‘De hele wereld bestaat uit dieven’

Het gesprek vindt plaats op een ‘toplocatie’ voor het onderwerp China. Het huis ‘Haveli Ahava’ in Almere, waar we hartelijk welkom worden geheten, staat vol met Chinese en andere kunstvoorwerpen. Een bijzondere, museale collectie samengesteld uit allerlei windstreken. Sommige kunstobjecten zijn tegen de 5000 jaar oud.

Bakas geeft eerst een rondleiding. Indrukwekkend en interessant tegelijk. En vooral de smakelijke en vrolijke verteltrant van Adjiedj maakt het alleen maar nog boeiender. Al vrij snel worden we ‘meegetroond’ naar het toilet om het ‘gestolen Chinees blauw’ zien. Het origineel waarvan later het vermaarde Delfts blauw is nagemaakt. We moeten er echt even een foto van maken, vindt Bakas. ‘Dan kunnen de lezers van jullie tijdschrift het met eigen ogen zien. Want als wij de Chinezen verwijten dat zij onze technologische vindingen namaken en onze intellectuele eigendommen stelen, dan moeten we ons wel realiseren dat wij eeuwen eerder precies hetzelfde hebben gedaan. Onze VOC-schepen lijken als twee druppels water op de oude Chinese scheepsmodellen die daar staan. Natuurlijk zijn de Chinezen dat niet vergeten. De schoolkinderen in China krijgen van jongs af aan te horen hoe glorieus, machtig en welvarend China in het verleden was. Tot de Europeanen van alles kwamen inpikken en afpakken.’

Alle mensen zijn zondaren, zeggen we dan...

‘Precies. En daarom kunnen we onze morele verwijten aan het adres van de Chinezen maar beter voor ons houden. De hele wereld bestaat uit dieven. En de vraag wie het eerst begon met jatten, leidt tot een discussie zonder eind. Wat mij betreft, matigen we onze belerende toon. Want wie een beetje studie maakt van de geschiedenis, merkt al snel dat we hier in Europa ontzettend veel aan China hebben te danken. Het buskruit bijvoorbeeld. De Chinezen maakten daar fraai en onschuldig vuurwerk mee. Wij moesten het zo nodig in pistolen en kanonnen stoppen om er kogels mee af te vuren en vele slachtoffers te maken. Niet alleen hier op ons continent, maar ook wereldwijd. Hoe merkwaardig dat we de Chinezen veel agressiever vinden dan onszelf.’

Wij zien Europa als de navel van de wereld en zijn geneigd de zwarte bladzijden uit onze eigen geschiedenis te vergeten. Westerlingen presenteren zichzelf als de grondleggers van de globalisering.

‘Dat zijn halve waarheden. Het klopt dus ook niet dat Columbus de ontdekker is van Amerika. De Chinezen waren er zeventig jaar eerder, in 1421. Dat de Chinezen op Amerika voeren, bewijzen de oude scheepswrakken op de bodem van de Stille Oceaan voor de kust van Amerika. De Britse onderzoeker en onderzeeboot-kapitein Gavin Menzies heeft daar allemaal Chinese jonken gevonden. Tot zijn verrassing overigens. Weet je dat China in de vijftiende eeuw de grootste vloot ter wereld had? Het continent Amerika werd door de Chinezen in kaart gebracht. De naam van het land Peru is een Chinees woord voor bergen.

Na de expeditie naar Amerika in 1421 kwam de Chinese vloot terug in Beijing. Kort daarop sloeg tijdens een hevig onweer de bliksem in het keizerlijk paleis. Dat was voor de keizer een goddelijk teken om ermee te stoppen en Amerika niet te koloniseren. De Chinese zeevloot werd daarop vernietigd. Zo ook alle getekende kaarten. Op een na. Dat exemplaar is via de zijderoute in handen gekomen van Columbus. Dankzij het verkennende werk van de Chinezen wist hij precies waar hij in 1492 naar toe voer. Hij heeft Amerika dus helemaal niet ontdekt. En dát leren de Chinese kindertjes op school.’

Bakas legt uit dat door de vernietiging van de vloot en de tijdelijke zelfisolatie van China na 1435 in feite de aftakeling van de enorme Chinese macht en welvaart in gang werd gezet. ‘Het bood de Europeanen de gelegenheid om in dat gat te springen. Veel uitvindingen die wij toeschrijven aan Michelangelo en andere Italianen zijn allemaal overgenomen, oftewel gejat van de Chinezen. De zijde en de Italiaanse risotto kwamen uit China.’

Maakt die geschiedvervalsing door ons de Chinezen boos?

‘Chinezen zijn hier niet boos over. Maar ze weten het maar al te goed! Dus zij stelen nu meedogenloos alles van ons terug. Bij Shell en andere multinationals kunnen ze precies merken wanneer de hackers beginnen en dat is op het moment van de dag waarop de Chinezen wakker worden. Chinezen willen ons op de knieën krijgen. Ze willen ons de vernedering bezorgen die zij een eeuw geleden moesten meemaken. En dat gaat ze nog lukken ook.’

Waardoor bijvoorbeeld?

‘Op dit moment zijn vele Nederlanders verslaafd aan cocaïne. Daar begrijp ik eerlijk gezegd niets van. De Chinezen lachen ons uit. Ze zeggen: ‘Wij zijn in de 19 ^e eeuw kapot gegaan door de verslaving aan opium, en jullie gaan er nu aan door de coke.’ Amsterdam drijft op coke. Ze hebben onderzoek gedaan in de riolering en op allerlei plaatsen tot in Oudewater toe worden verontrustende concentraties drugs in het rioolwater aangetroffen. De Chinezen glimlachen en kijken toe hoe wij onze eigen nationale ondergang in de hand werken. Ik vind het onbegrijpelijk dat er politici zijn die het verhandelen en gebruiken van dat spul gedogen. Ridouan Taghi, een Marokkaan uit Vianen, had een jaaromzet van 8 miljard euro. Dat is evenveel als de ‘coronasteun’ die het kabinet via de NOW-regeling dit jaar aan de bedrijven geeft. Onvoorstelbaar! Ieder jaar overlijden er in Amerika net zo veel mensen aan drugs die door Chinezen geleverd worden als er Amerikaanse soldaten stierven in de Vietnamoorlog. Die oorlog lokte wel felle protesten uit. Maar voor de drugsdoden gaat niemand de straat op.’

Bent u somber als het gaat om de toekomst?

‘Nee, ik ben van nature een vrolijk en optimistisch mens. We moeten inderdaad niet teveel somberen. Wel de realiteit onder ogen zien. Gedurende drie à vierduizend jaar lag het economisch zwaartepunt in het oosten, in Azië. Tot omstreeks 1500. Toen begon Europa op te komen. We joegen de Moren weg uit Spanje. We waren klaar met de islam. Renaissance en reformatie brachten ons nieuwe inzichten. De combinatie van wetenschap, techniek en economie bracht het Westen aan de macht. Dat heeft nu zo’n 500 jaar geduurd en het loopt ten einde. De macht gaat weer terug naar Azië. En dat is eigenlijk heel gewoon, het oude normaal. Het lijkt mij wel zo verstandig om daarop in te spelen.’

Waardoor ging het vanaf de vijftiende eeuw mis met China?

‘Na de Yuan-dynastie brak er een burgeroorlog uit die het keizerrijk in tweeën splitste. Daarna ging het bergafwaarts met China. Naarmate de macht van de Europese landen toenam, slonk die van China. Europeanen veroverden het Amerikaanse continent en China had het nakijken. Europa had aan Amerika niet genoeg en veroverde ook Afrika en daarna Azië, Australië en Nieuw-Zeeland . Toen waren we nog steeds niet tevreden en kwam China aan de beurt. Maar Napoleon zei al van China dat het een slapende reuzin is. ‘Laat haar maar lekker doorslapen, want als we haar wakker maken zal ze de wereld versteld doen staan.’

China’s litteken: de eeuw van vernedering

‘Het dieptepunt voor de Chinezen is het tijdvak tussen 1850 en 1950. De Chinezen spreken dan over de eeuw van vernedering. Het Chinese volk was toen zo sterk verarmd, dat veel ouders hun kinderen op een steentje lieten zuigen om het hongergevoel tegen te gaan. Wil je de Chinezen goed begrijpen, is het van belang om te weten hoe zij de historie vanuit hun perspectief bezien en beleven. In de 19 ^e eeuw veroverden Westerse landen delen van China. Japan heeft in de jaren 1930 ook grote delen in het Noord-Oosten van China veroverd.

Na 1949 kwamen de communisten in China aan de macht. Maar eigenlijk kun je die het beste zien als een nieuwe keizerlijke dynastie. De Chinese machthebbers van nu doen precies hetzelfde als de keizers vroeger deden.’

Van Mao, via Deng naar Xi

‘Mao Zedong heeft de grote fout gemaakt door tot aan zijn dood te willen regeren. Hij deed op het laatst van zijn leven erg onverstandige dingen. Deng Xiaoping zat toen in de gevangenis. Eind jaren 70 kwam Deng aan de macht en ging het steeds beter met het land. Hij bezocht Singapore en kwam tot de conclusie dat China gemoderniseerd moest worden. Daar is hij mee begonnen toen China een straatarm land was. Een immense taak legde hij zichzelf daarmee op. En hij slaagde. Daarom kun je Deng Xiaoping beschouwen als een van de grootste politici van de moderne tijd. Hij is de Winston Churchill van China.

Na de eeuw van de vernedering heeft Mao ons leren opstaan, zo zeggen de Chinezen. Deng heeft ons leren lopen. En Xi leert ons rennen. Dat is wat zij zeggen. Na de dood van Deng zijn er diverse leiders geweest en sinds 2013 is Xi aan de macht. Maar hij gaat dezelfde fout maken als Mao, want Xi wil ook tot aan zijn dood blijven regeren. ‘

Iets anders: Xi Jinping en Donald Trump zijn niet zo aardig voor elkaar.

‘De Chinezen vrezen Trump, omdat deze Amerikaanse president het spelletje dat de Chinezen spelen doorheeft. Trump heeft ze door. Hij is trouwens net zo’n dief als zijzelf zijn. Daarom gaat het hard tegen hard. En ik voorspel jullie: Trump gaat straks gewoon herkozen worden. Al die rellen en plunderingen die nu in Amerikaanse steden plaatsvinden, dat bevalt de kiezers niet. Zij roepen om een sterke leider die daar ferm tegen optreedt.’

Gaat het wel goed tussen China en Amerika?

‘Tijdens de crisis in de jaren 2008-2012 hebben de Chinezen meer dan de helft van de Ameri-kaanse staatsschuld opgekocht. Heel slim, want op die manier hebben zij de Amerikanen in de tang. In tijden van nood kunnen ze de Amerikanen een aanbod doen: Als wij jullie staatsschuld nu kwijtschelden, wat hebben jullie daar dan voor over? Amerika is tenslotte de leidende natie van het christelijke westen. Het is niet voor niets dat naast de moslims ook christenen in China hard worden aangepakt en dat ook kerken in de knel zitten. Christenen zien zij als spionnen van het westen. Bedenk dat wel.’

Moeten wij in het westen bang zijn voor de toenemende macht van China? Is het een dreigende draak?

‘Ik denk dat China wat anders in elkaar steekt dan Europa of Amerika. China is niet uit op de hegemonie van de wereld. Zij willen wel graag handel met ons drijven. En ze kennen het zogenoemde tribuutsysteem. Dat houdt in dat je de Chinese keizer erkent als de belangrijkste heerser en die betaal je dan ook belasting. En dat is wat de Chinezen willen: erkenning en inkomsten. Meer niet.

Ik ben dus niet zwartgallig als het om onze toekomst gaat waarin China een steeds grotere rol zal gaan spelen. Kijk, in de Gouden Eeuw dreven wij handel met China. Daar hebben we goed aan verdiend. We importeerden hun thee, kruiden en porselein. En als we maar tribuut betaalden dan deden de Chinezen totaal niet moeilijk. Je ziet dat indertijd de Hollanders daar heel anders mee omgingen dan de Engelsen. Als de Hollanders in een Chinese haven aanmeerden en aan wal stapten dan bogen ze zich als knipmessen, om een eerbetoon aan de keizer te brengen. De Engelsen begrepen daar niets van, en zeiden dan tegen de Hollanders: Wat doen jullie nou? Waarop die antwoordden: dit is business!’

Maar je kunt niet zeggen dat het allemaal gladjes loopt, die handel met China…

‘Nee, je moet wel heel alert zijn. De Chinezen kunnen namelijk heel goed hacken. En bedenk ook dat de Rotterdamse haven eigenlijk al grotendeels in Chinese handen is. Dat past in hun grootste plannen voor de nieuwe zijderoute. Voor de kust van China ligt Taiwan. Alle handelsverkeer over zee richting Afrika en Europa moet daar langsvaren. China wil daarom een tweede uitvalsroute en die loopt over land. Volgens de Chinezen is Taiwan net één groot vliegdekschip met allemaal Amerikaans wapentuig aan boord. In tijden van nood kan Taiwan met hulp van Amerika de route over zee blokkeren. Die nieuwe zijderoute is bedoeld om China veiligheid te bieden en de garantie te geven dat hun handelsverkeer niet wordt geblokkeerd. China legt spoor- en wegverbindingen via midden-Azië naar Europa en Afrika aan, gekoppeld aan een netwerk van havens, zodat aanvoer van grondstoffen, voedsel en zeldzame metalen te allen tijde mogelijk blijft. Daarvoor bouwt China verspreid over de hele wereld militaire bases om hun aanvoerlijnen te kunnen beschermen. Ook is China met Rusland bezig een handelsblok te vormen. Er worden pijpleidingen aangelegd waardoor Russisch gas en olie naar China kan worden getransporteerd. Verder bouwt China kolencentrales en kerncentrales, op die manier stelt het land zijn energievoorziening veilig.’

Voedselvoorziening: een hoofdpijndossier voor de Chinezen

‘Het enige en echt grote probleem van China is het gebrek aan vruchtbare landbouwgrond. China kan zijn eigen volk, anderhalf miljard mensen, niet zelf van voldoende voedsel voorzien. Voedselimporten uit Afrika, Brazilië en ook Nederland vormen in zekere zin de levenslijn voor het land. Daarom zijn de Chinezen ook zo dol op Nederland. Tien procent van de studenten in Wageningen heeft een Chinese achtergrond. Waarom? Ze willen graag weten hoe wij dat hier in Nederland voor elkaar boksen: met zo’n klein stukje grond zijn we de tweede landbouwexporteur ter wereld. Geniaal! Dat bewonderen Chinezen. En het maakt ze nieuwsgierig. Ze willen de kunst graag van ons afkijken.’

‘Minister Carola Schouten mag dan vol trots melden dat zij de afgelopen tijd 400 varkensboeren heeft uitgekocht, maar in feite begaat ze daarmee een koe van een vergissing. We zijn onze kip met gouden eieren aan het slachten. Chinezen zijn dol op onze biggetjes en ons varkensvlees. Want ze hebben eten nodig. Maar nee, Nederland worstelt met een zelfgecreëerde stikstofcrisis doordat ambtenaren hier in ons kleine kikkerlandje meer natuurgebieden hebben aangewezen dan een veel groter land als Frankrijk heeft gedaan. Het lijkt wel of er een stel stalinisten bezig zijn geweest die een hekel hebben aan boeren. Onze bestuurders en ambtenaren blinken bepaald niet uit in strategisch denken op de langere termijn. Onze agrarische sector zit nu helemaal klem.’

Boeren zijn soms wanhopig, dat klopt. Ze begrijpen dit beleid helemaal niet.

‘Ik vind de SGP-visie op dit punt dan ook heel verstandig. Mag ik jullie iets verklappen? Ik heb weleens SGP gestemd. Ja, kijk, ik ben zo’n zwevende kiezer die per verkiezing bekijkt welke standpunten het beste bij mij aansluiten. Zo heb ik ook wel eens op de SP gestemd, omdat ik Jan Marijnissen een goeie vent vindt. Een man uit een stuk. En Kees van der Staaij is ook een integere politicus. Ik ben van mening dat ons land in deze roerige tijden betrouwbare politici nodig heeft. Misschien is het ook wel leuk om te melden dat ik, naast VVD en CDA, ook de mensen van Forum voor Democratie op bezoek heb gehad. Zij zijn bezig om een rapport over China te schrijven. Dat vind ik heel goed. Want het is gewoon nodig dat de Nederlandse politiek een visie vormt op China en op basis daarvan een verstandig beleid gaat voeren.’

Zijn er nog meer issues die om een doordachte visie vragen?

‘Ja, bijvoorbeeld hoe wij omgaan met de islam. Daarover heeft de SGP trouwens ook goede standpunten in huis. Even iets persoonlijks: mijn vader was moslim en mijn moeder hindoe. Ze werkten beiden in het onderwijs. Daar hebben ze elkaar leren kennen. Maar toen ze gingen trouwen, was die combinatie van religies wat lastig. Twee geloven op een kussen, daar slaapt de duivel tussen. Je kent dat wel. Daarom hebben mijn ouders besloten op zoek te gaan naar een alternatief. Daarvoor bezochten ze allerlei kerkgenootschappen, met de vraag: vertel maar waarom we ons bij jullie zouden moeten aansluiten.’ Dan schaterlachend: ‘En de hervormde dominee had gewoon het beste verhaal!’

‘Mijn vader was overigens een gematigde moslim. Van de radicale islam moest hij niets hebben. Neem de soefi gemeenschappen, die zijn heel vredelievend. Zo’n islam, daar is prima mee te dealen. Maar we moeten wel ontzettend alert blijven. Neem een land als Tsjetsjenië, waar de soefi-islam domineerde. Dat land is als een blad aan de boom omgeslagen. De meeste jihadistische terroristen in Rusland komen juist uit dat land. Zoiets kun je haast niet bevatten, maar de feiten liegen er niet om.

Een ander land waar we goed mee moeten oppassen is Saoedi Arabië. Dit land financiert overal ter wereld de stichting van nieuwe moskeeën en zorgt voor onderwijs uit de koran dat een salafistische sfeer ademt. Overal moet deze radicale islamitische leer gepredikt worden, met als uiteindelijk doel: het westen overnemen. Daar mogen wij echt niet naïef over denken. Gematigde moslims zeggen weleens tegen mij dat Nederlanders dwaas bezig zijn, omdat ze alle ruimte geven aan radicale moslims.’

Als het daarover gaat: wij krijgen nogal eens te horen dat de SGP ook radicaal is.

‘Trek je van die onzin niets aan! SGP’ers zijn gewoon lieve mensen. Jullie zullen geen geweld gebruiken. Eerlijk gezegd, ben ik wel een beetje dol op refo’s. Ze werken hard en klagen niet. Die protestantse arbeidsmoraal spreekt mij als Indiër wel aan. Wij zijn ook geen stakers of klagers over slavernij of racisme. Daar hebben we gewoon geen tijd voor. Aziaten zie je niet op het Malieveld. Net als gewone gezinnen, trouwens.’

We komen even terug op een meer economisch onderwerp. Het staatskapitalisme van China krijgt vaak een zeer kritisch onthaal in Nederland. Hoe kijkt u daar tegen aan?

‘Laten we vooral niet vergeten dat wij in Nederland tot aan de RSV-affaire begin jaren 80 ook een staatskapitalistisch land waren. Door het RSV-debacle – we hebben miljarden verloren door praktisch failliete scheepswerven te blijven steunen - zijn wij zo geschrokken, dat we daarna bedrijven niet langer met staatssteun in de benen wilden houden. Nu met de coronacrisis lijken we daarvan terug te komen. We zijn dus aan het verchinezen’, stelt Bakas lachend vast.

Kunnen Europese landen de concurrentie vanuit China wel het hoofd bieden als ze zich netjes aan de staatssteunregels houden die ‘Brussel’ heeft uitgevaardigd?

‘Nee, natuurlijk niet! Daarmee snijd je jezelf finaal in de vingers. De coronacrisis is wat dit betreft een loutering om weer op het rechte pad van het staatskapitalisme terug te keren. Trouwens, Frankrijk en Duitsland steunen allebei al jaren hun industrie. De Europese regels worden namelijk zo opgeschreven, dat de Duitse auto-industrie er wel bij vaart. En de Fransen steunen hun eigen visserijsector door de innovatieve, milieuvriendelijke pulskor van de Nederlandse vissers via de EU-regeltjes te verbieden. Best sluw gedaan, maar ook heel erg zuur voor de Urker vissers. Ik heb het met ze te doen.’

‘Daarom begrijp ik de Chinezen heel goed als zij zeggen: wij beschermen onze eigen bedrijven. Wanneer wij dat als Nederlanders nu ook gaan doen, dan kunnen we op voet van gelijkheid handel drijven met China. Als wij ons malse varkensvlees aan hen leveren, dan kun je ook iets terugvragen van de Chinezen. Bijvoorbeeld stoppen met het hacken van ASML, om maar iets te noemen.’

Hebben we volgens u de Europese Unie wel nodig?

‘Nederland zou eigenlijk als een speedbootje – zoals Singapore - tussen de logge grote EU-lidstaten door moeten varen. We moeten gewoon zelf zaken doen met China, Amerika, Rusland en andere landen. Dan ligt er voor ons een tweede gouden eeuw in het verschiet.

De Europese Unie is teveel een blok aan ons been. Daarom moeten we terug naar de Europese Gemeenschap, wat veel meer een coöperatief verband van zelfstandige lidstaten was. Dat voldoet prima. De EU riekt teveel naar grootheidswaan en de euro is helemaal een drama. Nederland zou een voorbeeld moeten nemen aan Denemarken. Dat land heeft een opt-out bedongen en doet daardoor niet mee aan de euro. Ook weet het z’n eigen bedrijven heel slim te beschermen. Neem bijvoorbeeld een bedrijf als Royal Copenhagen, dat is een onderdeel van de identiteit van Denemarken en wordt om die reden goed beschermd. Ze zijn er trots op en overal laten ze de Deense vlag wapperen.’

Een beetje meer gepaste nationale trots en wat vaker Nederlandse vlag uitsteken kan volgens u geen kwaad?

‘Ja, maar dan graag zonder de oranje wimpel. Want met ons koningshuis heb ik niets. Ik droom wel eens van de Republiek van de Zeven Verenigde Nederlanden. Ook zouden we ons mooie landschap veel meer moeten koesteren. Geen weilanden vol met zonnepanelen of windmolens. Houd het fraai, want dan blijven de Chinese toeristen komen. Die zijn trouwens dol op Giethoorn. En weet je wat ik nou zo’n fraai staaltje van ondernemerschap vind? Dat al die hotels in Giethoorn kinderfietsen hebben aangeschaft voor de Chinezen, zodat die zelf een rondje kunnen fietsen. Prachtig!’

Chinezen vinden het helemaal niet erg als wij goed aan ze verdienen. Ze houden van sterke mensen, niet van weekdieren. Nederlanders zijn ook behoorlijk rechttoe, rechtaan. Om niet te zeggen dat we erg bot kunnen overkomen. Ook dat vinden Chinezen eerder prettig, dan afstotend. Ze zijn zelf ook heel direct en kunnen erg duidelijk nee zeggen, zo is mij opgevallen.’

Wat kunnen wij leren van China?

‘Dan denk ik aan wat Mickey Huibregtsen, de voormalig topman van McKinsey in mijn boek schrijft. We moeten ophouden om eenzijdig het accent te leggen op mensenrechten. Het gaat ook over onze mensenplichten. Daar kom je verder mee. Gedraag je netjes en respecteer de wet, dan heb je ook geen problemen met de overheid. In onze cultuur is de balans tussen rechten en plichten zoek. Denk bijvoorbeeld aan een politieman die een boef bij zijn arrestatie iets te hard aanpakt. Dan loopt hij het risico bestraft of zelfs ontslagen te worden. Ik zou denken: moet die boef maar niet stelen.

De Tweede Kamer vindt dat minister Blok China strenger moet beoordelen op het punt van de mensenrechten. Volgens mij is dat helemaal niet mogelijk. Je kunt iemand wel beoordelen op het punt van de plichten: doe je werk goed, houd je aan de afspraken, enzovoorts.

Ik ben in China geweest om lezingen te houden en debatten te voeren. Je kunt met Chinese studenten bijna overal over praten. Op een paar gevoelige punten na. Je moet bijvoorbeeld niet pleiten voor een afscheiding van Tibet of meer vrijheid voor Hong Kong. Dat vinden de autoriteiten niet zo leuk.’

Chinese ouders schijnen nogal veeleisend te zijn ten opzichte van hun kinderen.

‘Ook op dit punt kunnen we van hen leren. Inderdaad moeten onze we kinderen streng opvoeden, maar wel rechtvaardig. Ik ben enorm tegen het pamperen van kinderen. Er groeit nu in Nederland een rubbertegelgeneratie op. Wij mochten vroeger lekker vallen bij het leren fietsen, blauwe plekken oplopen, in de modder rollen, vuile kleren krijgen. Dat was helemaal niet erg, daar werd je hard van. Maar nu is de wereld haast al te klein bij één schrammetje op een kinderknie.’

Wat maakt China zo bijzonder?

‘Ik denk dat er geen ander volk is dat al zo lang, eeuwenlang leeft op hetzelfde stuk grond . Daar zijn ze aan gehecht, ook als ze in diaspora leven. Misschien hebben ze daardoor wel minder last van de kortademigheid die onze politieke cultuur zo kenmerkt.’

Jan Schippers en Femke van de Weteringh, redactieleden

drs. J.A. Schippers en E.E. van de Weteringh, ‘De hele wereld bestaat uit dieven’

Over Adjiedj Bakas

Adjiedj Bakas (1963) groeide op in een onderwijzersgezin in het Surinaamse rijstdistrict Nickerie. Kort na de decembermoorden in 1982 emigreerde hij naar Nederland. Hij studeerde communicatiewetenschappen aan de Universiteit Utrecht. Inmiddels is hij al ruim dertig jaar actief in het toekomst-vak als trendwatcher en wordt ook wel de Visionair des Vaderlands genoemd. Adjiedj Bakas is getrouwd met Vinco David. In mei 2017 kreeg Adjiedj een zware hersenbloeding, waarvan hij wonderwel weer grotendeels herstelde. Trappenlopen ging echter niet meer en daarom is hij met zijn man vanuit Amsterdam verhuisd naar een chique villa in Almere Overgooi, dat ook wel een mini-Rijksmuseum wordt genoemd. Bakas is een vrijdenker pur sang die onverbloemd zijn mening geeft en het heerlijk vindt om polariserende statements te maken waardoor mensen geprikkeld worden om met hem in debat te gaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen