Vaderlandse Geschiedenis

Jan Haring. Ook deze mag niet vergeten worden. Hij is de held van de Diemerdijk, die heel alleen tegenover 1000 vijanden komt te staan en met zijn schild en geducht zwaard net zo lang tegenstand biedt, tot zijn kameraden in veiligheid zijn. Dan werpt hij schild en zwaard weg, springt in het water en ontkomt al duikende onder een hagelbui van kogels.

Nog in hetzelfde jaar zal hij de heldendood sterven, als hij vermetel de spaanse vlag op Bossu's schip naar beneden haalt, maar neegeschoten wordt.

Hoge nood, 't Was nu Juni geworden. De nood steeg meer en meer, daar de ontzetpogingen telkens mislukten en het voedsel begon te ontbreken. Men at ratten, muizen, katten en honden.

Voortdurend gingen smeekbrieven naar de Prins om hulp. Oranje zou 't nog eenmaal beproeven met 5000 man; 400 wagens leeftocht hadden zij bij zich. Maar de duiven, die de komst van dit onzettingsleger moesten melden, werden neergeschoten en zo werd alles aan Don Frederik bekend.

Direct nam deze zijn maatregelen. Hij liet een rookgordijn aanleggen en plaatste daarachter een sterke afdeling soldaten om de naderende troep op te vangen.

Zo mislukte alles. De aanvoerder Batenburg sneuvelde. Met 's Prinsen hulpverlening was 't uit.

Toen heeft men in de stad een laatste wanhoopsbesluit willen nemen. Men zou met de 3000 weerbare mannen, de vrouwen, kinderen en grijsaards in het midden, een uitval doen.

een uitval doen. Het is er niet van gekomen. Op 12 Juli 1573 hees men de witte vlag en gaf zich dus aan de vijand over. Merkwaardig, dat Don Frederik er in toestemde, dat de gewone plundering voor ƒ 240.000.— werd afgekocht. Begon hij te begrijpen, dat hij door al die wreedheid meer achteruit dan vooruit raakte?

Alleen Ripperda en zijn bezetting werden de dood ingejaagd. Vijf beulen waren daarmee bezig. En toen ze vermoeid raakten van het onthoofden, werden er nog 300 rug aan *ug gebonden en in het Spaarne geworpen. Alleen de duitse huursoldaten van Haarlem bleven gespaard. Ge moet. weten, dat ook Don Frederik zulke huursoldaten nodig had.

Na dit schrikkelijk gebeuren brak er nog een pestepidemie uit, waaraan meer. dan 3000 mensen stierven. Alva zei: , , De stad is genadig behandeld!" '

Is dan de taaie weerstand van Haarlem vergeefs geweest. O neen! Het verlies der Spanjaarden bij Haarlem bedroeg niet minder dan 12000 man.

Bij de overgeblevenen kon men spreken van demoralisatie door ziekten, onvoldoende leeftocht, vooral ook omdat ze al in geen 2 jaar soldij hadden ontvangen. Het werd daar bij Haarlem in de legerplaats een complete muiterij en slechts met de grootste moeite konden AIVE en zijn zoon dat gevaarlijke brandje blussen. Uit Spanje kwam nagenoeg geen geld meer; de Nederlanden. zelfs Antwerpen, leverden niets op.

Er v. as er een, die de gevaarlijke toestand voor Spanje doorzag, dat was de reeds vroeger genoemde Medina Oli, bestemd als Alva's opvolger, zoals men weet. Hij bleef ma.ar waarschuwen. Maar Alva dreef door. Deze had nóg iets moois verricht. Hij liet, direct na de capitulatie van Haarlem, namens de Koning een proclamatie uitvaardigen waarin Holland en Zeeland pardon werd aangeboden, mits de rebellen terugkeerden onder , , de vleugelen des Konings". (Blok.) Maar tevens werden in dat fraaie stuk de hevigste bedreigingen geuit tegen de ongehoorzamen!

Tot grote verbazing en nog groter ergernis was erniet één op komen dagen! Daarom zou hij maar weer eens een afschrikwekkend voorbeeld stellen en in weerwil van de waarschuwingen van Medina Celi, Alkmaar onderhanden nemen. „Voor elke keel daar is het mes getrokken, " luidde het. Jammer, dat die muiterij in zijn leger hem zo gehandicapt had. Daardoor had de Prins, die goed begreep, dat het zwakke Alkmaar aan de beurt was, kans gezien, enkele vendels Geuzen onder de hoplieden Cabeliau en Ruichaver in de stad te brengen, zodat Noircarmes, die reeds 16 Juli voor de stad verscheen, onverrichter zake moest terugkeren.

Toch is het te begrijpen, dat er na de overgave van Haarlem grote verslagenheid in het land heerste, 't Was of het al donkerder werd; alsof de Heere ons volk vergeten was.

Moedeloosheid was er alom. Slechts één was rustig te midden der woedende golven. Dat was onze Prins.

De Roomsen drongen er op aan, de strijd maar te staken, tegenstand helpt toch niet. Velen uit Noord-Holland wilden via Enkhuizen vluchten.

Sonoy ziet ook geen lichtpunt meer. Hij zendt mede namens zijn vrienden in Waterland een brief aan de Prins, of deze niet een verbond gesloten had met enig machtig potentaat (vorst), want anders is het afgelopen.

Toen heeft Oranje o.m. deze gedenkwaardige woorden geantwoord: „Is de arm des Heeren verkort? Is het land te gronde gegaan, nu Haarlem verloren is? Aleer wij ooit deze zaak en de bescherming der Christenen en andere verdrukten in dit land aangevangen hebben, hebben wij met de alleropperste Potentaat der potentaten zulk een vast verbond gemaakt, dat wij geheel verzekerd zijn, dat wij en al degenen, die vastelijk daarop betrouwen, door zijn geweldige en machtige hand ten leste nog ontzet zullen worden."

Welk een krachtig Godsbetrouwen spreekt hier uit. Men moet deze woorden bezien in het licht der omstandigheden. Hij moest klagen, dat hij vrijwel alleen stond. Hij had niemand, die hem in deze drukkende tijden met hulp en raad ter zijde stond.

En toch gaat hij voort. Hij bezoekt van uit Leiden alle steden en spreekt de versaagde harten moed in.

P. T. LAMORé.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen