Woke

Betekenis en oorsprong

Over de oorsprong van het begrip ‘woke’ wordt verschillend gedacht. In Amerika werd en wordt het veel gebruikt door de zwarte burgerrechtenbeweging. De BLM-beweging (Black Lives Matter = zwarte mensen doen ertoe) gebruikt het naar aanleiding van het buitenproportioneel politieoptreden tegen zwarte medeburgers. Het komt uit het Engels en je kunt het vertalen als ‘wakker geworden’. Wat de oorsprong ook is, het heeft een eigen betekenis gekregen. Het is een kritisch maatschappelijk bewustzijn van de samenleving, veelal wat activistisch.

Als we naar de thema’s kijken die ik in de inleiding heb genoemd, wat op zich nog onvolledig is, kunnen we er als christenen niet onverschillig de schouders over ophalen. De meeste thema’s, misschien wel allemaal, hebben ook ons wat te zeggen. Dat zal in de meeste gevallen een andere kijk op de zaken zijn dan de ‘woke-beweging’ voorstaat, maar het is wel relevant om de Bijbelse visie er eens naast te leggen.

Bijbelse visie

Ik wil beginnen met te stellen dat de Bijbel niet activistisch is. Van activisme las ik een mooie definitie, die luidt: ‘zienswijze waarin sterke voorrang wordt gegeven aan de daad ten koste van meditatie, studie en gebed’. Daar hoef je niets aan toe te voegen. Onze verwachting dient niet in de eerste plaats te zijn van ons handelen, onze daden, maar van de Heere. Daartoe is juist het gebed ons gegeven. Als we te maken hebben met maatschappelijke thema’s zijn het juist studie, meditatie en gebed die belangrijk zijn als we onze mening gaan vormen. Daarbij moet de belangrijkste maatstaf zijn wat de Heere Jezus ons Zelf leert in de hoofdsom van de wet: God liefhebben boven alles en onze naaste als onszelf. Dat bepaalt onze houding ten opzichte van de medemens. Kijken we naar zaken als het milieu, de opwarming van de aarde, klimaatverandering enz., dan geeft de Bijbel geen pasklaar antwoord; tegelijkertijd is duidelijk genoeg dat we als een goed rentmeester met het ons toevertrouwde moeten omgaan. We moeten de aarde bebouwen en bewaren (Gen. 2:15). Als we vanuit die hoofdlijn, de hoofdsom der wet en het rentmeesterschap, naar de genoemde thema’s kijken dan past ons bescheidenheid als we oordelen over degenen die hier activistisch mee omgaan. Hoe denken en handelen we zelf?

Zelfreflectie

Ik wil een paar dingen aanstippen, meer zal het niet zijn. Maar misschien wel genoeg om nog eens kritisch naar onszelf te kijken. Zijn wij alert genoeg? Bij racisme achten we de een hoger dan de ander op grond van bepaalde kenmerken. Belangrijk daarbij is dat we ons eigen ras als norm nemen en de hoogste waardering toekennen. Zo is de BLM-beweging ontstaan. Men is verontwaardigd over de wijze waarop zwarte mensen worden behandeld. De Bijbel geeft geen enkele grond voor dit onderscheid in behandeling. Een mooi voorbeeld van gelijke behandeling vinden we in Hand. 8:26-40, waar Filippus de Moorman ontmoet. Filippus verkondigt hem Jezus. Op precies dezelfde manier als hij het de Joden zou doen. Geen onderscheid op basis van ras of huidskleur.

Discriminatie is iets anders dan racisme. Is het bij racisme zo dat er sprake is van een soort rangorde op basis van ras of huidskleur, bij discriminatie denken we meer aan het maken van onterecht onderscheid op basis van godsdienst, geslacht, leeftijd, ras, burgerlijke staat enz. Cruciaal hierin is het woordje onterecht. Verschil maken is op zich niet verkeerd. Daar zijn tal van voorbeelden van te geven. Als je b.v. een sollicitant afwijst omdat die onvoldoende gekwalificeerd is, is dat een objectief gegeven. Maar iemand afwijzen op grond van het wel of niet gehuwd zijn, mag niet. De vrijheid van godsdienst, die in ons land een grondrecht is, zou ruimte moeten geven om met mensen die een onbijbelse leefwijze uitleven in een positie waarin ze een voorbeeldfunctie, een morele gidsfunctie hebben, geen zakelijke relatie aan te gaan. Het tegendeel is echter het geval. Als we ons oor te luisteren leggen in de media en de politiek is het juist het tegengaan van discriminatie wat belangrijker wordt gevonden dan de vrijheid van godsdienst. De vrijheid van meningsuiting borgt daarbij dan dat er ruimte is om ongenuanceerd de meest vreselijke dingen te zeggen. We moeten erop rekenen dat we als christenen meer en meer in de verdrukking zullen komen als we onverkort willen vasthouden aan wat de Heere ons in Zijn Woord leert.

Sociale ongelijkheid is van alle tijden. Zwakken in de samenleving zijn er altijd geweest. Bartimeüs zit aan de kant van de weg te bedelen. Hij is blind. De Heere Jezus ontfermt Zich over hem. In onze tijd zijn er allerlei voorzieningen die voorkomen dat mensen langs de kant van de weg moeten zitten om zo wat geld bij elkaar te sprokkelen. Dat neemt niet weg dat er nog veel armoede is. Ieder van ons heeft daarin een taak om naar vermogen anderen te helpen. Dat doen we door middel van de diaconie en goede doelen stichtingen. Binnen de christelijke gemeente hoort er geen armoede te zijn.

Daarbij is de christelijke gemeente niet beperkt tot de lokale gemeente waartoe we behoren, nee, we moeten ons verbonden voelen met de christenen over de hele wereld, in het bijzonder waar ze het moeilijk hebben of onderdrukt worden. Ik noem als voorbeeld het artikel over het diaconaat in dit nummer, dat gaat over de christenen in Noord-Korea.

Ook het rentmeesterschap moet ons zwaar wegen. Dat betekent dat we zorgvuldig met de aarde moeten omgaan, we mogen de vruchten ervan gebruiken en daar ook van genieten. Dat moeten we echter doen als de landman, op zo’n manier dat het land een volgend seizoen weer haar vrucht kan voortbrengen. Dat dit in de praktijk van de moderne wereld niet eenvoudig is, weet ik, en de complexe vraagstukken zoals die in Glasgow aan de orde waren, kan ik niet overzien. Echter, binnen het eigen gezin moet een ieder zorgvuldig omgaan met gebruik en verbruik. Dan geldt ook hier ‘vele kleintjes’ maken samen een groot verschil.

Zo is er wat gezegd over enkele maatschappelijke thema’s. We moeten allen daarin onze eigen verantwoordelijkheid nemen vanuit de eigen positie. We moeten ‘woke’ zijn in de goede zin van het woord.

Woke zijn, wakker zijn

De maatschappelijke positie wordt voor christenen die naar Gods Woord willen leven steeds moeilijker. De voorbeelden in de landen om ons heen laten zien dat vrijheid van godsdienst niet vanzelfsprekend is. Ook in ons land staat die onder druk.

We kunnen echter niet verbaasd zijn. In Matth. 24 lezen we over de wederkomst en de verdrukking die daaraan voorafgaat. De hemel en de aarde zullen voorbijgaan, maar Mijn woorden zullen geenszins voorbijgaan, zegt de Heere Jezus. Daarbij wijst Hij ons op de vijgenboom en alle overige bomen. Wanneer zij uitspruiten, uitlopen, dan weet je dat de zomer er aankomt. Dat is de tijd waarop de oogst wordt binnengehaald. Deze gelijkenis wijst ons erop dat er tekenen zijn die aan de wederkomst van Christus voorafgaan. Als die tekenen er zijn, dan is de wederkomst aanstaande. Ik denk weleens dat we door de drukte van ons bestaan in deze hectische tijd niet meer toekomen aan het nadenken over deze dingen. We mogen en moeten ons werk doen, dat is onze plicht. Tegelijkertijd staat er niet voor niets in Matth. 6 (vanaf vs. 31) dat we niet bezorgd hoeven te zijn voor onze dagelijkse behoeften. Dat doen de heidenen. Maar wij moeten eerst het Koninkrijk Gods zoeken en Zijn gerechtigheid. Dat is de opdracht die de Heere Jezus geeft. In dat licht staat het woord ‘woke’ toch niet zo ver van het christen-zijn af.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen