ALS ééN LID LIJDT…

Weststrate: Wat is jullie link met de ‘vervolgde kerk’?

VUIJK: Ik ben inmiddels zo’n 15 jaar bestuurslid van Stichting De Ondergrondse Kerk. In die tijd is mijn betrokkenheid en belangstelling steeds meer toegenomen. Wat je hoort is hartverwarmend én hartverscheurend. De SDOK was aanvankelijk gericht op de landen achter het ‘IJzeren Gordijn’. Een aantal jaar geleden is er een concentratie gekomen op al die landen waar geen godsdienstvrijheid is. Ons doel is tweeledig: hulpverlening dáár en bewustmaking hier.

VAN DER ZWAN: Sinds 2012 ben ik bestuurslid en inmiddels ook voorzitter van Stichting Friedensstimme Nederland. Die stichting is vanouds betrokken op christenen in de voormalige Sovjetrepublieken. Als kind was ik al met de vervolgde kerk bezig. Ik las erover in boeken en bladen. Dat maakte op mij veel indruk. Ik haalde als tienjarige geld op voor een comité dat Bijbels naar de ondergrondse kerk in de Sovjetunie smokkelde.

Weststrate: Waarom zijn er zijn zoveel verschillende organisaties die zich allemaal inzetten voor de vervolgde kerk?

VUIJK EN VAN DER ZWAN: Dat heeft deels te maken met bestaande contacten van waaruit een stichting is ontstaan. Deels ook met de geschiedenis die zo’n organisatie heeft doorgemaakt en met de eigen achterban of de eigen doelstelling. Meestal wordt er goed samengewerkt.

Weststrate: Wat bedoelen we als we spreken over ‘de vervolgde kerk’?

VUIJK EN VAN DER ZWAN: Friedensstimme richt zich voornamelijk op de voormalige Sovjetrepublieken. Voor de Wende in 1989 was de kerk daar soms letterlijk ondergronds, kwam samen in het bos, in de gevangenis, of in kleine huisgemeentes. Er is veel veranderd. Maar er is nog steeds een onderstroom van tegenwerking. Die is de laatste jaren toch weer heftiger geworden. Als baptisten op straat staan met christelijke boeken en er komt een orthodoxe geestelijke voorbij, die de tafels met boeken omver gooit in de modder, dan staan de Russische politieagenten erbij, maar grijpen niet in. In het zuiden is het vooral de opkomst en de radicalisering van de Islam die zorg geeft.

VUIJK: Dat laatste vormt momenteel de grootste bedreiging voor de vervolgde kerk wereldwijd, met name in Afrika en Azië. Allerlei aan Al-Qaida gelieerde organisaties zoals Al-Shabaab en Boko Haram veroorzaken extreme vormen van geweld. In Nigeria bijvoorbeeld worden bij aanvallen regelmatig kerken platgebrand en worden soms tientallen gemeenteleden vermoord. In het algemeen is te denken aan de vervolgde kerk waar christenen zonder vorm van proces gevangen, verdrukt en veroordeeld worden. Rechtspraak wordt onmogelijk gemaakt door terreur. Actuele en betrouwbare informatie verzamelen is erg belangrijk. Op basis daarvan kun je actie ondernemen. Soms liggen de dingen anders dan ze op het eerste gezicht lijken. Vietnam bijvoorbeeld is offcieel niet onvrij, maar in de praktijk worden christenen er zeer tegengewerkt.

Weststrate: Zijn we in staat ons bewust te maken van wat de vervolgde kerk meemaakt?

VUIJK: Wij proberen mensen uit vervolgde gebieden naar Nederland te halen die live informatie geven over hun situatie daar. Zulke verhalen uit de eerste hand komen dichtbij. Anders kunnen wij ons er geen voorstelling van maken, in onze welvaart.

VAN DER ZWAN: Een probleem is dat sommige landen bijna niet meer toegankelijk zijn, tenzij je er al zat. Projecten bezoeken is belangrijk, maar soms is het bijna niet meer mogelijk er binnen te komen.

Weststrate: Hoe kan het dat ergens volgens onze overheid geen christenvervolging is, terwijl daar toch bewijzen van zijn?

VUIJK: Vervolging vindt soms plaats in buitenaf gelegen provincies: De lokale bestuurders hebben veel macht. Zo blijft dit buiten de greep van de internationale diplomatie.

VAN DER ZWAN: En vervolging van christenen is voor de seculiere media doorgaans geen ‘hot item’.

Weststrate: ‘Waar één lid lijdt, lijden alle leden mee’. Wat kunnen wij concreet doen?

VUIJK: Het is goed als er in de erediensten aandacht besteed wordt aan de vervolgde kerk: in de voorbede, de preek en de catechese. Mijn voorzichtige indruk is dat de aandacht tegenwoordig iets toeneemt.

VAN DER ZWAN: We hebben vanuit Friedensstimme met regelmaat een foto van een broeder op de voorpagina van het RD geplaatst met een oproep tot gebed. Het gaat om br. Tochar in Centraal-Azië die een gevangenisstraf van tien jaar moet uitzitten vanwege een valse beschuldiging omdat hij tot geloof gekomen is.

VUIJK: Er zijn ook politici die aandacht voor de vervolging vragen. Er zijn diverse bladen die de mensen in Nederland informeren, sommige daarvan speciaal gericht op kinderen. Vanuit de SDOK wordt ook voorlichting op scholen gegeven. De vervolgde kerk vraagt niet allereerst om geld, maar gebed. Vanuit de SDOK hebben we bemoedigingsacties waarbij men post krijgt. VAN DER ZWAN: Dat is ook een speerpunt van Friedensstimme: hen laten weten dat we aan hen denken en voor hen bidden. Dat betekent heel veel voor hen.

VUIJK: Organisaties bieden praktische hulp. Maar het is belangrijk dat de gemeentes hier in Nederland ook aandacht hebben voor dergelijke projecten en informatie letterlijk ter harte nemen. Gemeentes moeten zich focussen: niet op acht projecten, maar op één tegelijk. Dat verhoogt de betrokkenheid.

VAN DER ZWAN: Wat niet de bedoeling is, is de trend dat mensen het via dure reizen zelf willen gaan bekijken. Dat is geen meelijden waar je mensen daar mee dient.

Weststrate: Beseffen wij werkelijk wat de Bijbelse woorden ‘lijden om Christus’ wil’ inhouden?

VAN DER ZWAN: Tekstuitleg kan daarbij een rol spelen. Als het gaat over ‘als een schaap tussen de wolven gezonden worden’ moet je uitleggen wat die tekst betekent. Het is een veeg teken als ons leven als christen meer weg heeft van een speeltuin dan van een slagveld.

VUIJK:: Misschien zou er in de opleiding meer aandacht voor moeten zijn? Zou het bij missiologie ook niet moeten gaan over de radicale Islam? En: Missionair gemeente-zijn wordt vooral gelinkt met gemeente-opbouw in geseculariseerd gebied, maar beseffen we dat de kerk ook op vele andere plaatsen in de wereld in de marge opereert? En toch blijkt het nog steeds waar: ‘het bloed der martelaren is het zaad der kerk’.

Weststrate: Wat zeggen ons Bijbelgedeelten waarin ‘lijden om Christus’ wil’ als een vreugde wordt gezien?

VAN DER ZWAN: Een probleem is dat we het lijden teveel ontlopen, we zijn gewend aan een leven zonder lijden om Christus’ wil. Het lijden aanvaarden met vreugde, is ons een paar bruggen te ver.

VUIJK: En wát wij hier al als lijden ervaren, is amper lijden te noemen in vergelijking met wat elders gebeurt. Het lijden opzoeken is niet onze roeping. Maar als we daar gebracht worden, is onze taak: verdragen en God verheerlijken.

Weststrate: Is er voldoende gebed voor de vervolgde kerk?

VUIJK: De Bijbelse opdracht is: Wees waakzaam. Hoe waakzaam zijn onze gemeentes in Nederland? Er is nog veel te doen!

VAN DER ZWAN: Je ziet soms dat mensen op zondag kiezen voor een voetbalwedstrijd in plaats van de kerkdienst. Als men zulke keuzes maakt, wat is dan te verwachten als er echte vervolging is? Je vraagt je soms af: hoe zouden wij in zón situatie reageren? Toch moet je jezelf niet blindstaren op die vraag. C.S. Lewis heeft ooit zoiets gezegd als: ‘Vraag je niet af of je de folterbank of de brandstapel aangekund zou hebben. Vraag je liever af: wat vraagt God nú, in mijn huidige situatie?’

Weststrate: Wat kunnen wij leren van de vervolgde kerk?

VAN DER ZWAN: Een paar jaar geleden hoorde ik in de Oekraïne dat men elkaar continu afwisselde in een soort gebedsketting. Die liep al onafgebroken door vanaf kerst 1963, dag en nacht. Daarin kunnen we veel van hen leren. Echte afhankelijkheid, alles omringen met gebed.

VUIJK: De vervolgde kerk stelt ons voor de vraag: Wat mag het geloof kosten? In het geestelijk leven zijn ze ons ver de baas.

VAN DER ZWAN EN VUIJK: Soms wordt ons gevraagd: Wie steun je wel, en wie niet? Is dat afhankelijk van de leer? De vervolgde kerk opent onze ogen voor de ene, algemene, christelijke kerk. De lijdende kerk houdt ons een schokkende spiegel voor. We komen al gauw met kritische vragen, maar wat komen we zelf veel te kort! Van der Zwan: De vervolgingen zijn een voortdurende herinnering: hier beneden is het niet. We zijn hier niet thuis!

Weststrate: Hoe kijkt de vervolgde kerk naar ons?

VAN DER ZWAN: Zij zeggen wel eens: Jullie bidden voor ons om vol te houden, maar wij bidden voor jullie om staande te blijven tegen alle verleidingen en verzoekingen in de westerse samenleving. Het is niet zo dat ze ons onverdeeld benijden. VUIJK: Het beseft leeft: Christen-zijn doet bij jullie minder pijn, maar de verleidingen zijn er net zo goed.

VAN DER ZWAN: Soms denk ik wel eens, te midden van de hele toe-eigeningsproblematiek: Deze vragen zijn op zich wel goed, maar het is niet goed dat we er zestig jaar in kunnen blijven hangen. Dat is in een situatie van vervolging niet voor te stellen: daar is het zwart-wit.

Weststrate: Wat is jullie meest inspirerende ervaring met de vervolgde kerk?

VAN DER ZWAN: In Rusland zouden we op werkbezoek gaan bij enkele Nentsengezinnen die in het Noordelijk poolgebied op de toendra leven. We kregen van de lokale overheid geen toestemming erheen te trekken; men hield ons drie dagen tegen. Uiteindelijk mochten we weg onder bepaalde voorwaarden, waardoor onze reis veel en veel langer werd. We legden per sneeuwscooter 860 km af, over de bevroren toendra’s bij min 43 graden. We bezochten zo de meest noordelijke gelegen gemeente op de aarde! Dan ervaar je aan den lijve wat de tegenstand betekent, maar ook welke ontberingen en moeite mensen ervoor over hebben om enkele mensen met het Evangelie te bereiken. En hoever Gods Koninkrijk reikt. Op deze reis hebben we ook bijzondere gebedsverhoringen ervaren.

VUIJK: Heel inspirerend is voor mij het verhaal dat br. Abila hier in Nederland is komen vertellen vanuit Nigeria. Hij werd door zijn hoofd geschoten voor de ogen van zijn vrouw en kind, omdat hij weigerde Christus af te zweren. Het is een wonder dat nog leeft, al is zijn gezicht er door getekend. Hij had zijn leven voor Christus over en heeft het geloof behouden!

Weststrate: Waar bidden jullie om met het oog op de vervolgde kerk en de kerk in Nederland?

VAN DER ZWAN: Om volharding en om waakzaamheid. Daar hebben zij en wij het meeste behoefte aan.

VUIJK: En dat, naast individuele betrokkenheid van kerkleden, de héle gemeente er meer bij betrokken zal raken.

VAN DER ZWAN: Als een deel van het lichaam lijdt, moet het hele lichaam toch meelijden...

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen