Op weg naar een nieuwe Gereformeerde Sociale Akademie

door Drs. C. Verhoeff,

"Oordeel niet over uu naaste totdat gij gekomen zijt op zijn plaats.

Versmaad geen mens en aaht geen zaak onmogelijk, want er is geen mens, die zijn uur niet heeft en er is geen zaak die zijn plaats niet heeft. "

Hoewel berichten over sociale akademies regelmatig voor-paginanieuws van de dagbladen vormen, genieten deze scholen als zodanig in bredere kringen weinig bekendheid. Menigeen zal wel eens een kijkje achter de schermen willen nemen van deze soort van opleidingen. Door haar maar al te vaak provocerend en alternatief gedrag hebben ze de aandacht van het krantenlezend publiek weten te boeien. Toch is dit wel te verklaren, gezien het feit dat deze scholen sterk op de maatschappij zijn gericht en als doelstelling "leniging van menselijke nood" hoog in het vaandel voeren.

Vele opleidingen gaan onder socialistische of zelfs kommunistische ideologie zover, dat ze menen alleen maatschappelijk welzijn te kunnen bevorderen door het menselijk leed volledig te herleiden tot maatschappelijke mistoestanden en wanverhoudingen.

De naaste wordt dan allereerst gezien als slachtoffer, die geholpen moet worden in de strijd tegen de orde waarbinnen hij leeft. Ondanks het feit, dat er maatschappelijk onrecht binnen een bepaalde samenleving kan bestaan, geloven wij toch dat in de eerste plaats de leniging van nood zal moeten plaats vinden bij de mensen zelf door b. v. hulp te bieden in konkrete situaties, de mensen weer toekomstperspektief te bieden of hen te helpen bij de volwassenwording. Het gaat primair om déze mens in déze situatie die verder geholpen moet worden.

DOELFORMULERING G. S. A.

De Gereformeerde Sociale Akademie meent deze taak op zich te moeten nemen, maar dan vanuit een Bijbelse opdracht. Onze vraag blijft steeds: Wat wil God van ons in deze maatschappij? Wat is onze taak en roeping t. a. v. onze medemensen?

Met grote schroom hebben we vanuit deze bewustwording onze doelstelling als volgt geformuleerd:

"Het naar de norm van de Heilige Schrift gestalte geven van een persoonlijke geloofsrelatie met God in de omgang met andere mensen en in de maatschappelijke verhoudingen, "

Na deze korte situering van onze akademie lijkt het gewenst meer informatie te verschaffen omtrent de opzet en organisatie van de opleiding.

WETTELIJKE OMSCHRIJVING

De sociale altademies behoren evenals de pedagogische akademies tot het hoger beroepsonderwijs. In het kader van deze basisinformatie laten wij de toekomstvisie zoals die van het departement wordt voorgestaan, onbesproken. Hierin wordt namelijk een integratie voorgesteld van het wetenschappelijk onderwijs (zoals dat aan universiteiten en hogescholen wordt gegeven) en het hoger beroepsonderwijs. Uiteraard zullen wij deze plannen nauwlettend volgen en daarop adekwaat trachten in te spelen.

BEROEPEN IN DE SOCIALE SEKTOR

De sociale beroepen zijn sinds de jaren vijftig in opmars. Toen na de Tweede Wereldoorlog de ekonomische wederopbouw van Nederland goed op gang gekomen was, kwamen meer en meer gelden beschikbaar voor "welzijn" en "vorming". Vanuit het in het leven geroepen ministerie voor kuituur, rekreatie en maatschappelijk werk werden allerlei opleidingsmogelijkheden voor werkers in de sociale sektor gestimuleerd.

Met de komst van de mammoetwet zijn deze opleidingen wat beter gekoördineerd en ressorteren ze thans onder het ministerie van onderwijs. Sociale akademies zijn daardoor van vormingsinstituten onderwijsinstellingen geworden, waardoor nu duidelijke eisen kunnen worden gesteld aan b. v. bevoegdheden van docenten, verplichtingen t. a. v. leerstofplanning en leerstof omschrijving.

Een en ander heeft tot gevolg gehad dat de gang van zaken op de sociale akademies thans, onderwijskundig gezien, meer gereglementeerd naar buiten dient te treden.

VIER STUDIERICHTINGEN

Er worden momenteel bij het sociaal pedagogisch onderwijs (S. P.O.) vier studierichtingen onderscheiden, namelijk maatschappelijk werk, sociaal kultureel werk, inrichtingswerk en personeelswerk. De akademie in Ermelo zal zich voorlopig alleen richten op de twee eerstgenoemde, het maatschappelijk werk en het sociaal kultureel werk.

Indien de financiën het zullen toelaten willen wij zo spoedig mogelijk de beide andere richtingen binnen onze akademie opnemen.

MAATSCHAPPELIJK WERK

Bij het maatschappelijk werk gaat het om hulpverlening op velerlei gebied. Deze hulpverlening is gericht op personen of groepen die in moeilijke sociale omstandigheden verkeren, zoals b.v. ernstige huwelijks-of gezinsmoeilijkheden, gebrek aan geschikte woonruimte, het zonder werk komen door bijzondere omstandigheden, gehandicapt zijn, opname in een bejaardencentrum, ongehuwde moederzorg, hulpverlening uitgaande voor homofielen, kinderbescherming e.d. Doordat het maatschappelijk leven steeds ingewikkelder en onoverzichtelijker is geworden kunnen in zekere zin meer dan vroeger mensen en groepen in de knel geraken.

De beroepsmogelijkheden voor mensen, die een opleiding maatschappelijk werk hebben ontvangen, liggen op het terrein van het algemeen maatschappelijk werk, dus bijvoorbeeld bij gemeentelijke sociale diensten of kerkelijke en niet-kerkelijke instellingen voor maatschappelijk werk, verder bij kinderbescherming, reklassering, voogdijraden, sociaal-pedagogische diensten, medisch maatschappelijk werk, gericht op funkties in ziekenhuizen, klinieken en revalidatiecentra en tenslotte het personeels-maatschappelijk werk, dat gericht is op de industrie, de grootwinkelbedrijven en de grote administratieve en dienstverlenende organisaties en instellingen.

Zoals nu een arts, een predikant of een onderwijzer jaren moet studeren om zijn werk goed te kunnen doen, heeft ook de maatschappelijk werker of werkster een goede opleiding nodig, waarbij ook de achtergronden van de menselijke nood aan de orde komen.

Het is daarbij belangrijk vanuit welke levensovertuiging het werk verricht wordt en welke visie men heeft op de mens en op de maatschappij. Erg verleidelijk is het dit punt verder uit te werken, maar dat is in dit artikel niet de bedoeling. Toch kan ik niet nalaten het doel van het maatschappelijk werk te formuleren, zoals één van de docenten dat heeft gedaan. Zij ziet het maatschappelijk werk als het bezig-zijn met mensen en/of groepen in hun omgeving.

"Opdat de in-de-knoop geraakte mens weer leven kan en zich zal ontplooien zoals God hem als mens heeft bedoeld. Dat laatste zie ik ook als doel van mijn werk: een steentje bijdragen aan het eohte mens-zijn, de mens in de rechte verhouding tot God, medemens en omgeving."

SOCIAAL-KULTUREEL WERK

De nieuwe sociale akademie heeft, zoals gezegd, naast het maatschappelijk werk nog een andere studierichting. Ze geeft ook een opleiding tot sociaal-kul tureel werker. Wat dat nu voor iemand Is valt nog moeilijker te zeggen dan bij de maatschappelijk werker. U kunt daarover een en ander lezen in het januari-nummer van "Op Weg". We stippen daaruit enkele dingen aan.

"De mens is meer dan een machine, het is een uniek wezen met vele gaven en mogelijkheden, die nog geen kansen kregen in de maatschappij. Die andere kant, die andere gaven in de mens moeten ook ontwikkeld worden. Welke kant dit dan is? Het kreatieve, het kulturele. "

Wat is kuituur dan eigenlijk?

"Kuituur is ten diepste het heheersen van de natuur^ met de handen de natuur bewerken bijv. met een beitel een stuk hout bewerken. We moeten herontdekken wat we kunnen doen met ruwe materialen, met touw en hout, steen en zand, de natuur en het lichaam, de stem, de beweging, het spel. We moeten weer de kans krijgen om gevolg te geven aan de drang tot kreëren, dichten, muziek maken, schilderen, uit dingen die niets lijken, iets maken. Leren genieten van het eenvoudige, het ongekompliceerde, leren jezelf te zijn.

Dat is kultureel werk, maar dat is tegelijk sociaal, want de herontdekking van deze kreatieve kant gebeurt in groepsverband. Jongens en meisjes, jongeren en volwassenen komen bijeen, om samen te leren en te zoeken naar hun eigen aard, hun eigen kapaoiteiten, hun verwaarloosde talenten. Daarbij worden ze geholpen. "

Deze hulp wordt hen ondermeer geboden door vormingscentra (bijv. voor bedrijf sjeugd), klub-en buurthuizen, sociaal-kul turele afdelingen In het leger, In ziekenhuizen en Inrichtingen enz. Deze instellingen benoemen bij voorkeur voor de uitvoering van dit werk sociaal-kulturele werkers, opgeleid aan een sociale akademie.

Echter ook in dit werk gaat het maar niet alleen om een simpelweg bezig zijn met allerlei aktivlteiten in groepsverband. Ook vragen van geloofsovertuiging en levensbeschouwing komen aan de orde, zoals onderlinge relaties, de in de huidige maatschappij veranderde visie op de man/ vrouw verhouding, de inspraakgedachte, wat is demokratie, de milieuproblematiek, maatschappelijke bewustwording, de verandering van normen en waarden, die in de groep en daarbuiten in hun omgeving gelden e. d.

Het is duidelijk dat er van de kultureel-werker of werkster een grote invloed kan uitgaan. Vandaar dat de nieuwe sociale akademie ook een antwoord tracht te geven op deze alledaagse problemen. Dat eist veel studie en gebed. Ik denk nu in het bijzonder aan de beïnvloeding van onze werkende

jongeren, die door de invoering van de ^'partiële (gedeeltelijke) leerplicht" genoodzaakt zijn één dag (straks zelfs twee dagen) per week een beroepsopleiding of een vormingskursus te volgen. Kultureel-werkers kunnen op onze jeugd een grote invloed uitoefenen. Indoktrineren zij vanuit een humanistische, marxistische of zelfs anarchistische overtuiging? Of willen de vormingswerkers de Bijbel als richtlijn voor het dagelijks leven? Het is dan wel belangrijk of de sociale akademie de kultureel werker "het instrument" heeft aangereikt om te werken in een christelijk vormingsinstituut, dat heel bewust de Bijbel als grondslag en uitgangspunt voor deze vorming kiest.

TOELATINGSEISEN

De wet vereist vooropleiding V. W. O. , H. A. V.O. of diploma pedagogische akademie. In enkele gevallen kan hiervan worden afgeweken. Zo is de toelatingsleeftijd doorgaans 18 jaar. Dit betekent dat leerlingen, die normaal in 5 jaar hun H. A. V. O. - diploma behalen, één jaar moeten wachten. Het is dan raadzaam in zo'n overbruggingsjaar te gaan werken bij een instelling op sociaal terrein om zo van binnenuit al wat vertrouwd te raken met de aard van het werk en de problematiek die hier speelt.

STUDIEDUUR EN HUIDIGE URGENTIE-OPLEIDING

De studieduur van de opleiding is vier jaar. Het derde jaar is een stagejaar, waarin de studenten bij een instelling, die nauw verwant is met hun studierichting, praktisch werk gaan verrichten om zodoende oefening te krijgen in het werk dat hen later in de maatschappij wacht. Het eerste jaar wordt als een basisjaar beschouwd, terwijl in het tweede jaar de specifieke beroepsopleiding de aandacht krijgt.

De normale dagopleiding bestaat naast de godsdienstvakken uit onderwijs in de maatschappijgerichte vakken (sociologie, sociale ekonomie), expressievakken (muziek, handenarbeid) en methodiekvakken (gespreks-en vergadertechniek, taalbeheersing). Bovendien wordt veel aandacht besteed aan de gedragswetenschappen zoals pedagogiek, andragogiek, algemene en kinderpsychologie, groepsdynamika e.d.

Naast deze dagopleiding zijn we sinds 1 februari ook met een urgentieopleiding gestart. Het gaat hier om scholing van mensen, die op latere leeftijd het besluit nemen om nog een sociale akademie te volgen. Tijdens de opleiding moeten deze studenten in hun eigen levensonderhoud voorzien. De lessen worden mede daardoor in een beperkt aantal gegeven, bijv. één of anderhalve dag per week. Het diploma, dat na vier jaar behaald kan worden, geeft dezelfde rechten als het diploma van het normale dagonderwijs.

STIMULANS

De sociale akademie zal ongetwijfeld het studeren in de sociale vakken binnen de kring van de Gereformeerde Gezindte bevorderen. Er liggen hier voor jongeren, die op het sociale vlak hun roeping zien, prachtige kansen.

Het maatschappelijk welzijn is binnen onze samenleving, die gekenmerkt wordt door welvaart, een niet te onderschatten probleem.

Aan de oplossing daarvan mag de maatschappelijk en kultureel-werker of werkster zijn of haar bijdrage leveren. Is het voor jonge mensen geen mooie taak in dit leven, en vanuit hun roeping God lief te hebben bovenal en de naaste als zichzelf, de nood te helpen lenigen van de medemens?

Dat eist van allen die hiermee in aanraking komen bewogenheid, medelijden en mededragen. De G. S. A. hoopt iets te kunnen bijdragen tot dit moeilijke en boeiende werk tot eer van God en tot welzijn van de medemens.

GERAADPLEEGDE LITERATUUR:

1. "Naar een Gereformeerde Sociale Akademie: Motief en verantwoording". Uitgave: Stichting ter Bevordering van Gereformeerd Sociaal Paedagogisch Onderwijs.

2. "Op weg". Jongerenblad uitgegeven door de Hervormd-Gereformeerde Jeugdbenden, Bilthoven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen