Omgaan Met Beschadigde Pleegkinderen

Pleegkinderen Opvoeden Voor De Heere

Aan wat voor vorm van beschadiging moeten we hierbij denken? Ds. S.T. Lagendijk (HHG Goes), zelf pleegvader, gaf in de eerste lezing een voorbeeld: een vader wilde zijn dochter van de trap gooien en schold haar uit. Het meisje ervoer totaal geen liefde en haar basis was volkomen onveilig. Deze achtergrond nam ze mee naar het pleeggezin waarin ze terechtkwam. In deze tijd raakte ze in allerlei problemen: ze werd seksueel actief, had een drank- en drugsverslaving en sneed zichzelf. Haar beeld over zichzelf en over God was uiterst negatief gekleurd door haar traumatische ervaringen als kind. Hoe kunnen pleegouders zulke kinderen in de opvoeding een Bijbels beeld van God meegeven, vroeg ds. Lagendijk zich af.

Een eerste stap is om te laten zien dat God een goede en barmhartige Vader is. Hij is dat vanwege de Schepping, zoals bijvoorbeeld uit Mattheüs 6:26 blijkt, waar over de hemelse Vader van de mens gesproken wordt Die de vogels voedt (zie ook Maleachi 1:16, Jesaja 64:8).

Verder is God onze Vader vanwege het verbond. Het doopformulier stelt zonder enige reserve: God de Vader richt een eeuwig verbond van genade met ons op en neemt ons tot Zijn kinderen aan. Tegelijk: als we verder niets zouden zeggen, zouden we een halve waarheid spreken. We zijn immers van nature ontaarde kinderen, die God verachten. Toch staat de Vader klaar om ons te ontvangen als we met berouw terugkeren. Hij gaf Zijn eniggeboren Zoon voor ons die Zijn oordeel verdiend hebben. Wie in Zijn Zoon gelooft kan God van harte Zijn Vader noemen – dat is de derde relatie van ons mensen tot God de Vader.

Om terug te komen op de vraag uit deze lezing: hoe kun je dit Bijbelse beeld van God als Vader aan een beschadigd pleegkind meegeven? Volgens ds. Lagendijk door als pleegouders te reageren, zoals God de Vader zou doen: door er te zijn voor je pleegkinderen, tijd voor hen te maken en onvoorwaardelijke veiligheid te bieden. Bij dit laatste horen ook duidelijke regels en straf als deze overtreden worden. Stel dat je als pleegouders een pleegkind op seksbellen of liegen betrapt, dan moet je het hierop aanspreken en daarvoor bestraffen, maar tegelijk benadrukken dat je van hem of haar houdt. Zo zou God de Vader namelijk ook reageren: vanwege Zijn liefde in toorn. Vanuit het pleegkind bezien is zo’n reactie van onvoorwaardelijke liefde enorm belangrijk, omdat hij of zij basisveiligheid mist. Daardoor zijn pleegkinderen vaak bang dat ze, als ze iets hebben gedaan wat niet mag, weggestuurd worden.

Traumasensitief Opvoeden

Van een eenvoudige opdracht als ‘Eet je brood eens op’ kan een pleegkind helemaal van streek raken, vertelde Dorien Muis-Meijer, gedragswetenschapper bij Timon, in de tweede lezing. Deze lezing ging over de vraag hoe je getraumatiseerde pleegkinderen kunt opvoeden. Dit vergt een andere aanpak dan het opvoeden van eigen kinderen, aldus Muis. Beschadigde pleegkinderen nemen hun rugzak mee die vaak bestaat uit verwaarlozing, huiselijk geweld en (zodra ze pleegzorg krijgen) een gedwongen uithuisplaatsing. Door deze trauma’s zijn ze 24/7 alert op gevaar, komen ze niet tot rust en kunnen ze op een heftige manier reageren op allerlei triggers in het dagelijks leven, zoals bij het eten.

Voor pleegouders is het belangrijk om het trauma te leren begrijpen. Dat kun je doen door in een boekje opvallende dingen van het gedrag van je pleegkind bij te houden, waardoor je patronen leert herkennen. En door te vragen: ‘Wat maakt dat jij op deze manier reageert?’

Pleegouders kunnen niet alleen het trauma beter leren begrijpen, maar gelukkig ook bijdragen aan herstel. Dat kan door tegenover de negatieve ervaringen uit het verleden positieve ervaringen te bieden. Dat kan door als pleegouders thuis aanwezig te zijn en door heel vaak te herhalen dat pleegkinderen niet bang hoeven te zijn. Complimenten zijn ook heel belangrijk, je moet zelfs heel erg uitvergroten wat een kind goed kan. Ten slotte kunnen pleegouders kinderen de regie geven door hen keuzes te laten maken. Op die manieren kunnen pleegouders de veerkracht van een pleegkind vergroten.

De pleegzorgbijeenkomst werd door ruim honderd (aanstaande) pleegouders bezocht. Zij luisterden naar lezingen en gingen hierover in gesprek tijdens workshops. Tijdens de pauzes en na afloop werd er volop gebruikgemaakt van de gelegenheid tot ontmoeting, wat naast het hoge aantal deelnemers duidelijk laat zien dat de bijeenkomst voorziet in een behoefte.

(Foto’s: Jan van de Kamp)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen