EEN SYNODE IN AUSTRALIË

Te gast op de synode

Van 15 tot 25 augustus van dit jaar werd de driejaarlijkse synode van de Reformed Churches of Australia (RCA) gehouden. Voor het eerst kwam de synode bijeen in West-Australië, namelijk in Perth, een stad in het zuidwesten van Australie. Zij telt met alle voorsteden mee een miljoen inwoners. Mijn vrouw en ik logeerden ongeveer een half uur rijden van het kerkgebouw waar de synode vergaderde.

In vorige jaren werd de synode in het oosten gehouden, waar miljoenensteden als Sydney en Melbourne liggen. Nu moesten de meeste afgevaardigden 3.000 tot 4.000 km reizen om in Perth te komen. De meesten deden het per vliegtuig, sommigen per auto. In Perth zijn maar vier gemeenten. Alle andere liggen ten oosten van het midden. Ik kocht een kaart waarop stond dat de staat West-Australië een oppervlakte heeft van 2.5 miljoen Vierkante kilometers. Het beslaat dezelfde oppervlakte als Japan, Nieuw-Zeeland, Engeland, lerland en Texas samen. Wij hebben geen voorstelling van afstand en ruimte op dat continent.

Het was voor de eerste keer dat onze kerken een afgevaardigde stuurden naar de synode van deze kerken. Sinds onze synode van Apeldoorn 1953 hebben we officiële contacten met de RCA. Ik voelde me wel een beetje beschaamd dat het veertig jaar heeft geduurd, voordat onze kerken iemand afvaardigden. Van hun kant is er vier keer een afgevaardigde bij ons geweest, het laatst in 1968.

Tevoren waren mijn vrouw en ik enkele dagen in Nieuw-Zeeland geweest om ook daar met de Gereformeerde Kerken officieel contact te hebben. Het verblijf daar kon niet lang zijn. Toch heb ik er heel wat mensen ontmoet en er een keer gepreekt. In 1989 is ds. Den Butter afgevaardigde geweest naar de synode van Nieuw-Zeeland.

Nu iets over de Perth-synode. Op maandagavond 15 augustus was er een bidstond, die net als bij ons geleid werd door de voorzitter van de vorige synode. Verschillende predikanten en ouderlingen verzorgden de Schriftlezingen en gingen voor in gebed. Er werd veel en enthousiast gezongen. Men heeft sinds kort een liederenbundel met Psalmen en allerlei liederen (Psalter). Deze liederen zijn niet enkel (zoals vroeger) uit Amerika afkomstig, maar ook uit Australië zelf. Na afloop sprak een van de oud-gedienden, ds. P.H. Pellicaan. Hij is beroepen, terwijl er nog geen gemeente was, gewoon door enkele gezinnen. Hij heeft de eerste tijd met allerlei klusjes de kost verdiend voor zijn gezin. Hij was als eerste op onze synode van Apeldoorn 1956. Hij maakte een vergelijking tussen de eerste synode van 1952 en deze van Perth. Uit het slot bleek bezorgdheid over de koers van de kerken.

Dat is mij ook tijdens de synode opgevallen. Ter wille van de jeugd, die slechts ten dele bij de kerken blijft, ziet men vooruit. Men wil veranderingen in liturgie, kerkorde en in heel het kerkelijke leven. In mijn toespraak heb ik erop gewezen dat deze generatie niet moet vergeten wat de eerste predikanten hier gebracht hebben. Men zal voor de toekomst, ook van de jeugd, geen vrucht kunnen verwachten als men de worteis van het gereformeerde verleden niet vasthoudt.

Verder heb ik erop gewezen dat confessioneel-gereformeerde kerken in heel de wereld voor dezelfde problemen staan, nl. inzake de tekst van het Woord èn de culturele context van de situatie. Wie de context laat domineren verliest de tekst.

Verder heb ik een overzicht gegeven van de contacten in deze veertig jaar. De Acta van onze synoden verteilen daarover kort, maar krachtig. Ook over ons kerkelijk leven heb ik iets verteld. Tenslotte heb ik de hartelijke groeten overgebracht en de RCA uitgenodigd voor de synode van Zierikzee 1995 D.V.

Werkwijze

Nu de synode zelf. Er zijn punten van overeenkomst. Zo de begroeting van afgevaardigden en gastgezinnen na afloop van de bidstond en het instemming met de belijdenis betuigen nadat het moderamen is verkozen.

Een punt van verschil is dat er vaker en meer gebeden wordt, omringd door Schriftlezing en meditatie. Soms ook tijdens de synodevergadering bij moeilijke beslissingen. Dan gaat de praeses voor in gebed. In alle andere gevallen doet een synodelid het of een preadviseur.

Bij de verkiezing van de 2e voorzitter was er tot twee keer toe een gelijk aantal stemmen. Toen moest (na gebed) het lot beslissen.

Alle rapporten zijn op de classisvergaderingen besproken. Ook op de kerkeraadsvergaderingen moeten ze behandeld zijn. Er zijn 24 afgevaardigden, vier van elk van de zes classes. De secundi afgevaardigden worden geacht aanwezig te zijn. Ze mogen meespreken, zoals ook alle aanwezige ambtsdragers, zij het dat dezen als laatsten het woord krijgen. Ook in comitévergaderingen mogen alle aanwezige ambtsdragers bij de bespreking en de besluitvorming blijven.

Het viel mij op dat er weinig echt gediscussieerd werd. Er werden meningen uitgesproken en verklaringen afgelegd. De aanbevelingen (voorstellen) aan het eind van een rapport vormen uitgangspunt van de discussie. Ik neem aan dat de uitvoerige bespreking op de classisvergaderingen heeft plaatsgevonden.

De buitenlands afgevaardigden mochten als vierde in rangorde spreken. Ze werden echter nooit door de praeses naar hun mening gevraagd. Dat maakte ons terughoudend (ook de afgevaardigden uit Amerika en van de Nederlands Gereformeerde Kerken namen zelden deel aan de discussie). Je zou de indruk kunnen wekken je in precaire aangelegenheden van de RCA te willen mengen.

Een nieuwe koers

Er was in de synode een goed merkbare spanning tussen degenen die een nieuwe koers willen, en degenen die in de lijn van het verleden willen blijven. De eerste groep was duidelijk in de meerderheid. Men toonde weinig begrip voor hen die met de nieuwe koers niet mee kunnen. Een enkele keer werd er een stap terug gedaan, zoals bij de vrouw in het ambt en kinderen aan het Avondmaal. Deze onderwerpen werden wel voorgesteld, maar niet doorgevoerd. Ter zake van de liturgie, de kerkorde, training van Studenten voor het ambt en jeugdwerk was de nieuwe aanpak duidelijk.

Met name het appel tegen de beslissingen van 1991 inzake profetie binnen de gemeente, was een cruciaal punt. Er is een stroming die stelt: via profetie binnen de gemeente gaat de bijzondere openbaring verder, zoals ook de algemene openbaring nog steeds voortgaat. Voor mijn besef een onmogelijke vergelijking. De algemene openbaring is geheel andersoortig dan de bijzondere. Wel heeft de synode in 1991 gesteld dat deze bijzondere openbaring via profetie niet op één lijn staat met de Schrift. Ze heeft niettemin openbaringsgezag. Terecht werd opgemerkt dat deze stelling innerlijk tegenstrijdig is. Toch trok een ruime meerderheid zich niets aan van dit bezwaar.

Ik noem nog een punt. De Gereformeerde Oecumenische Raad. Drie jaar geleden stond de RCA, zo zei men mij, op het punt van uittreden. Nu werd alweer met ruime meerderheid het besluit tot blijven genomen. Men meent dat de Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN) gevoelig zullen zijn voor kritiek vanuit Australie. Dat de synode in Nederland gezegd heeft: Als er weer kritiek komt, treden wij eruit (zoals ik naar voren bracht), maakte geen indruk. Voor mij een teken, dat er niet echt naar elkaar werd geluisterd. Er werd ook niet met elkaar gediscussieerd. De hoogleraren van Geelong (ze zijn niet door de kerk benoemd) verdedigden de nieuwe lijn en bevorderden die.

Er was een goede sfeer, ondanks de verschillen. Er was veel hartelijkheid jegens de gasten. Wij werden bijzonder vriendelijk ontvangen door een Nederlands sprekende familie. Ik heb veel oud-Nederlanders ontmoet, ook uit onze kerken. Mijn indruk is dat velen de koers van de jongeren moeilijk kunnen meemaken.

De voorzitter zei na zijn verkiezing dat hij de eerste praeses is van Australische afkomst. Er waren nogal wat jongere afgevaardigden. Zij lieten zich herhaaldelijk op cruciale momenten horen.

De situatie was nog anders dan ik op grond van het lezen van de rapporten had verwacht. De synode heeft de draai die velen gemaakt hebben, ondubbelzinnig bevestigd. Er was in de besluiten geen aarzeling, al werden de ambten niet opengesteld voor vrouwen en al werden kinderen niet toegelaten tot het Avondmaal.

Als ik de hele discussie nog eens overzie en de sfeer op mij laat inwerken, vrees ik te moeten zeggen: nog niet. Tenzij deze besluiten zoveel onrust in de kerken teweegbrengen, dat een volgende synode stappen terug moet doen. Al is, menselijk gezien, die kans niet groot, geheel uitgesloten acht ik haar niet.

Er werd een commissie benoemd om te onderzoek hoe de kerkorde gewijzigd kan worden om haar meer te laten voldoen aan de behoefte van onze tijd.

Tenslotte

Wij hebben als kerken officieel contact met de RCA. Het werd echt tijd dat een vertegenwoordiger naar een synode ging. Dat mij dit voorrecht te beurt viel, heb ik ervaren als een reden tot dankbaarheid èn als een tamelijk zware opdracht. Voordat mijn vrouw en ik vertrokken, hebben we gezegd: We hebben er zin in en we zien er tegenop. Beide accenten zijn gebleven, toen we daar waren.

Ik vond het aardig via het Reformatorisch Dagblad lezers in Nederland te informeren. De synodedagen waren zo vol - vertrek van huis vóór half negen, terug niet voor half elf, eenmaal zelfs over twaalf uur in de nacht - dat ik mijn kranteverslag ter synodevergadering moest schrijven. Om drie uur werd ik vanuit Nederland gebeld, en sprak ik mijn verslag op de band in. Soms kon er dezelfde dag nog iets mee in de krant. Anders werd het een dag later. Het tijdsverschil is zes uur.

Ik sprak een ouderling die van tijd tot tijd AC leest. Hij sprak zijn waardering ervoor uit; met name voor de rubriek Boekbespreking. Hij vond die bijzonder informerend. Ik hoop dat zijn oordeel in Nederland wordt gedeeld. Er wordt nogal wat tijd en geestelijke energie in gestoken door de verschillende schrijvers.

Dit artikel schrijf ik in onze hotelkamer in Bangkok. Daar heb ik ook het uitvoerige verslag voor deputaten geschreven. Na thuiskomst wacht er veel werk. Dit stukje werk is hiermee afgerond. Over enkele uren gaan we naar het vliegveld voor de terugreis.

Wij hebben zo veel gevlogen - in- en uitstappen telkens weer - dat mijn vrouw zei: Voorlopig kan ik geen vliegtuig meer zien. Ze zal toch nog 9.000 km mee moeten naar Nederland. Ondanks dit alles: Wij hebben het een voorrecht gevonden onze kerken te mogen vertegenwoordigen op een synode in Australië. Met erkentelijkheid vermeld ik dat mijn vrouw het officiële gele kaartje opgespeld kreeg. Daarmee was ook zij een officiële gast van de synode.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen