Bidden op je werk: wat als je de uitzondering bent?
Non-conformisme op de werkvloer
Thuis bidden we allemaal. Op het werk misschien ook wel, ervan uitgaand dat we bij een christelijk bedrijf werken. Maar wat als we de enige zijn? Of misschien niet de enige, maar de enige die ook op zijn of haar werk wil bidden? Maarten Pijnacker Hordijk houdt ons een aantal wijze en direct toepasbare lessen voor.
Het Draait Om De ‘Waarom-Vraag’
Veel mensen zijn geneigd te beginnen met de vraag: hoe moet ik ruimte vragen voor gebed? Maar minstens zo belangrijk als de vraag naar het ‘hoe’ is de vraag naar het ‘waarom’. Want als je daar geen overtuigend antwoord op kunt geven, is het ‘hoe’ ook niet meer aan de orde. Dan ben je een zogeheten ‘duikbootchristen’. Dat is een christen die op zondag en met christelijke activiteiten braaf meedoet, maar op maandag en op niet-christelijke activiteiten als het ware onderduikt en min of meer vergeet dat hij dan ook christen is.
Daarmee komen we op de fundamentele vraag: Waarom zou je in een seculiere werkomgeving aandacht vragen voor je christen-zijn? Omdat je het zo geleerd hebt? Of omdat dat vanuit je geloof eigenlijk zo hoort? Of omdat je dat zo uit de Bijbel haalt? Of misschien omdat je dat van binnenuit graag wilt? Of omdat je geen egoïst wilt zijn door je collega’s het ‘Beste Nieuws Ooit’ te onthouden? Of heb je bewogenheid voor je collega’s? Of ben je jaloers op je moslim-collega’s die zich niet generen voor hun geloof? Of omdat het gewoon fair is om ook aandacht te krijgen net als de andere collega’s? Of heb je een zekere geldingsdrang? Of heb je het in je team voor het zeggen en kun je dit dus gewoon doen? Of…
Het antwoord op deze waarom-vraag is cruciaal: naarmate je sterker gemotiveerd bent, zal wat daaruit voortkomt menselijkerwijze gesproken ook veel krachtiger overkomen.
Als christen zijn we een ambassadeur van Gods Koninkrijk. In zekere zin moeten wij als christenen zelfs de handen en voeten zijn van Jezus, zoals wel eens gezegd wordt. Uiteraard is ook de inhoud van ons geloof richtinggevend: geloof je dat iemand die niet in Jezus gelooft, nu al verloren is en uiteindelijk ook verloren zal gaan? En dat je in zekere zin dus verantwoordelijk bent voor zijn zielenheil? Of geloof je dat iedereen hier in Nederland genoeg kansen krijgt om het Evangelie te horen en dat je je in die zin dus niet zoveel om je collega’s hoeft te bekommeren?
Theoretisch en theologisch kun je hier wellicht wel mee uit de voeten, maar heb je dit ook zelf doorleefd? En heb je een zekere bewogenheid en passie om je collega’s te laten delen in de Blijde Boodschap? Helemaal geen schande overigens als je dat niet hebt: God wil je dat heel graag geven als je Hem daar simpelweg om vraagt.
Wat Is De Context?
Iedereen in een bedrijf heeft ‘recht’ op een zekere aandacht. Daar moet je natuurlijk wel proberen wijs mee om te gaan. In wat voor soort bedrijf je werkt en welke bedrijfscultuur daar heerst, is daarbij van groot belang. Werk je in een kantoorfunctie, dan is dat anders dan wanneer je in een fabriekshal werkt, in een winkel staat of chauffeur bent. Hoe brengen collega’s de pauze door, hebben ze op allerlei verschillende momenten pauze of juist gelijk, gaan ze dan met elkaar naar buiten een eindje wandelen of zitten ze allemaal in de bedrijfskantine? En zijn het dan groepsgesprekken of juist één-op-één contacten? En is er dan openheid en kwetsbaarheid, of heeft degene met de grootste mond altijd het hoogste woord en bepaalt die waarover gepraat wordt?
Uiteraard is ook de bedrijfscultuur van groot belang: wordt er gemakkelijk over persoonlijke zaken en het geloof gepraat, of is dat juist taboe? Soms zijn er zelfs regels dat er geen religieuze uitingen mogen zijn. Zulke persoonlijke zaken als het geloof horen immers achter de voordeur, is dan vaak de redenatie daarachter. Of men wil discussies hierover op voorhand vermijden. Interessant is het om dan eens te kijken naar hoe men moslims op het werk behandelt: krijgen zij bepaalde ‘privileges’ zoals een eigen gebedsruimte waar ze onder werktijd(?) hun verplichte gebeden kunnen doen? Dit kan voor ons christenen reden zijn om ons ook wat assertiever op te stellen.
Een Levende Brief
Tegenwoordig hebben bedrijven ‘inclusief zijn’ vaak hoog in hun vaandel staan. Dat wil dan zeggen dat iedereen bij hen mag werken en er geen discriminatie is van mensen die ‘anders’ zijn. Dat betekent onder andere dat jij als christen er ook mag zijn. In de praktijk kan dat nog wel eens wat tegenvallen. Dat hoeft echter geen kwade opzet te zijn. Het kan gewoon zijn dat je collega’s het domweg niet kennen en er niet vertrouwd mee zijn.
Bijvoorbeeld als je in de kantine eerst even stil wil bidden voor je je lunchpakketje opeet. Veel, met name jongere seculiere collega’s zullen geen idee hebben waarom jij even je ogen sluit en je handen vouwt voordat je gaat eten. Ze komen dan ook niet op het idee om dan ook even stil te zijn. Bij oudere collega’s die wel weten wat bidden is, kan er het fatsoen zijn om de anderen dan even om een momentje stilte te vragen. Wat jijzelf altijd kunt doen is om voordat je begint te eten even hardop te zeggen ‘ik wil even bidden’ en dan in stilte een zegen te vragen over je lunch en de rest van de werkdag. Je kunt dat overigens ook doen zonder dat je wat zegt.
Wie in een seculiere omgeving werkt, is nogal eens de enige die naar de kerk gaat. Soms is het zelfs zo dat je collega’s bij het woord kerk alleen maar een beeld hebben van zo’n grote mooie kathedraal die ze op vakantie in het buitenland bekijken. En als je ze dan zou zeggen dat je in het weekend weer naar de kerk bent geweest en dat het ‘heel bijzonder’ was of iets dergelijks, zullen ze wellicht beleefd knikken, maar zich ondertussen afvragen welk kerkgebouw dat dan wel geweest zou kunnen zijn. Daarom kun je soms beter spreken over samenkomst dan over kerk.
De Bijbel hebben onze collega’s vaak nog nooit gezien, laat staan gelezen. Maar òns kunnen ze ‘als levende brief van Christus’ wel ‘lezen’. Ze merken immers hoe wij als christen reageren op al die verschillende situaties op ons werk. Hoe we omgaan met tegenslagen, hoe we onze collega’s behandelen, in hoeverre we integer zijn, enzovoorts. Wij zijn daarin de representant van onze Heer. Naarmate wij op die manier positiever overkomen, zal er meer openheid zijn om iets te vertellen over waarom we zijn zoals we zijn en waarom we christen zijn.
Alleen Of Samen?
Moet iedere christen in zijn eigen situatie weer het wiel gaan uitvinden? Zeker niet! Ik pleit ervoor om zoveel mogelijk samen op te trekken met andere christencollega’s op je werk. Daarbij kun je gebruik maken van elkaars sterke kanten, talenten en gaven.
‘Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder’ is een inmiddels vrij bekende uitspraak die zeker ook geldt voor christen-zijn op je werk. Tegenwoordig hoor je nogal eens christenen die zeggen: ‘Ik geloof wel in m’n eentje, ik heb daarvoor de kerk (of, in het kader van dit artikel, andere christencollega’s) niet nodig’. De vergelijking van het kolenvuur en het kooltje dringt zich op: samen blijven de kooltjes lekker branden, maar als je er een kooltje uit haalt dooft het vuur al snel.
God heeft ons gelukkig allemaal anders geschapen. Dat merk je al wanneer je opgroeit in een gezin. God geeft ons allemaal verschillende gaven en talenten. Die zijn bedoeld om samen te werken in één Lichaam, waarvan Jezus het hoofd is. Hoe wijs is onze God! Zeker, het is een uitdaging om samen kerk of collega’s te zijn! Vrienden kies je uit, maar familie krijg je, daar moet je het mee doen. Dat geldt ook voor je geestelijke familie en je collega’s! En ja, soms gaat het mis, want hoe moeilijk is het om goed met elkaar om te gaan… Gelukkig leert Jezus ons hoe we kunnen vergeven en samen een nieuwe start kunnen maken. Dat voorkomt ook dat je met hete hoofden en koude harten blijft zitten.
Samen Bidden
De christenen op je werk zijn meestal van allerlei pluimage. Hoe kun je dan samen optrekken en elkaars talenten versterken? Dat vergt enige vrijmoedigheid. Begin eens éénop-één met de vraag: ‘Hoe beleef jij je geloof hier op het werk?’ Als je jezelf dan kwetsbaar en open opstelt, kun je contact krijgen van hart-tot-hart. Naast overeenkomsten kom je dan ongetwijfeld ook verschillen tegen. Houd dan voor ogen: ‘Eén in hoofdzaken, vrijheid in bijzaken en liefde in alles’. Als je elkaar op deze manier (h)erkent, komt er ruimte voor een vervolggesprek over bijvoorbeeld het christen- en getuige-zijn te midden van jullie collega’s en hoe jullie iets voor hen en je bedrijf kunnen betekenen.
Hier kun je ook samen voor bidden, want Gods zegen, leiding en hulp zijn onontbeerlijk. Aan eenparig gebed wordt door God kracht verleend. Op die manier kun je een bedrijfsgebedsgroepje starten. Een leidinggevende hoeft helemaal geen toestemming te geven om samen te bidden. Want je doet dit in eigen (pauze)tijd of voor of na het werk. Je kunt elkaar bemoedigen en voor elkaar en voor allerlei andere dingen die in je bedrijf spelen, bidden. En bovendien veel van elkaar leren. Er is dan vaak maar een half woord nodig, want je collega’s kennen de situatie. Uit eigen ervaring en onderzoek weet ik dat gemiddeld een op de vijf à zes christenen wil meedoen met een bedrijfsgebedsgroepje. Maar besef dat je vast geconfronteerd zult worden met tegenslagen wanneer je ermee wilt beginnen. Er is immers een tegenstander die ongetwijfeld alles op alles zal zetten om dit te voorkómen. Maar maak gebruik van de ervaringen van de ongeveer 300 verschillende groepen in zo’n 200 verschillende bedrijven en organisaties waarin christenen samen bidden in een bedrijfsgebedsgroepje. Die staan allemaal vermeld op www.bedrijfsgebed.nl. adviezen geven.
Hoe vind je andere christencollega’s?
Als je eigenlijk niet weet wie er bij jullie allemaal christen zijn, bedenk dan dat er normaal gesproken in elk niet-christelijk bedrijf wel een paar belijdende christenen zijn (gemiddeld ongeveer 5% van het aantal werknemers). Vraag gewoon eens wie er onder jullie collega’s christenen of gelovigen kent. Loop eens over de parkeerplaats: wellicht zijn er collega’s die een visje, Alpha-vraagteken of ‘Er is hoop’- sticker op hun auto of fiets hebben. Of kijk wie er in de kantine of bij een lunch voor hun eten bidden. Collega’s laten op LinkedIn, Facebook en andere social media in hun profiel steeds vaker zien dat ze ‘christelijke kenmerken’ hebben. Let ook eens op het woordgebruik (wel/niet vloeken, schuine moppen), de tekst van trouw-, rouw- en geboortekaartjes, en op welke partij iemand stemt. Als dit alles niks oplevert, benader mij dan gerust om te helpen zoeken, want ik heb hierin veel ervaring en heb een groot christelijk netwerk.
Hoe kun je christen zijn in een seculiere werkomgeving?
Uit het voorgaande mag duidelijk zijn geworden dat er geen eenduidige oplossing bestaat voor hoe je als christen in een seculiere werkomgeving in woord en daad een getuige van Jezus kunt zijn. Toch zijn wel enkele basisprincipes van belang.
Allereerst en vooral: besef dat je woorden en je daden altijd met elkaar in verband wor-den gebracht. Als die dus niet met elkaar in overeenstemming zijn, zijn je woorden – hoe mooi ook – krachteloos, sterker nog: werken averechts. ‘Walk your talk’.
Wees authentiek en transparant. Collega’s hebben het vaak feilloos door wanneer je iets verkondigt wat je zelf niet gelooft of doorleefd hebt. Als je een masker op hebt en het geloof eigenlijk alleen maar een dun laagje vernis is, theorie en theologie voor je is, dan kunnen ze je gemakkelijk ‘pakken’ en klemzetten.
Wees eerlijk. Verzin geen uitvluchten of smoesjes, maar geef gewoon toe als je zelf ook vragen hebt en dingen niet begrijpt. En wie heeft die niet? Dat je soms worstelt met het geloof en waarom je er dan toch aan vasthoudt en God wilt vertrouwen. Vertel over wie Jezus voor je is en welke ervaringen je hebt gehad. Als je geen antwoord weet op vragen, zeg dan dat je bepaalde dingen wilt uitzoeken en er later op terug wilt komen. Je kunt er dan bijvoorbeeld met andere christenen over praten en eventueel wat over lezen.
Doe je werk ‘als voor de Heere’ en loop dus niet de kantjes ervan af. Je werk moet van goede kwaliteit zijn, en als je fouten maakt moet je die eerlijk toegeven en proberen te herstellen. Trek ook geen christenen vóór boven niet-christenen. Zorg dat je rechtvaardig bent en onrecht wilt aanpakken. Doe niet mee met geroddel, gedraai en oneerlijkheid.
Stel vooral open vragen – waarop het antwoord dus niet ja of nee is – en probeer echt naar het antwoord te luisteren, zonder zelf meteen met hele verhalen te komen. Dat is soms moeilijker dan je denkt, omdat wij vaak in ons hoofd al bezig zijn met de reactie terwijl de ander nog aan het praten is. Stel het liefst vervolgvragen en probeer er zo achter te komen waarom men bijvoorbeeld niet wil of kan geloven. Kom er een volgende keer gerust op terug, bouw op die manier een relatie op in een ontspannen sfeer.
Probeer de ander te zien ‘als door de ogen van Jezus’, dus vol bewogenheid. Ook dat is soms lastig, want we zitten nogal eens vol met vooroordelen en antipathieën. Een simpel schietgebedje als “Heere, help!” kan al veel oplossen.
Bid concreet voor je collega’s. Dus niet “Heere, zegen mijn collega’s” maar wel “Heere, zegen collega X die ….” of “Heere, ontferm U over collega Y die …”
Tot Slot
Onze geweldige God wil ons graag helpen om als christen niet alleen ons werk goed te doen, maar ook een getuige van Jezus te zijn in woord en daad. Besef dat je het niet alléén hoeft te doen: Jezus gaf ons niet alleen de opdracht om een getuige van Hem te zijn, Hij beloofde er direct bij altijd bij ons te zijn, dus ook op ons werk!
Wees vooral ontspannen en bid ‘s morgens voor je naar je werk gaat iets simpels als “Heere, help en bescherm mij vandaag. Geef me wijsheid in alle situaties waarin ik terecht kom. Leid me ook zo dat ik voor iemand vandaag iets kan betekenen”. En let dan op wat er gaat gebeuren!
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 6 april 2023
Zicht | 96 Pagina's