Boekbesprekingen

Deze uitgave verscheen bij het afscheid van George Harinck als directeur van het HDC.

De brieven, materiaal waar hij in zijn colleges graag gebruik van maakt, zijn geschreven door Henry Elias Dosker (1855-1926) aan zijn vriend Herman Bavinck (1854-1921).

Dosker emigreert naar de Verenigde Staten als zijn vader in 1873 predikant wordt in Grand Rapids. Afgezien van enkele persoonlijke ontmoetingen bij overzeese reizen, is de vriendschap gebaseerd op de correspondentie. Alleen de brieven van Dosker aan Bavinck zijn bewaard gebleven en nu dus uitgegeven.

In de inleiding legt Harinck de vinger bij de nauwe betrokkenheid van de gereformeerden in Amerika op het kerkelijke leven in Nederland. Het is inderdaad opmerkelijk hoe groot die betrokkenheid is en hoe intensief het contact blijft ondanks de afstand en gebrekkige communicatiemiddelen. Dosker wordt – net als zijn vader – predikant in de Reformed Church of America. Als er een conflict ontstaat over de kerkelijke tucht met betrekking tot vrijmetselaars waaruit de Christian Reformed Church (CRC) ontstaat, schrijft Dosker over de RCA: ‘... zij is de zuivere historische voortzetting der N.H.K. Ik verlaat haar niet tenzij ik word uitgeworpen’ (78).

De brieven bieden ook een unieke inkijk in de praktijk van een jonge predikant in een emigrantengemeente. Zo schrijft hij aan de vooravond van de bediening van het avondmaal over zijn twijfels en strijd. ‘Bij zulke gelegenheden komt het er op aan. Men wil toch niet gaarne een masker dragen.’

Ontroerend zijn de openhartige passages waarin Dosker zijn verdriet deelt over het overlijden van zijn zwangere vrouw Lyda aan de gevolgen van een beroerte en over zijn eenzaamheid daarna:

Want dan denk ik aan de woorden die zij eenige weken voor haar dood eens tot mij zeide. Wij werden beide wakker in den nacht. Zij lag haar hoofdje op mijn boezem, en nog voel ik haar warmen adem op mijne wangen, toen zij even het hoofd opheffend en mij een kus gevend zeide: ‘I could not stand it if another should ever take my place (76).

Ook over Hermans eenzaamheid als vrijgezel schrijft Dosker. Hij wist – waarschijnlijk als een van de weinigen – van Bavincks jarenlange verliefdheid op Amelia den Dekker uit Nieuwendijk (1849-1933) en van het feit dat haar vader Hermans huwelijksaanzoek weigerde. Momenteel werkt James Eglinton aan een nieuwe biografie over Bavinck waarin hij dieper op deze kwestie in zal gaan, eerdere biografen zwegen er altijd over.

Naast deze intieme passages leren we uit de briefwisseling ook over theologische onderwerpen. Zo maakt Herman zich zorgen over het feit dat zijn vriend kennelijk vragen heeft over de historiciteit van het scheppingsverhaal in Genesis naar aanleiding van de geologie. Henry antwoordt dat geloof en wetenschap principieel verzoenbaar zijn en dat hij de zesduizend jaar van het menselijk leven op aarde slechts beschouwt ‘als een der tijdvakken van het bestaan van onzen aardbol’ en dat er tussen het ‘in den beginne’ en het scheppend spreken van God miljoenen jaren gelegen kunnen hebben (43).

De uitgave eindigt met enkele brieven van Doskers tweede echtgenote Minnie Doornink (1861-1923) aan Bavincks wedu we Johanna Schippers (1868-1942). Wij zijn Harinck en Wouter Kroese, een van zijn MA-studenten en inmiddels promovendus bij de PThU, dankbaar voor het ontsluiten van deze mooie bronnenuitgave.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen