Uit be Pers.

(Slot)

Maar het ernstigste blijft ons laatste bezwaar, dat bij zulk een gansch onvoorbereide verkiezing door de gemeente, ten slotte niet het ware belang van Christus' Kerk, maar allerlei onheilige partijzucht, allerlei familiezwak enz den doorslag geeft. Wij ontkennen daarom niet, dat ook bij den Kerkeraad, wanneer deze het dubbelgetal vormt, zulke lagere motieven kunnen in het spel komen, maar het gevaar is hier toch veel minder groot. Als de Kerkeraxd het dubbelgetal formeert, woïden de voorged agen candidaten besproken, moet ieder rekenschap geven van zijn voordracht, kan door diegenen, die voor Christus' Kerk ijver hebben, invloed worden uitgeoefend en critiek worden uitgebracht. Maar bij een gemeentelijke verkiezing is dit alles onmogelijk. Men stemt met gesloten briefjes; aanbeveling van candidaten is ongeoorloofd; het geheim der stemming sluit alle verantwoorde lijkheid der stemmers buiten. Behoeft het nog uit voerig betoog, wat hiervan het gevolg moet zijn? Men neme de groslijsten en vrage wat ze leeren? Hier, dat bij een predikantsvacature de man, die het laatst gepreekt heeft, indien hij eenige gave van welsprekendheid had, stellig de meeste stemmen verkrijgt. De gemeente vraagt niet naar zijn ernst bij het huisbezoek, naar zijn stichtelijken wandel, naar zijn goed catechetisch onderwijs, naar zijn doelmatige leiding in den Kerkeraad. Zij weet van dit alles niets. Wat ze alleen weet, is of de »preek" er goed in viel. En menige gemeente, die met bijna onwederstaanbaren drang den Kerkeiaad dwong den »man harer keure'' te beroepen en straks teleurgesteld werd, omdat de »gelegenheidspreek" heusch geen profetie bleek van wat volgde, heeft te laat ondervonden, wat de spreuk »vox populi vox Deï", »de stem der gemeente is de stem Gods", aan onwaarheid behelsde. Daarom een ander voorbeeld te nemen — is een gemeente pas samen gesmolten, en heeft vroeger A of B toevallig bij de verkiezing de meerderheid. Het spreekt wel van zelf, dat, al is officieel A en B nu weggevallen, de n2.tuur toch vaak de leer de baas is, en indien de meerderheid beslissen moet, men een stel ambts dragers krijgt, dat volstrekt niet de vertegenwoordiging der saamgesmolten gemeente, maar veeleer de vertegenwoordiging van een fractie in die ge meente is. Ginder — om hiermee de rij dier droeve praktijken te sluiten — heeft een familie veel in vloed door geld, aanzien, onderhoorigen, en kan deze familie er wel vast op rekenen, dat haar leden allen op het dubbel getal komen te staan, indien de stemming der gemeente beslissen zal.

Het ideaal breekt aldus op de werkelijkheid van het leven. Overal, waar men de groslijst heeft in gevoerd, heeft de praktijk geleerd, dat deze en soortgelijke misstanden het onvermijdelijk gevolg zouden zijn, indien geen correctief ware gegeven in de macht van den Kerkeraad, om uit deze groslijst eerst een dubbelgetal saam te stellen, eer de gemeente tot een definitieve keuze komt, wie haar ambtsdragers zullen zijn.

Vooral bij eenigszins grootere gemeenten moet de Kerkeraad bij de keuze leideiid optreden. De gemeente moet niet in het honderd kiezen uit mannen, van wier werkelijke gaven ze vaak weinig afweet, maar moet uit de handen van den Kerkeraad een lijst van mannen ontvangen, die tot dit heilig werk bekwaam zijn, om daaruit haar keuze te doen Het is goed, dat de Kerkeraad reeds bij het stellen van deze lijst de gemeente raadpleegt en met den wensch der broederen rekening houdt. Wat Voetius aanraadt, dat de Kerkeraad voor het stellen van het dubbelgetal eerst de gemeente hoore is steeds ook ons advies ge weest. De invloed der gemeente w rde uitgebreid zoover mogelijk. Bij het stellen der candidaten spreke niet eerst de Kerkeraad, maar de gemeente haar wensch uit. Allicht wordt daardoor eenzijdigheid voorkomen. Zelfs gelde als regel, dat de Kerkeraad uit deze groslijst der gemeente de broeders kiest, die de meeste stemmen hebben. Maar de Kerkeraad zij daaraan niet gebonden door een wettelijk voorschrift. Wanneer de Kerkeraad ziet uit deze grosIijs% dat de keuze der leden, die meestemden, wel verre van eenparig te zijn, zich in allerlei kleinere fracties versplintert en degenen, die de «meeste stemmen" hebben, het niet verder dan een tiende of twaalfde deel der uitgebrachte stemmen brengen, dan spreke de Kerkeraad uit, fiat de gemeente dus geen eenparige keuze heeft en aan hem dus de taak is opgelegd, om die eenparigheid te bevorderen, door nu zelfstandig uit deze lijst een keuze te doen. Wanneer blijkt, dat er wel een «eenparige wensch" is, maar de Ker keraad gegronde redenen heeft om te oordeelen, dat deze gewenschte personen niet voldoen aan de eischen, die Gods Woord of het belang der gemeente stelt, dan hebbe de Kerkeraad den moed dien wensch der gemeente niet te vervullen, omdat boven de begeerte der gemeente de eisch staat van Christus, die alleen Koning is in Zijn Kerk Na zoo eerst de gemeente te hebben geraadpleegd en met den wensch der gemeente rekening te hebben gehouden, stelle de Kerkeraad, die de leidende macht heeft, de candidatenlijst vast. Onze Kerkenorde schrijft daarbij voor, dat een «dubbel etal' aan de gemeente moet worden aangeboden, d, w, z. eens zooveel namen als er vacaturen zijn. Maar dit voorschrift is natuurlijk niet bindend in dien zin, alsof de Kerkeraad niet evengoed een drievoud of viervoud voor het dubbelgetal in de plaats stellen mag Bij een predikantsverkiezing geschiedt dit zelfs meestal en laat men de gemeente uit een drietal, soms zelfs uit een zestal kiezen En er is geen enkele reden denkbaar, waarom de Kerkeraad desnoodig niet het getal candidaten ook voor de ouderlingen en diakenen op dezelfde wijze zou kunnen uitbreiden.

Uit dit candidatengetal, waarvan de Kerkeraad dus verklaart: deze mannen bevelen wij u, ge meente, als waardige en geschikte ambtsdragers aan, kiest de gemeente dan haar ouderlingen en diakenen. De eindkeuze' geschiedt aldus niet door den Kerkeraad, zooals k Lasco wilde, maar door de gemeente Haar keuze beslist, wie ambtsdra . ger worden zal Al wat de Kerkeraad bij de verkiezing gedaan heeft is: i de eenparigheid der keuze te bevorderen; 2. aan de gemeente waardige mannen aan te raden; 3 te voorkomen, dat door partijzucht of familiezwak of andere vleeschelijke beweegredenen onwaardige personen tot het ambt v/orden geroepen. Zoo heeft de Kerkeraad geen dwingende macht, of tyranniske overheersching over de gemeente uitgeoefend, maar de gemeente bij haar keuze leidende, haar in waarheid naar Christus bevel gediend.

De vraag zou alleen kunnen opkomen, of de gemeente aan deze candidatenlijst van den Kerkeraad in absoluten zin gebonden was Ma.w. of de gemeente, indien de Kerkeraad haar een dubbel getal aanbood, waarop geen mannen voorkwamen, die de gemetnte begeerde, dan toch gedwongen zóu zijn volgens deze lijst te stemmen

Het antwoord op deze vraag kan niet moeilijk wezen, voor wie het Gereformeerde beginsel heeft begrepen. Dat beginsel eischt, dat de Kerkeraad wel een leidende maar geen dwingende macht bij de verkiezing zal uitoefenen en dat het kiesrecht ten slotte bij de gemeente zal berusten Daaruit volgt van zelf, dat de Kerkeraad wel deze candi datenlijst kan voorstellen, maar de gemeente er nooit door gedwongen kan worden, mannen te kiezen, die zij voor het ambt ongeschikt acht.

Zulke gevallen zullen, wanneer de Kerkeraad vóór het stellen van het dubbelgetal eerst de gemeente raadpleegt en met den wensch der gemeente rekening houdt, uiterst zeldzaam voorkomen. Maar indien ze onverhoopt zich mochten voordoen, omdat het inzicht van den Kerkeraad en dat der gemeente verschilt, dan is de weg van zelf aangewezen.

De gemeente, saamkomende voor de verkiezing, verklaart dan mondeling of schriftelijk aan den Kerkeraad, dat zij ernstige bedenkingen heeft om uit deze candidatenlijst een keuze te doen Zij geeft deze redenen op. En de Kerkeraad, die de gemeente te dienen heeft bij dit werk, breidt of de candidatenlijst uit, óf neemt het dubbeltal terug. Het spreekt wel van zelf, dat dit middel alleen in de uiterste gevallen kan en raag toegepast wor den. De eere der broeders, die de Kerkeraad voor stelde, moet ons lief zijn. Wie noodeloos zulk een stap der gemeente uitlokte en daardoor groote beroering in de gemeente te weeg bracht, zou zich wel schrikkelijk bezondigen tegen God.

Maar, indien de Kerkeraad naar het oordeel der gemeente metterdaad de belangen der Kerk niet genoeg bij dit verkiezingswerk behartigd had. dan zou dit de eenige uitweg zijn, waardoor herstel van het recht der gemeente kon worden gevonden.

En hiermede besluiten wij deze artikelenreeks

Er zou nog veel te schrijven zijn over allerlei detailkwestiën, als de vraag, welke leden stemgerechtigd zijn, of het stemmen per briefje van afwe zigen geoorloofd is, enz., maar al deze vragen raken niet het hoofdbeginsel, waarom het ons te doen was.

Wij zullen dankbaar zijn, wanneer de arbeid, aan deze artikelen besteed, deze vrucht mag hebben afgeworpen, dat eenerzijds de Kerkeraden zijn aangespoord, om meer dan tot dusverre het wettig recht der gemeente in het verkiezingswerk te eeren; en anderzijds de broeders, die wellicht onbewust van hun afwijkend standpunt, het independentisme in onze Kerken als echt-gereformeerd wilden in voeren, overtuigd zijn geworden, dat volgens de Schrift en volgens de Gereformeerde beginselen, die daaraan ontleend zijn, de Kerkeraad ook bij het verkiezingswerk de leidende macht behoort in handen te houden.

Deze oplossing voldoet ons.

En ook geven we toe, dat zoo de gemeente, door te slechte opkomst, geen gebruik n: aakt van haar stemrecht, de stemmen van een kleine fractie den Kerkeraad niet binden kunnen.

Zoo van de 1000 leden slechts 100 opkomen, en deze 100 hunne stemmen verdeelen over vele candidaten, zoodat de meest gestemde candidaten slechts 40, 30 of 20 stemmen bekomen, gaat het niet aan, dezen als door de gemeente aangewezen te beschouwen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen