus de theologische betekenis van het land veranderd is. Dit begrip is sindsdien gedesacraliseerd en geüniversaliseerd: er is geen ‘heilig land’ meer en het evangelie is ook voor de volken. Ook wordt in het Nieuwe Testament vaak gesproken over een hemels Kanaän en Jeruzalem (o.a. Hebreeën). In een zorgvuldig betoog wordt gesteld dat het Nieuwe Testament daarnaast toch ook vasthoudt aan de bijzondere plaats van Israël.

Vanwege de veronderstelde superioriteit van de islam over andere godsdiensten, verwerpt deze religie de Joodse claim op het land Israël. Dit veroorzaakt grote spanningen in het Midden-Oosten. Ten slotte wordt besproken hoe het zionisme opkwam. Veel christenen geloven dat God in onze tijd bezig is zijn oude beloften aan Israël te vervullen en dat het Messiaanse Rijk spoedig in Jeruzalem zal aanbreken.

De studie sluit af met een slothoofdstuk waarin het voorgaande wordt samengevat en geëvalueerd. Vandaaruit wordt een aantal perspectieven gegeven. Hierbij krijgt het betoog mijns inziens speculatieve trekken.

Vanwege de blijvende zondigheid – zo stellen de auteurs – heeft het huidige Israël geen recht op het beloofde land. Het is immers nog niet tot bekering gekomen. Dat zal echter wel gebeuren. Als het vrederijk komt zullen ook alle doden opstaan en hun plaats in het vernieuwde aardse Israël innemen.

Koninkrijk van God en land vallen dan samen. Of dit helemaal hetzelfde is als wat Openbaring 21-22 bedoelt, is voor mij geen uitgemaakte zaak.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen