Gereformeerde Gezindte ideologie?

De vrijgemaakt gereformeerde prof. J. Kamphuis heeft op een gezamenlijke vergadering van verontrust-gereformeerde en vrijgemaakte gereformeerde predikanten gesproken van een gereformeerde-gezindte-ideologie. Het gereformeerd gezind zijn, zo stelde hij, wordt dan als bepalend gezien voor het behoren tot die gezindte en men zoekt uit onbehagen over eigen kerk zijn heil in deze Gereformeerde Gezindte. Prof. Kamphuis noemde daarom de Gereformeerde Gezindte een vluchtheuvel, een nieuwe vorm van het achttiende-eeuwse conventikel en intussen wordt de kerkvraag ontweken.

Laat ik allereerst zeggen dat inderdaad de benzmiing Gereformeerde Gezindte een doekje voor het kerkelijk bloeden kan zijn, een parapluie om uiteenlopende stromingen onder samen te brengen, zonder dat de nood van de kerkelijke gescheidenheid wordt gevoeld. De diversiteit van stromingen en opvattingen is echter met een naam niet goed te maken. En laten we eerlijk zijn; het bonte spectrum van wat zich gereformeerd noemt in ons land is in z'n totaliteit niet onder één koepel te brengen.

Maar intussen heb ik er grote moeite mee deze uitdrukking gereformeerde-gezindte-ideologie en de kwestie van het aanpakken van de kerk-vraag te horen uit de mond van prof. Kamphuis. De kerk-vraag oplossen betekent bij prof. Kamphuis c.s. namelijk de weg van de vrijgemaakt gereformeerden volgen. Ik heb de laatste jaren menigmaal vrijgemaakten gehoord in discussies en bij besprekingen, of hun publikaties gelezen, en telkens weer gaat het over het vraagstuk van de ware en valse kerk en telkens weer gaat het over de kwestie van de tucht en telkens weer merk je hoe men alleen de eigen kerk ziet als de openbaring van het Lichaam van Christus. Ik moet eerlijk zeggen dat dit stringente kerkelijke standpunt bij mij meer en meer als sektarisch is overgekomen, hoe Bijbelgetrouw en confessiegetrouw men verder ook zijn wil. Voor dat laatste heb ik respect, evenals voor de theologische arbeid die door bepaalde vrijgemaakte hoogleraren wordt verricht. Het lijkt echter wel eens of alléén de artikelen 27—29 in de N.G.B, staan en of er alléén het vraagstuk van de tucht is. Het maakt vaak een dweperige indruk. Men leeft als het ware zó bij het vraagstuk van de tucht, dat men er te pas en te onpas mee op de proppen komt. En intussen gaan alle kerken en groeperingen onder het mes, worden aangeduid als ontrouw of erger. Zo wordt de Gereformeerde Bond in de vrijgemaakt gereformeerde organen nogal eens aangevallen op zijn kerkelijke standpunt, hoezeer men ook bij vrijgemaakten waardering weet op te brengen voor allerlei arbeid van de Geref. Bond. De benaming gereformeerd claimt men echter uitsluitend voor zich zelf. Men noemt de eigen organisaties gereformeerd zonder meer, zonder nadere aanduiding, en maakt er bezwaar tegen als anderen op die naam ook aanspraak menen te mogen maken. Met deze verenging heb ik de grootste moeite.

En dan nu wat dat pimt van de Gereformeerde Gezindte betreft. Het komt mij voor dat prof. Kamphuis de grenzen van de eerlijke beoordeling overschrijdt als hij het doet voorkomen alsof Gereformeerde Gezindte zoiets betekent als bundeling van allen die zich gereformeerd gezind gevoelen. Gereformeerde Gezindte heeft namelijk alles te maken met leven uit en naar de gereformeerde confessie. In dit opzicht heeft Groen van Prinsterer een pleidooi gevoerd voor het goed recht van de Afgescheidenen om bij de Gereformeerde Gezindheid gerekend te worden, samen met diegenen in de Hervormde Kerk die van het goed recht van de confessie overtuigd waren en daarnaar óók van harte wensten te leven. Groen heeft de uitdrukking Gereformeerde Gezindheid gebezigd toen de kerk al gescheurd was en heeft die benaming niet voor één kerk of groep opgeëist. En dan moet dacht ik maar duidelijk worden gezegd, dat er nu gelukkig ook andere kerken en groeperingen zijn dan de vrijgemaakt gereformeerde kerken, die voluit gereformeerd gezind zijn, in de zin van: van harte willen leven bij de gereformeerde confessie; óók al gaat men kerkelijk andere wegen. Ik heb er geen behoefte aan om m, et de béliaftiing Gereformeerde Gezindte allerlei Wezenlijke verschillen tussen uiteenlopende , stromingen toe te metselen of de kerk-vraag te ontwijken. Maar de benaming gereformeerd mag bepaald ook niet opgeëist, worden door één groepering, die denkt alléén de goede kerkelijke w£g te bewandelen. Daarvoor is de kerkelijke situatie te complex.

De tucht is een wezenlijk kenmerk van de kerk. Maar tucht heeft niet alleen juridische kanten. Die indruk maakt het bij de vrijgemaakten wel. Ik zou willen stellen dat het voor prof. Kamphuis c.s. heilzaam zou kunnen zijn al, s men eens grondig kennis nam van wat Wilhelmus a Brakel — om slechts één van de oude gereformeerde theologen te noemen — over de kerk en de tucht zegt, namelijk om te beseffen hoe men wezenlijk üit de confessie kan leven, van harte de noodzaak van de tucht kan onderschrijven en men toch staan kan, zelfs geroepen is te staan in een kerk waarin het met het belijden vaak een aangevochten zaak is. Waarbij men dan ook de zegen van het Woord en van de trouw Gods kennelijk ervaart. Het kan óók zijn, dat men de zaak kerkelijk zo verengt en verkrampt dat men de breuk op het lichtst heelt. Ik dacht dat de ernst van de gebrokenheid van de kerk niet genoeg onder ogen gezien kan worden. Maar door de gebrokenheid van de kerken heen ligt de Gereformeerde Gezindte, die gekenmerkt is door een gereformeerde gezindheid. Niet een gezindheid van gevoelen maar van belijden, ook van het belijden van artikel 27—29 van de Nederlandse Geloofs Belijdenis, ook al trekt men daaruit niet de consequenties die prof. Kamphuis en anderen trekken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen