Kroniek

door ir. H. van Rossum

Omstreden zaken

Omstreden zaken De laatste kroniek werd begin maart afgesloten toen juist het besluit gevallen was dat over het euthanasievraagstuk eerst het advies van de Raad van State gevraagd zou worden, alvorens dit initiatiefontwerp van D'66 verder inde Tweede Kamer zou worden afgewerkt. Dat wil zeggen dat dit onderwerp in ieder geval over de verkiezingen wordt heengeschoven. Inmiddels zijn er ook door niet-godsdienstige deskundigen ernstige bezwaren aangevoerd tegen het wetsvoorstel van mevrouw Wessel-Tuinstra, zodat dit invloed kan uitoefenen zowel op het advies van de Raad van State als op de verdere afhandeling door het parlement. Bij dit onderwerp is het uitstel duidelijk veroorzaakt door verschil van mening tussen de beide regeringsfracties het CDA en de WD, en dat verschil zal ook na de verkiezingen een rol spelen en dus een rol spelen in de kabinetsformatie.

Eenzelfde moeilijkheid doet zich voor met de nieuwe mediawet, die de bestaande omroepwet moet gaan vervangen. De VVD wil het nog vrijer hebben dan het nu al is en meende dat gezamenlijk met de PvdA nog even snel voor de verkiezingen te regelen. Een ordevoorstel om dit punt op de agenda van de Kamer te plaatsen werd met grote meerderheid aangenomen. Het debat werd begonnen en alle fracties hebben hierover uitgebreid hun standpunt uiteen gezet. Inmiddels werd de schriftelijke behandeling van de zes wetsvoorstellen, die gezamenlijk aangeduid worden als stelselherziening sociale zekerheid, beëindigd en drong de regering met instemming van de beide regeringsfracties aan, om deze wetsvoorstellen in ieder geval nog voor de verkiezingen in de Tweede Kamer af te handelen.

Dit nogal omstreden onderwerp vroeg alleen reeds van de zijde van de Tweede Kamer meer dan 20 uur spreektijd in eerste termijn. Het gehele debat van Kamer en Regehng in eerste en tweede termijn, met nog een ingelaste commissievergadering voor de behandeling van amendementen, vroeg aan Kamertijd ongeveer 60 uur. Het resultaat was dat het antwoord op de nieuwe Mediawet wegens tijdsgebrek ook niet meer aan de orde kwam en ook dit omstreden punt in de kabinetsformatie een rol van betekenis kan gaan spelen.

Minder politiek geladen maar ook wegens tijdsgebrek half in de behandeling afgebroken is de wijziging van de Warenwet. Zonder op alle details in te gaan stip ik slechts enkele meer principiële punten van dat wetsvoorstel aan, die tot de mogelijkheden zouden kunnen gaan behoren, nl. jodering van broodzout en vitaminisering van margarine. Na alles wat er vroeger al te doen geweest is over de toevoegingen aan het drinkwater om tandbederf tegen te gaan, zult u begrijpen dat de SGP-fractie zich kritisch opstelt tegen dit soort van overheidsbemoeiing.

Gemeentelijke herindeling

Om geheel andere redenen dan tijdsgebrek werd ook de behandeling van de gemeentelijke herindeling van de Midden-Betuwe onderbroken en daarmee over de verkiezingen heengetild. De behandeling had gezamenlijk plaats met de gemeentelijke herindeling van de Bommelerwaard. Bij beide wetsvoorstellen waren enige amendementen ingediend om tot kleinschaliger oplossingen te geraken. Er was bij de Bommelerwaard een amendement Van der Heiden om Maasdriel zelfstandig te houden en een amendement Van Rossum om zowel Brake! als Kerkwijk zelfstandig te laten. Bij de openbare behandeling bleek dat zowel de PvdA als de VVD deze amendementen niet zouden steunen, zodat de minister geen bezwaar maakte tegen afhandeling. Beide amendementen werden verworpen en het wetsvoorstel werd met tegenstemmen van het CDA, de SGP en het RPF aangenomen.

Bij de Midden-Betuwe lag de zaak anders. Hier waren ook amendementen voor kleinschaliger oplossingen ingediend, nl. een amendement Franssen, om met enkele grenscorrecties Maurik en Lienden samen te voegen en Kesteren en Echteld (bij het wetsvoorstel werden de vier gemeenten tot één gemeente verenigd), en was een amendement Hennekam, om de gemeente Heteren zelfstandig te houden, en een amendement Van Rossum, om een doelmatiger grensscheiding te maken tussen de gemeenten Eist en Bommel, ingediend.

Tegen het eerste en laatste amendement had de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken geen overwegende bezwaren. Tegen het amendement zelfstandig Heteren verzette hij zich krachtig. Toen de Kamer zich bij de behandeling in grote meerderheid achter dit amendement schaarde vroeg de minister schorsing van de beraadslagingen om zich in het kabinet daarover te beraden. Het gevolg van dit langdurige beraad is dat de beslissing over deze herindeling ook over de verkiezingen wordt heengetild.

Ook door andere voorziene en onvoorziene omstandigheid kwamen door de Regering gewenste beslissingen niet tot stand. De wet op het personenvervoer kwam evenals de Wijziging van het Onderwijsartikel in de Grondwet door tijdsgebrek niet meer op de agenda. De goedkeuring van de overeenkomst met de Bondsrepubliek Duitsland over uitbreiding van de Zeehaven bij Emden (gedeeltelijk op Nederlands grondgebied) kwam niet meer tot stand omdat de Regering het betreffende wetsontwerp te laat had ingediend, zodat de schriftelijke behandeling niet tijdig kon worden afgerond.

Kernenergie-problemen

De Regering was er ook veel aan gelegen dat de beslissing over het al of niet plaatsen van twee nieuwe kerncentrales nog voor de verkiezingen genomen zou worden. Dit debat zou plaatshebben in een openbare vergadering van de vaste commissie voor Economische Zaken. Die werd door tussenkomende andere vergaderingen enkele malen uitgesteld en zou uiteindelijk gehouden worden op 6 mei. Zoals bekend heeft in de late avond op vrijdag 25 april een ongeluk plaatsgehad in één van de kerncentrales te Tsjernobyl in Rusland. Daarbij is een belangrijke hoeveelheid radioactiviteit in de atmosfeer gekomen, hetgeen enkele dagen daarna eerst in de Scandinavische landen en later ook in de West-Europa gemeten werd.

Enkele maatregelen met het oog op de volksgezondheid moesten genomen worden. Dit noopte de Regering om een brief te schrijven aan de Tweede Kamer, waarin enkele maatregelen werden toegelicht en waarbij verzocht werd het geagendeerde debat over de kerncentrales uit te stellen. Op 7 mei had in de plenaire vergadering een debat plaats over deze brief, waarin de beslissing over de bouw van kerncentrales werd uitgesteld.

Een duidelijke waarschuwing om het rentmeesterschap over de schepping zeer ernstig te nemen en het maatschappelijk leven niet moedwillig in gevaar te brengen.

Een incident van andere aard dat ook leidde tot een Kamerdebat was de plotselinge aanval van een aantal Amerikaanse bommenwerpers op twee steden in Libië. De oorzaak was een aantal terroristische acties op Amerikaanse doelwitten, waarbij duidelijk bleek dat de oorsprong van die acties in Libië gezocht moest worden. De Kamer distantieerde zich van de acties, maar veroordeelde het internationale terrorisme.

Onderwijs

Naast enige aanpassingen in de onderwijswetgeving, o.a. de vaststelling van het invoerings-en overgangsrecht voor de Wet op het wetenschappelijk onderwijs en de wijziging in de Wet op het leerlingwezen kwam de Kamer nog duidelijk in aanvaring met staatssecretaris van Leijenhorst over het aantal formatieplaatsen bij het basisonderwijs. Door het ministerie was een duidelijke schaal vastgesteld over het aantal leerkrachten per school, gebaseerd op het aantal leerlingen en enkele andere componenten {o.a. buitenlandse leerlingen). De schoolbesturen hebben uiteraard hun benoemingsbeleid daarop afgesteld. Achteraf bleek dat het meer ging kosten dan de gelden die daartoe op de onderwijsbegroting waren uitgetrokken. De staatssecretaris wilde toen de maatregel terugnemen of in ieder geval duidelijk in benedenwaartse richting bijstellen. Dat zou schoolbesturen in een onmogelijke positie brengen. Reden waarom de Kamer op de ketting sprong en daarbij gelukkig - wel niet geheel - maar toch grotendeels genoegdoening kreeg. In de laatste vergaderweek in de maand april werd ook nog de zgn. Kaderbrief behandeld. Dat is een vooruitblik op de begroting 1987, opgesteld door het huidige kabinet en daarmee een duidelijk aanvalspunt van de oppositie, die absoluut een ander beleid willen en dus een andere begroting willen, o.a. op het gebied van de door hen fel bestreden wijzigingen in de sociale zekerheid.

Sociale uitkeringen

In het bovenstaande noemde ik die wijziging van het sociale zekerheidsstelsel al in verband met de agendamoeilijkheden. Inhoudelijk is de wijzi-

ging bedoeld om in de uitkeringen meer rekening te houden met het arbeidsverleden van de uitkeringsgerechtigde. In de toekomst krijgt iemand die zijn werk verliest een half jaar 70% van zijn laatstgenoten loon of salaris. Na een halfjaar wordt de uitkering afhankelijk van het arbeidsverleden. Dit geeft een prikkel om naar werk te zoeken, om in 5 jaar tenminste 3 jaar betaalde arbeid te verrichten. Op zichzelf zitten er goede punten in die stelselherziening en worden tevens de nodige bezuinigingen aangebracht.

Een moeilijk te verteren onderdeel was ook nu weer de plaats van het gezin.

Het gaat om verschil in uitkering aan gehuwden en ongehuwd samenwonenden.

Ook hier dreigde weer in financiële zin een boete op het huwelijk en een premie op het ongehuwd samenwonen. Voor de meer gedetailleerde uitvoerige behandeling van de stelselherziening en het SGP-stemgedrag mogen we naar de bijdrage in de Banier verwijzen.

In de vorige kroniek werd reeds gewag gemaakt van de behandeling van de meststoffenwet. Een aantal ingediende amendementen vragen om nadere bestudering. In een brief van de beide verantwoordelijke ministers werd meegedeeld dat ze bereid waren enkele amendementen van de Kamer over te nemen, terwijl ze andere amendementen ernstig ontraadden. Na ontvangst van die brief werd het wetsvoorstel eerst in de vaste commissie en daarna in plenaire vergadering afgehandeld en aanvaard.

Naast de vele lange debatten waren er ook een aantal korte debatten over toch wel belangrijke onderwerpen, maar die in de verkiezingtijd weinig aandacht trokken. Zo werd in een plotseling tussengeschoven debat de Wet Bescherming Bevol­ king (BB) ingetrokken en werd de Staatsdeelname in het risicodragend kapitaal van de KLM verlaag van 51% naar 37%.

Het geheel van de laatste maanden overziende werd het Kamerwerk sterk overheerst door verkiezingskoorts. De agenda verliep vaak chaotisch. Veel onderwerpen werden wel in aanvang besproken maar met afgehandeld. De nodige bezinning heeft wel eens ontbroken, wat mede reden werd dat enkele wetsvoorstellen na aanvaarding door de Tweede Kamer door de Eerste Kamer werden verworpen.

De Eerste Kamer handelt vaak wat rustiger en daardoor bedachtzamer. Daar heeft ook de tweemansfractie van de SGP aan mee mogen werken.

Ten afscheid

Tot onze grote vreugde mocht bij de gehouden verkiezingen die fractie op sterkte blijven. Ds. H.G. Abma, die jarenlang het gezicht naar buiten mocht bepalen en vele principiële bijdragen aan debatten mocht leveren heeft zich in verband met zijn leeftijd teruggetrokken en werd vervangen door Mr. G. Holdijk, die als fractiemedewerker al jaren in het politieke bedrijf is ingevoerd.

In de Tweede Kamer meende ik er goed aan te doen mee te helpen aan een duidelijke verjonging van de fractie en ben ik dankbaar en verblijd dat de fractie op sterkte mocht blijven en verheugt het me zeer dat Mr. dr. J.T. v.d. Berg deze zware taak van mij mag overnemen.

Gaarne wens ik Ir. B.J, v.d. Vlies met zijn beide fractiegenoten en de fractiemedewerkers in de nieuwe periode Gods zegen op hun arbeid toe in het belang van land en volk, maar bovenal tot eer van God, Die die taak aan hen toevertrouwde.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen