"Altijd constructief altijd aardig"

Waarom bent u de politiek ingegaan?

Ik was vaak op borrels en bijeenkomsten waar veel geklaagd werd over de politiek. Dan kun je wel roepen vanaf de zijlijn dat je het er niet mee eens bent, maar ik dacht: Als er iets moet veranderen, dan moet je ook zelf mee willen doen. Ik werd in 1973 in Leiden actief in de lokale VVD en kwam op de conceptkandidatenlijst. Maar mijn man en ik gingen trouwen, kregen een baby’tje en wilden een huisje vinden. Dat vonden we niet in Leiden, maar in Oegstgeest. We hebben toen gekozen voor ons gezin en ik heb me teruggetrokken als kandidaat. Later gingen we in Overveen wonen en werd ik benaderd omdat de lokale fractie een jurist nodig had. In 1986 kwam ik in de Bloemendaalse raad.

U bent toen ook buitengewoon ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente Bloemendaal geworden.

Dat had ook een bijzondere reden. We hadden een oud huis met een loden waterleiding die we lieten vervangen. De hulp die op onze twee kindjes paste, werd verliefd op de loodgieter. Toen ze gingen trouwen, vroegen ze aan mij of ik het huwelijk wilde sluiten. Ik ben toen bijzonder ambtenaar van de burgerlijke stand geworden. In ruim 25 jaar heb ik zo’n zes huwelijken per jaar gesloten. Het kostte tijd, maar het was ook ontzettend mooi om te doen. En het huwelijk van mijn hulp en de loodgieter houdt nog steeds stand.

Wat vindt u zo mooi aan het huwelijk?

Ik vind het heel mooi dat mensen van elkaar gaan houden en een verbond willen sluiten, officieel voor een ambtenaar van de burgerlijke stand. Ik ben ervan overtuigd dat het heel bijzonder is als je elkaar weet te vinden en vervolgens een huwelijksband aangaat. Dat vertelde ik graag aan de bruidsparen, ook met de nodige humor en leuke anekdotes.

Al zeventien jaar bent u lid van de Eerste Kamer. Waarom past de senaat zo goed bij u?

Het is de combinatie van het juridische en politieke wat mij erg goed ligt. Ik kan veel kennis en ervaring kwijt in

het Kamerlidmaatschap. Ook al ben ik er min of meer bij toeval ingerold: aan het einde van een ledenvergadering van de VVD in Bloemendaal zei de voorzitter namelijk: “Dat is waar ook: we kunnen nog namen noemen voor kandidaten voor de Eerste Kamer.” Toen heb ik mijn vinger opgestoken. Normaal ben ik wat terughoudend, maar toen had ik al twaalf jaar in de gemeenteraad gezeten en werkte ik als jurist. Ik dacht dat ik met die ervaring nuttig kon zijn voor de Eerste Kamer. In 2001 ben ik Frits Korthals Altes tussentijds opgevolgd als Eerste Kamerlid.

In de Eerste Kamer hangt een metersgroot schilderij van koning Willem II. Elk jaar op Prinsjesdag klinkt het uit uw mond: ‘Leve de koning’. Hoe sterk leeft de monarchie in het parlement?

We mogen in Nederland ontzettend blij zijn met ons staatshoofd uit het huis van Oranje-Nassau. Ik kan niet voor iedereen spreken, maar ik constateer dat het overgrote deel van het parlement heel tevreden is met het staatshoofd. Dat het een erfelijk staatshoofd is, dat vindt iedereen eigenlijk ook wel prima. Vroeger ging bijvoorbeeld een partij als de SP niet naar Prinsjesdag, maar dat is al lang verleden tijd. Iedereen ziet dat Nederland veel baat heeft bij de manier waarop koningin Beatrix vroeger en koning Willem-Alexander nu hun roeping vervullen.

Wat is uw antwoord op het verwijt dat de Eerste Kamer ‘een onnodige doublure’ is?

Mensen die dat denken, hebben onvoldoende inzicht in hoe het hier functioneert. Het Nederlandse systeem is een buitengewoon goed systeem. Doordat de Tweede Kamer wetsvoorstellen kan amenderen en de regering tijdens de wetsbehandeling kan wijzigen, ziet niemand hoe een wet er uiteindelijk uitziet nadat deze is aangenomen door de Tweede Kamer, behalve de Eerste Kamer. Het is belangrijk dat een ander orgaan nog eens naar een wet kijkt, omdat dingen soms door de druk anders lopen dan iedereen had gedacht.

Wijlen senator Holdijk zei bij zijn afscheid van de Eerste Kamer dat haar belangrijkste taak ligt in het bewaken van de rechtsstaat en het koesteren van z’n christelijke wortels. Hoe ziet u dat?

Het bewaken van de rechtsstaat is een heel belangrijke taak van de Eerste Kamer. Op mijn voorstel werd een paar jaar geleden in de Eerste Kamer voor het eerst een algemeen debat over de Staat van de rechtsstaat werd gehouden. We kunnen wel allerlei wetten aannemen, maar wat is de samenhang tussen al die verschillende wetten? Juist de Eerste Kamer is de instelling waarbij zo’n reflectie past.

Hoe herinnert u zich Holdijk?

Als ik iemand hoog heb zitten, is het Gerrit Holdijk. Ik heb altijd goed met Holdijk samengewerkt op het justitiedossier. Hij was heel consciëntieus, sympathiek en deed altijd op een positieve manier zijn werk. Hij was de belichaming van een verantwoordelijk Kamerlid, dat er niet op uit is om de boel fout te laten lopen; altijd constructief, altijd aardig. Het kenmerkte hem dat hij tijdens een debat goed luisterde naar andere fracties en daarop inhaakte wanneer hij dat nodig vond. Ik vond het heel grappig dat hij met de hand zijn teksten bleef schrijven terwijl iedereen al lang met een tablet werkte. Hij bleef onverstoorbaar, ook als journalisten drukte maakten, en stak maar een pijp op.

Wat waren mooie momenten met Holdijk?

Een moment zal mij altijd bijblijven. Het is ongetwijfeld het allermooiste moment in mijn loopbaan in de Eerste Kamer, daarom vertel ik dit verhaal vaker. Tijdens Holdijks ziekte was er een belangrijk debat met stemmingen. Holdijk was voor het wetsvoorstel, maar kon de stemming vanwege zijn ziekte niet bijwonen. Daarom had hij ‘gepaird’ met een Kamerlid van GroenLinks dat tegen het wetsvoorstel zou stemmen. Het desbetreffende Kamerlid zou niet bij de stemming aanwezig zijn, zodat de verhoudingen bij de hoofdelijke stemming gelijk bleven. Die hoofdelijke stemming dreigde op verzoek van een partij te worden ingetrokken om het wetsvoorstel alsnog te kunnen laten verwerpen. Als namelijk per fractie zou worden gestemd, zou het voorstel het niet halen, want de eenmansfractie van de SGP was er door de ziekte van Holdijk niet; dan telt je stem ook niet. De fractie van GroenLinks heeft toen geen misbruik willen maken van de situatie: de hoofdelijke stemming is alsnog doorgegaan en het wetsvoorstel werd met 37 stemmen voor en 36 stemmen tegen aanvaard. Holdijk had vertrouwen gesteld in een politieke tegenstander en dat vertrouwen werd niet beschaamd, juist omdat Holdijk zelf altijd integer was. Het was een kwestie van vertrouwen en dat steeg boven de politieke winst uit.

Hoe belangrijk is godsdienstvrijheid en godsdienstonderwijs voor u?

Godsdienstvrijheid vind ik enorm belangrijk. Iedereen moet kunnen geloven op de manier die hij of zij zelf wil. Toen ik in de gemeenteraad van Bloemendaal zat, werd het voorstel gedaan om de subsidie voor godsdienstonderwijs op openbare scholen te stoppen en te geven aan onderwijs over de verschillende wereldgodsdiensten. Ik heb toen een vlammend betoog gehouden voor het christelijke godsdienstonderwijs. Door de ontkerkelijking krijgen kinderen van huis uit heel weinig of niets meer mee over de Bijbel. Maar zonder die kennis kun je de bouwkunst, de schilderkunst en de literatuur niet goed begrijpen. Nederland heeft een christelijke traditie. De generatie van mijn ouders kreeg dat nog mee. Als dat nu niet meer gebeurt, dan is het goed onze jeugd die achtergrond bij te brengen door godsdienstonderwijs op school.

Voor SGP’ers is godsdienst identiteitsbepalend. Hoe kijkt u daar tegenaan?

Hoe Peter Schalk en Diederik van Dijk aan hun geloof vormgeven tijdens debatten, waardeer ik. Godsdienst speelt bij hen een rol. Ik zit zelf niet op die manier in het geloof. Een jaar geleden hield ik de Preek van de leek in de Remonstrantse kerk in Bussum over vertrouwen. Vertrouwen is cruciaal, zo zie ik dat.

Hoe zou u de rol van de SGP-fractie in de Eerste Kamer typeren?

De rol van de SGP is altijd heel degelijk, goed geïnformeerd, goed voorbereid en positief-kritisch. De fractie is een stabiele factor in de Kamer en neemt de tijd om zich te bezinnen. Het zou een gemis zijn als de partij er niet zou zijn. Verschillen tussen personen zijn er altijd. De huidige Kamerleden zijn degelijke volksvertegenwoordigers. Ze zijn goed onderlegd en komen met bijzondere dingen. En Diederik van Dijk heeft een enorm gevoel voor humor; leuke én intelligente humor.

De SGP viert haar eeuwfeest. Wat zou u de partij willen toewensen?

Ik wil de partij toewensen dat ze op dezelfde manier als altijd haar stabiliserende rol in de Nederlandse politiek blijft volhouden. Ook Kees van der Staaij is iemand waarnaar gekeken wordt in wat hij doet en zegt. Dat ligt aan zijn optreden, maar zeker ook aan zijn achtergrond als gelovig christen. Ik wens de SGP nog eens honderd jaar toe, zeker in de positie die ze heeft. Het is weliswaar een kleine partij, maar wel een partij die door de manier van politiek bedrijven gezag uitstraalt.

Na afloop van het interview laat ze me het gesigneerde exemplaar van het boekje Sprekend Holdijk zien. In zwierig handschrift staat geschreven: “Voor Ankie, ter gelegenheid van mijn afscheid. M. vr. gr. Gerrit Holdijk.” We zijn allebei even stil. In memoriam.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen