Ds. J. van der Haar (2)

Bovenkerk

‘Mijn eerste preek, het was een voorbereidingspreek, heb ik gehouden in de Bovenkerk te Kampen. Het ging over Zefanja 3:12 (er blijft een ellendig, arm volk over). Waarom? Die zullen op de Naam des HEEREN betrouwen. Daar ligt de waarheid. In jezelf altijd ellendig en arm. Schoon ik arm ben en ellendig, denkt God aan mij bestendig. Dat is het geluk van het volk dat het weten mag. Tegenwoordig zegt men dat dit te somber is. Maar ik zeg dat het de werkelijkheid is. Wat ben ik nou in mijzelf? Jammerlijk, arm, naakt en blind, wat willen we van de mens maken? De Heere zegt, weet dat Ik God ben. Alleen in Christus ligt het heil.’

Pastoraal

‘Misschien hebben we allemaal weleens gehoord van een ziekbedbekering. Kan een zieke bekeerd worden, omdat hij of zij ziek is? Die vraag moet ontkennend worden beantwoord. Een ziekbed brengt niemand dichter bij God. Een andere vraag is of God een zieke kan bekeren? En daarop antwoorden we volmondig: Ja. Het onmogelijke bij de mensen is niet onmogelijk bij God. In Ps. 41:4b lezen we dat God een zieke in zijn ganse leger verandert.

David prijst niet een zieke die zichzelf bekeert, maar wijst op de genadige Verbondsgod in Christus, Die zijn ganse leger verandert. Het ziekbed wordt dragelijk, omdat iets anders ondragelijk wordt: dat is de last van de zonde. De nood van de ziel wordt ervaren en het gebed geboren: O HEERE, wees mij genadig; genees mijn ziel.

Gods genade verandert het ziekbed. In Immanuël daalt Hij af in de zondenood. Hij, de Mensenzoon, is krank gemaakt. Hij is op Golgotha onder Gods recht verbrijzeld en kan zo schenken wat Ps. 103 leert: ‘Die al uw krankheden geneest.’ In die weg wordt het aardse kruis van een ziekbed recht dragelijk. Dat bed kan een klankbord worden van vrije genade. Een plaats waar zieken en gezonden graag komen luisteren. Ja, waar een dominee in plaats van zelf te stichten en te troosten, gesticht en getroost mag worden. Boven zo’n ziekbed staat: Gode alleen de eer!’

Beker (Psalm 23)

‘Het hart van David bezwijkt haast vanwege de genade en de gunst van zijn Verbondsjehova. Zijn beker (wat de Heere schenkt) vloeit zelfs over. Dit kan hij niet begrijpen. Hij wordt er zo arm, klein en verbroken onder, dat God naar hem heeft willen omzien, als eens naar zo’n kreupele Mefiboseth, zo’n dode hond. David mag in alle oprechtheid belijden door de vrijmoedige Geest: mijn beker is overvloeiende. O, welke zegeningen en weldaden vloeien in zijn hart en leven door ’s Heeren trouw en liefde. Spurgeon zegt: Die ene beker is meer waard dan een koninkrijk. Gods kinderen willen die niet ruilen voor duizend werelden. Ze proeven er de liefde van God de Vader in. Ze smaken de trouw van de Borg,

Die Zichzelf heeft gegeven tot in de dood des kruises om hun ziel te redden van dood en verderf. En ze worden verkwikt door de zalving van de Heilige Geest, Die hun ogen opent voor het betere deel van Maria’s kerk. Dat deel zal nooit van hen worden weggenomen.’

Bekering (Ezechiël 33:11)

‘Geliefden, de Heere heeft geen lust in de dood van de goddeloze noch van de stervenden. Maar daarin heeft Hij lust, dat de goddeloze zich bekere en leve. Over de bekering is in de loop der eeuwen veel schoons geschreven door de goede oudvaders. Denk hierbij aan J. Dycke, Th. Sheppard en Th. van der Groe. Ze wilden de mensen hartelijk van de noodzaak van waarachtige bekering doordringen.

Als ze dan de hand aan de ploeg sloegen, kwamen ze spoedig tot de ontdekking: Heere, ik kan het niet, wilt U het doen? En daar wil de Heere een mens nu precies hebben, met al die eisen en bevelen, dat wij zeggen: Wilt U het in mij werken? Bij de bekering is een eerste bekering noodzakelijk. Weten we daarvan, van die krachtdadige genade in het hart? De Heere kan ons ook geleidelijk tot het licht brengen. Zo is er een onderscheid of u ineens uit de duisternis tot het licht komt of geleidelijk, zoals de blindgeborene. Zo ging het ook bij Luther. Eerst was er een langzaam doorbreken van het licht van Gods genade. Totdat hij de geweldige ontdekking mocht doen, dat God de goddeloze rechtvaardigt. Geloven wij dat God een goddeloze rechtvaardigt?

En wie door het geloof in Jezus Christus tot de Vader mag gaan, die zal Hij geenszins uitwerpen. Dat is de waarachtige bekering!’

Arbeid

Wie dominee Van der Haar zegt, kan gelijk aan boeken denken; aan zijn indrukwekkende bibliotheek. Immers, tijdens zijn lange ambtelijke loopbaan heeft hij heel wat gepubliceerd. En dan vooral op theologisch gebied. Een bibliografie uit 1996 vermeldt 17 brochures, 74 boeken en veel preken/meditaties. Een aantal boeken (oude schrijvers genoemd) zijn hertalingen uit oud-Nederlands in toegankelijk Nederlands. Enkele bekende werken van hem zijn: Noordsterre (Teellinck over godzaligheid), Paulus’ brief aan de Galaten (Luther) en Het schatboek der verklaringen van de Heidelbergse Catechismus (Ursinus).

In 1998 waren vier bibliografische standaardwerken klaargekomen voor wetenschappelijk gebruik en stichtelijk onderzoek. Het bekendste daarvan is Schatkamer van de gereformeerde theologie in Nederland (c.1600-c.1800). In zijn verantwoording schrijft hij: In deze schatkamer ruikt het nooit muf, mits de wind van de Heilige Geest er doorheen mag waaien, de vensters naar Boven openstaan en zij tevens gericht zijn op kerk en samenleving. Voor de drie andere werken zijn vele reizen gemaakt met uitgever Kool naar België, (Oost-)Duitsland, Engeland, Frankrijk en Zwitserland. Nauwkeurig onderzoek in bibliotheken en archieven werd verricht. In 1977 werd het Documentatieblad Nadere reformatie opgericht, waarvan Van der Haar de geestelijke vader genoemd mag worden en ds. W.J. op ’t Hof de bezielende volhouder. Deze stelt: ‘Bij wetenschappelijk onderzoek en verzamelen van oude schrijvers zijn de bibliografische werken van Van der Haar onmisbaar.’ Ook de boekjes in de serie De zilveren poortklok, vooral hertaalde puriteinen, zijn rijk aan inhoud en schoon van vorm.

Jarenlang was Van der Haar mederedactielid van het Gereformeerde Weekblad. Preken van hem verschenen in de series Genade voor genade en Van recht en genade. Ook was hij jarenlang lid van het hoofdbestuur van de SGP en van het GBS-bestuur. In het geheel van zijn arbeid voor kerk, school en maatschappij beoogde Van der Haar het doorgeven van het ‘bewaarde Pand’, waarvoor onze godzalige vaderen goed en bloed hebben opgeofferd.

(Wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen