Handboek Gereformeerd Kerkrecht (2)

Systematisch

In dit deel komen ook de Woordverkondiging en de bediening van de sacramenten aan de orde. De kerkorde van de HHK blijkt uniek ten aanzien van de bepalingen over het Heilig Avondmaal. Onze kerkorde schrijft voor dat er gewoonlijk zowel een voorbereidingsdienst als een dienst van dankzegging op het heilig avondmaal is. Die bepalingen zijn in andere kerkorden niet te vinden.

Soms blijkt de kennis beperkt of niet correct. Zo staat op pagina 295 dat H.H. Rutgers de promotor was van de geruchtmakende dissertatie van M. Bouwman in 1937; dit moet echter H.H. Kuyper zijn. In het onderdeel over de attestaties wordt ook de HHK beschreven. Hierin stelt ds. W.A. Zondag (Ger. Gem.) dat ‘de praktijk in de HHK bij overkomst van nieuwe leden, ook als er sprake is van een ‘zustergemeente’, het gebrek aan aanvaarding van elkaars attestaties illustreert.’ Hij onderbouwt dit met een verwijzing naar de overkomstprocedure zoals vermeld op de website van de HHG te Kruiningen. Deze procedure is echter gericht op leden die uit een ander kerkgenootschap overkomen en is niet van toepassing binnen de HHK. Wie verhuist van de ene Hersteld Hervormde Gemeente naar de andere, wordt op grond van ordinantie 2-1 van de kerkorde gewoon ingeschreven. Een nieuwe woongemeente kan een attestatie niet weigeren. Van een gebrek aan aanvaarding van elkaars attestaties is geen sprake.

Praktisch

In het praktische deel is een artikel opgenomen van ds. J.L. Schreuders (HHK, docent kerkrecht en voorzitter commissie kerkorde). Zijn bijdrage heeft de titel: ‘Letter en geest van de kerkorde’. Hij stelt de vraag: ‘hoe zit het met de binding aan de kerkorde?’ Een actuele vraag. In de praktijk blijkt helaas dat ook in de HHK heel vrijblijvend met de orde van de kerk wordt omgegaan en er geringschattend over de kerkorde wordt gesproken.

Bepalingen worden vervolgens naar eigen inzicht ingevuld of helemaal niet nagevolgd. We doen het wel op de eigen manier…

Schreuders stelt:

‘Men mag allerlei bezwaren hebben, dingen anders geregeld willen zien en zelfs voorstellen tot wijziging doen, maar zolang de vigerende tekst standhoudt, is ieder eraan gebonden. Indien dit niet meer zou gelden, vangt de ‘richterentijd’ in de kerk aan. Die tijd onderscheidde zich daardoor dat ieder deed wat goed was in zijn eigen ogen. Dat levert tekenen op van ontbinding van het kerkverband. (…) Het staat niemand vrij om zomaar de kerkordetekst naast zich neer te leggen en anders te oordelen en te handelen dan uit de letterlijke tekst blijkt. (…) Veel strijd en procedureleed kan voorkomen worden door zich zo strikt mogelijk aan de bepalingen van de kerkorde te houden. De kerkorde dient ervoor om eenheid en eendrachtigheid te voeden en te bewaren, en alles te onderhouden in de gehoorzaamheid Gods (Art. 32 NGB).’

Waarvan akte. Laten we dit als ambtsdragers en gemeenteleden ter harte nemen! Het praktische deel is verder behulpzaam voor ambtsdragers en zeker ook voor kerkvoogden, vanwege de informatie over privacywetgeving, aansprakelijkheid van de kerk, arbeidsrecht en over machtsmisbruik. Thema’s die met regelmaat de kerkelijke agenda’s vullen en de nodige doordenking vragen, zeker in relatie met de wetgeving van de overheid.

Conclusie

Voor geïnteresseerden in de achtergronden en ontwikkelingen van het gereformeerde kerkrecht is dit handboek zeker aan te bevelen. In heldere bewoordingen wordt een overzicht gegeven van de verschillende aspecten van het kerkrecht en actuele kerkorden. Het boek leest over het algemeen prettig en is ook geschikt voor ‘leken’. Helaas zijn de literatuurverwijzingen soms summier. Wie het boek echter wil gebruiken om de achtergronden van de Hervormde Kerkorde te leren kennen of om het te hanteren als hulpmiddel in de situatie van de Hersteld Hervormde Kerk, kan beter een ander boek nemen, zoals de dissertatie van dr. R. van Kooten over de theologische achtergrond van de kerkorde, de (inmiddels wel verouderde) praktische toelichting op de Hervormde Kerkorde van dr. P. van den Heuvel of de toelichting van prof. Th.L. Haitjema.

NAAR AANLEIDING VAN:Handboek Gereformeerd Kerkrecht, dr. Herman J. Selderhuis (red.), 2019 - Uitgeverij Groen – Heerenveen, 505 pagina’s, ISBN 9789088972317, € 59,95

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen