OMGAAN MET BAANVERLIES

Lianne Noordam, juridisch medewerker, spreekt jaarlijks tientallen leden van de RMU die hun baan om een of andere reden verloren zijn. “Iemand die zijn baan verliest, moet echt door een rouwproces heen. Werk is je identiteit en geeft je status. Je staat niet meer in het maatschappelijke leven en voor je gevoel tel je niet meer mee.” Ook Sophie Hagen, werkzaam bij NOAH Uitvaart- en rouwbegeleiding, herkent dit. Sophie: “Veel mensen zullen boosheid, onvrede en machteloosheid ervaren over wat hen is overkomen. Maar ook dat hun verdriet niet wordt gezien door de mensen uit hun omgeving.”

Dat is precies wat Jorine Munnik ervaart, nu zij al drie jaar zonder betaalde baan thuis zit. “Mijn auto staat al een jaar stil op de oprit. Niemand uit de buurt komt vragen wat er aan de hand is. Mensen die wel weten dat ik zonder baan zit, zeggen snel langs te komen. Maar na al die tijd zijn ze nog niet geweest. Ik mijd gezelschappen, want er wordt meteen gevraagd wat voor werk je doet. Mensen die wel aandacht geven aan mijn werkloosheid zeggen meteen dat ze me niet kunnen helpen. Dan klap ik dicht, want daar kwam ik niet voor. Ik wil alleen maar mijn verhaal doen, zodat de lucht uit de bal kan komen. Dat mis ik.”

Lianne haakt daar op in: “Werk geeft je bestaan zekerheid. Je verdient je boterham, hebt een dagritme en invulling van je dagen. Als je een baan verliest, valt dat allemaal weg. Vergeet niet dat voor veel mensen ook een groot deel van hun sociale netwerk wegvalt. Raak je ziek thuis of ben je ontslagen, dan moet je op zoek naar wie je bent. Veel mensen – gelukkig lang niet iedereen komen in een vorm van depressie terecht en voelen zich helemaal alleen staan.”

“Je valt in een zwart gat,” vertelt Jorine. “Je wordt nergens bij geholpen. Het UWV is gericht op uitkeringen, maar niet op de verwerking van je baanloosheid. Je moet het helemaal zelf doen.” Jorine herkent de depressiegevoelens maar al te goed: “Ik blijf het liefst de hele dag in bed liggen. Ik doe vrijwilligerswerk, maar als ik daarvan thuis kom overvallen alle negatieve gevoelens mij weer. Ik blijf met de leegte zitten en voel me zo doelloos. Toen ik nog werkte, voelde ik mij gezien. Nu zit ik stil in mijn stoel en zit ik waardeloos te zijn. Ik vlucht het liefst naar mijn bed, naar mijn veilige holletje. Mijn hobby’s voelen nu niet meer als hobby, maar als dom tijdverdrijf.”

Wie zijn baan verliest, zit vaak al veel langer in een rouwproces. Volgens Sophie speelt de reden van verlies van je baan zeker een grote rol in het gevoel dat je hebt. “Als de onderhandelingen met de oud-werkgever enigszins positief en begripvol zijn verlopen, is dat ook een beter uitgangspunt dan dat je op een moeizame manier gesprekken moet voeren. Het is belangrijk dat je de vier rouwtaken doorloopt (zie kader). Bewust noem ik het geen verwerken, maar doorleven. Gevoelens van rouw en verdriet laten vaak jaren later nog hun littekens na, die op elk willekeurig moment in het leven voelbaar kunnen zijn. Creatieve vormen helpen om met de gevoelens en reacties om te gaan. Zet alles eens op papier, of kies voor schilderen of boetseren. Het doet mensen vaak erg goed.”

Ook Jorine geeft aan dat de negatieve gevoelens haar al jaren beïnvloeden. “Ik ben op een nare manier weggegaan bij mijn werkgever. Mijn directeur wilde mij gewoon kwijt. Na een paar moeilijke jaren zijn we met wederzijds goedvinden, uit elkaar gegaan. Het is nu voor mij een gesloten boek. Ik heb daar van de Heere rust op gekregen.” Zo kan in een moeilijke periode, ondersteuning ondervonden worden van de Heere. Sophie vult aan: “Gebed is een belangrijke sleutel.”

Gelukkig komt er na een tijd van rouw en verdriet om de verloren baan, weer een tijd om op te krabbelen. Volgens Sophie is deze periode voor iedereen anders. “Iedereen doorleeft het verlies op zijn of haar manier en op haar op zijn eigen wijze. Als de gevoelens een plek hebben gekregen, en je er inhoud aan hebt gegeven, kan je op een goede manier vooruit gaan kijken en nieuwe plannen maken.”

Nieuwe stappen nemen is in veel gevallen ook een noodzaak. Er moet een nieuwe bron van inkomsten komen om in je levensonderhoud te voorzien. Lianne: “Ga ergens beginnen, wat het ook is. Ontdek al solliciterend wat je te bieden hebt en waar je goed in bent. Bouw structuur in de dagen en in de week. Ook lichaamsbeweging is belangrijk. Denk na hoe je aan een nieuwe baan kunt komen en win advies in bij de RMU.” De zoektocht naar een nieuwe invulling en baan is geen weg die over rozen gaat. “Laatst sprak ik nog een lid dat al negentig afwijzingen had gehad. Dat doet wat met je en het wordt steeds moeilijker om jezelf te motiveren om te solliciteren. Daarom adviseer ik ook om een coach in te schakelen die met je meekijkt en objectiever je situatie kan beoordelen.” Sophie herkent dit ook: “Als je niet uit de negatieve gevoelens kunt komen, is het wellicht verstandig je te laten begeleiden door een rouwbegeleider. Daarvan is niet het doel om deze negatieve gevoelens naar de achtergrond te schuiven, maar om ze te leren benoemen en te bespreken. Dan ga je er actief mee aan de slag en krijgt het een gezonde plek in je leven waarmee je verder kunt.”

AAN DE SLAG MET BAANVERLIES

Bij een groot verlies rouwen we. Het is een manier om het verlies te verwerken. We ervaren rouw als een geliefde ons ontvalt aan de dood, maar ook bij verlies van gezondheid of werk. Sophie Hagen legt uit welke vier rouwtaken je doorloopt bij baanverlies.

Rouwtaak 1: Het aanvaarden van de realiteit van het verlies van je baan
Je bent je bewust van: ‘Ik hoef morgenochtend niet de wekker te zetten om op tijd op te staan en naar mijn werk te gaan’ en ‘er wordt niet op mij gerekend’. De daginvulling moet anders. Het aanvaarden dat deze gedachten werkelijkheid zijn en daarin een weg gevonden moet worden, is een proces dat geaccepteerd moet worden en veel tijd kost.

Rouwtaak 2: Het ervaren van gevoelens en reacties die volgen op het verlies van de baan
Je reageert op je baanverlies. Reacties waarin je jezelf niet herkent en die je van slag maken. Ook reacties van de naaste omgeving spelen daarin een rol. Kun je op steun en begrip rekenen of juist niet? Je voelt je eenzaam en op jezelf teruggeworpen. Deze rouwtaak is vaak sterk bepalend voor het verloop van een rouwperiode.

Rouwtaak 3: Het aanpassen van het leven zonder baan
Het dagelijks leven invullen, zonder de verplichting van het werk en alles wat daarmee te maken heeft, is pittig. Het vraagt veel energie. Daarom noemen we rouwen ook wel: rouwarbeid. Het is hard werken als rouwende! Wil je jezelf aanpassen aan de nieuwe situatie, dan moet je rouwtaak 1 en 2 doorleefd hebben.

Rouwtaak 4: De draad van het leven weer oppakken en de lege plek daarin een plaats geven
Je berust in de nieuwe situatie. Natuurlijk kan het nog weleens pijnlijk zijn als er over het verlies gesproken wordt, maar je kunt er goed mee omgaan. De duidelijk heftige gevoelens zijn naar de achtergrond verdwenen en je kunt over de situatie praten zonder van slag te raken. Ook is er weer ruimte voor andere dingen in het leven en is er weer energie om er te zijn voor een ander.

Heb je deze vier rouwtaken doorleefd, dan betekent het niet dat de periode van rouw en verlies vergeten wordt, maar dat je er op een gezonde manier mee om kunt gaan en dat het een goede plek krijgt in je leven.

Heeft u behoefte aan verdieping op dit onderwerp? Of zoekt u begeleiding bij uw verwerking of een (loopbaan) coach om de draad weer op te pakken? Stuur dan een mailtje naar redactie@rmu.nu.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen