EEN VITALE EN AANTREKKELIJKE GEMEENTE

J. Hendriks, EEN VITALE EN AANTREKKELIJKE GEMEENTE. Model en methode van gemeenteophouw, 210 blz., ƒ 39, 50, J.H. Kok, Kampen 1990.

Opnieuw een boek over de theorie van de gemeenteopbouw, verschenen in de reeks Publikaties (nr. 17) van het Instituut voor Praktische Theologie aan de V.U.

De schrijver wil in zijn boek nagaan welke factoren de opbloei van een aantrekkelijke en vitale gemeente bevorderen en hoe we op basis hiervan beleid ontwikkelen. Er van uitgaande dat de gemeente in organisatie-sociologisch opzicht tot de normatieve organisaties behoort (Etzioni) maakt Hendriks gebruik van allerlei inzichten uit de organisatiekunde om de gemeentepraxis te verhelderen. De factoren die z.i. de vitaliteit bevorderen zijn klimaat, leiding, struktuur, doelen, identiteitsconceptie.

In een slothoofdstuk wordt aan de hand van enkele praktijkvoorbeelden getoond langs welke stappen men kan komen tot vitalisering. Het boek onderscheidt zich van veel andere lectuur over de gemeente daarin, dat het vooral in wil zetten bij wat er feitelijk gebeurt en zich niet verliest in wensdromen of theologische bespiegelingen. Hendriks beoogt een integratie van de empirische en de normatieve benadering, in die zin dat hij begint met een praktische inzet bij de gegevens uit de organisatiekunde en vervolgens de sociaal-wetenschappelijke gegevens op hun theologische betekenis evalueert.

Er valt in tal van opzichten veel van dit boek te leren. De schrijver is een nuchter mens die weet hoe gemeenteopbouw een weg van vragen is en hoe opbouw zich voltrekt door weerstanden heen.

Toch blijven er fundamentele vragen. Vooreerst is er de vraag naar de methode. Men kan niet zeggen dat de theologische gegevens niet aan bod komen, maar dat gebeurt wel in tweede instantie. Je hebt het

gevoel dat de zaak door de sociaal-wetenschappelijke opmerkingen al in feite beslist is. Komt dat wellicht ook omdat te gemakkelijk aansluiting gezocht is bij de organisatiekunde. Liggen er tussen de gemeente en een bedrijf toch niet dusdanige verschillen dat men de aansluiting niet zo snel kan laten verlopen als Hendriks doet?

De theologische kijk op gemeente en ambt helt naar het congregationalisme en laat m.i. wezenlijke theologische aspecten liggen. Betekent het geen breuk met de gereformeerde Reformatie als men de gemeentevergadering en niet de kerkeraad tot beslissende instantie maakt?

Verder gaat Hendriks wel erg snel mee met het huidige pluralisme. Niet dat hij niet wil weten van een gemeenschappelijk oriëntatiepunt, maar mijn bezwaar is dat dat wel erg vaag blijft. Het gaat er om dat de verschillende groeperingen, aldus Hendriks, de oriëntatie op Jezus of de bijbel als gemeenschappelijk referentiepunt gemeen hebben. Dat is natuurlijk niet niets, maar gezien de vele 'invullingen' die men kan geven aan 'oriëntatie op Jezus' is het toch wel erg vaag. Over de betekenis van de confessie voor kerk-zijn horen we niets.

Tenslotte, Hendriks zal het niet willen ontkennen, maar hij brengt nauwelijks de spirituele kant van de gemeenteopbouw, zoals eredienst, gebed en omgang met de Schrift ter sprake. Het organisatorische krijgt toch wel erg veel nadruk. Voor vitalisering is m.i. meer nodig, voor alles een geestelijke vernieuwing.

Ede

A.N.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen