De bevinding der heiligen

"Bevinding" is een heel bekend begrip, maar ook een uiterst belangrijke zaak, van groot belang voor iedereen. In drie artikelen willen we zien wat ware bevinding inhoudt.

Boven dit artikel staat: "De bevinding der heiligen". Deze benaming komt uit onze Dordtse Leerregels. In hoofdstuk I bij de verwerping der dwalingen paragraaf zeven lezen we: "zo strijdt dit ook tegen de bevinding der heiligen".

Omschrijving van de begrippen

Eerst het begrip "bevinding". Bevinding heeft volgens Van Dale in het Groot Woordenboek der Nederlandse Taal twee betekenissen. Ten eerste: waarneming na onderzoek. Ten tweede: wat men ondervindt, met name gewaarwording in het gemoed van gemeenschap met God. Dan treffen we als toevoeging aan: de bevinding van een gelovige ziel. Het tweede woord is "de heiligen". Uiteraard niet bedoelt in de roomskatholieke, maar in de reformatorische betekenis.

"Heiligen" zijn onheilige zondaren in zichzelf, maar geheiligd in Christus Jezus.

Paulus noemt hen in de brief aan de gemeente van Corinthe: "De geheiligden in Christus Jezus, de geroepen heiligen" (1 Korinthe 1:2).

De kanttekenaren schrijven erbij: Het zijn mensen, die door Christus en Zijn gemeenschap van de algemene hoop der wereld zijn afgezonderd tot een gemeente Gods. Deze heiligen zijn geroepen, niet alleen uitwendig door het Woord, maar ook inwendig door de kracht van de Heilige Geest. Het zijn de ware gelovigen. Het gaat dus over de ondervinding van de gemeenschap met God in het leven van Gods Kerk.

In onze tijd is er een groeiende aandacht voor ervaring van het bovennatuurlijke. Voor allerlei vormen van 'spiritualiteit'. De grote belangstelling, bijzonder onder jongeren, voor evangelische en charismatische bewegingen, hangt samen met een sterk verlangen naar 'godservaring'. Iets te ervaren, iets te beleven. Iets te voelen! Het woord bevinding wordt onder ons veel gebruikt en mogelijk ook misbruikt.

Want wat is bevinding? Wat is het niet? Alle bevinding die niet opkomt uit de Bijbel en die de ervaring van Gods kind centraal stelt, heeft geen waarde voor de eeuwigheid. In de zin van: het staat wel niet in de Bijbel, maar Gods volk leert het zo en zo.

Soms wordt voor bevindelijk gehouden wat niet is terug te vinden in de Bijbel. Ook ons gevoel (net als ons verstand) is door de zonde verduisterd en verdorven en kan ons behoorlijk bedriegen. Het Woord van de levende God is toch het meest betrouwbare en bevindelijke boek.

De Heilige Schrift

Daarom willen we eerst luisteren naar de Schrift . In de concordantie van ds. Abraham Trommius komt het woord bevinding alleen voorkomt in Romeinen 5:4.

We lezen daar: "En niet alleenlijk dit, maar wij roemen ook in de verdrukkingen, wetende dat de verdrukking lijdzaamheid werkt, en de lijdzaamheid bevinding en de bevinding hoop; en de hoop beschaamt niet, omdat de liefde Gods in onze harten uitgestort is door de Heilige Geest, Die ons is gegeven".

Het Griekse woord dat hier door Paulus gebruikt wordt, is het woord 'dokimè'.

Dit zelfstandig naamwoord dat met bevinding is vertaald, heeft in zijn wortel de betekenis van "beproefdheid".

Het volhardend doorstaan van de verdrukkingen levert beproefdheid op. Het woord betekent dan: gebleken echtheid, beproefdheid. Bij het toetsen blijkende echtheid.

De kanttekeningen verduidelijken: het is de ervaring of beproeving, namelijk van Christus' hulp en trouw in het volbrengen van Zijn belofte, waarmee Hij ons beloofd heeft in zulke zwarigheden bij te staan.

Dr. S. Greijdanus tekent aan in de bekende Korte Verklaring: "Daar hangt wel de geloofsgenieting als innerlijke ervaring of bevinding mee samen, maar de hoofdzaak, die ook beslist over de echtheid van die bevinding is de waarheid van het geloof zelf. Want niet alle innerlijke ervaring en genieting is die van het ware geloof. Door de verdrukkingen wordt die echtheid of waarheid van het geloof beproefd".

Ook prof. dr. K. Dijk schrijft in de Christelijke Encyclopedie dat Paulus met 'dokimè bedoelt de beproefdheid van het geloof. Het is van belang deze betekenis goed in het oog te houden. Bij de bevinding hoort de beproeving van het geloof. Hij stelt: het gezonde geestelijke leven eist bevinding, maar alleen op de basis van Gods Woord en alleen steunend op het geloof aan de waarheid Gods. De bevinding is daarom alleen zuiver, wanneer op de grondslag van het Woord des Heeren de werkingen van de vertroostingen van de Geest in het diepst van ons gemoed ervaren worden. Tot zover dr. Dijk.

Anderen bestrijden dit met kracht. Dr. Woelderink zegt: "Dat woord bevinding slaat niet op de beproefdheid van het geloof, maar op de beproefdheid van het Woord van God. Dat Woord moeten we beproe-

"Het is wel zeer droevig dat velen zichzelf en anderen opbouwen op indrukken in de consciëntie, gevoeligheden in het gemoed, (...) zonder dat ooit enige ware kennis van en betrouwen op Christus gekend werd. Een iegelijk heeft te staan naar de rust des geloofs in Christus".

ven. We moeten niet zo veel naar binnen kijken. We moeten onszelf niet zo veel beproeven, maar we moeten beproeven de waarheid en de vastheid van Gods beloften".

Men hoort een bekend geluid, ook in onze dagen: Je moet niet teveel aan zelfonderzoek doen. Niet te veel beproeven van jezelf. Men heeft een zogenaamd 'gezond' geloof en is afkerig van alle bevinding der heiligen.

Het bekende boek van Theodorus van der Groe heeft een titel, die ons iets anders voorhoudt: "Toetssteen der ware en valse genade".

De belijdenis van de Kerk

Enkele woorden die wijzen op de bevinding der heiligen komen we ook tegen in passages in onze belijdenisgeschriften.

Een paar voorbeelden zijn: "Dat nademaal ik nu het beginsel der eeuwige vreugde in mijn hart gevoel..." (HC, antw. 58).

Of: "Gelijk wij ook dit getuigenis Uwer genade in ons bevinden, dat ons ganse voornemen is onze naaste van harte te vergeven" (HC. antw. 126).

In de Nederlandse geloofsbelijdenis, artikel 5, dat spreekt over de autoriteit van de Bijbel, staat: "En wij geloven zonder twijfel al wat daarin begrepen is; en dat niet zozeer omdat ze de Kerk aanneemt en voor zodanig houdt; maar inzonderheid, omdat de Heilige Geest getuigenis geeft in onze harten, dat zij van God zijn."

Of als de Kerk belijdt over de triniteit van God: "Dit alles weten wij, zo uit de getuigenissen van de Heilige Schrift, alsook uit Hun (de Goddelijke) werkingen en voornamelijk uit degene, die wij in ons gevoelen" (artikel 9).

Geloof en bevinding

Het zal ons inmiddels duidelijk zijn geworden dat de bevinding der heiligen alles te maken heeft met de Heilige Geest, de Heilige Schrift en het geloof der heiligen. Geloof en bevinding zijn onderscheiden, maar niet te scheiden! Ze hangen nauw met elkaar samen, maar betekenen niet hetzelfde.

Ze zijn wel onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Er is geen bevinding zonder geloof, maar er is ook geen waar geloof zonder bevinding.

Er is een goedkope "bevindelijkheid" waarin het echte geloof gemist wordt. Dan is er wel gemoedelijkheid en gevoeligheid, maar geen bevinding in de bijbelse zin. Een psalmvers, een tekst, een traan. Een gevoelige droefheid, of wat blijdschap. Zo wordt vaak de grond van de zaligheid gelegd in de bevinding.

Ds. G.H. Kersten schrijft: "Het is wel zeer droevig dat velen zichzelf en anderen opbouwen op indrukken in de consciëntie, gevoeligheden in het gemoed, gezichten en psalmversjes, zonder dat ooit enige ware kennis van en betrouwen op Christus gekend werd. Een iegelijk heeft te staan naar de rust des geloofs in Christus".

(wordt vervolgd)

Werkendam, ds. M. Karens

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen