De orde des heils

Gods werk in ons
In dit inleidende artikel willen we eerst een uitleg geven over de term ‘de orde des heils’. Wat verstaan we daaronder? Wat bedoelen we daarmee? Als we spreken over de orde des heils, dan wordt meestal die orde bedoeld waardoor de Heilige Geest de weldaden van de genade, die Christus verwierf, ons tot ons eigendom maakt. Het gaat daarin om het persoonlijke delen in het heil door Christus verworven. Dus niet alleen het werk van de Heere Jezus buiten ons, maar ook Zijn werk in ons, door de Heilige Geest. Gods Kerk heeft immers niet alleen een Zaligmaker, Die voor hen gestorven is, maar ook Eén, Die leeft, om ons de zegen van Zijn kruis en opstanding mee te delen. Dat doet Christus door de Heilige Geest. Ook de Geest is door Christus verworven, want ook Die komt ons van nature niet toe. Er is een sterke eenheid tussen Christus en Zijn Geest, Die in Hem en in de Zijnen woont. Daarom heet de Geest in de Bijbel de ‘Geest van Christus’ (Rom. 8:9), door Wie Christus Zelf tot de Zijnen komt (Joh. 14:18, 2 Kor. 3:17a) en in hen leeft. Daarbij schenkt de Geest geen nieuwe weldaden. Hij voegt geen enkele weldaad toe, aan die Christus voor ons verworven heeft, want het is alles door de Heiland volbracht. Hij neemt het alles uit Christus en deelt het Zijn Kerk mede.

Het is belangrijk om deze eenheid tussen Christus en Zijn Geest vast te houden. Het geestelijke leven is dus een werk van God in ons, dat wij nooit los mogen zien van het werk van God buiten ons en voor ons. Christus heeft het heil voor zondaren verworven. De Twaalf Artikelen beschrijven ons welke weg de Zaligmaker daarvoor is gegaan voor Zijn volk. Ook in die weg is een bepaalde orde van trappen van vernedering en verhoging. Dat wordt ook wel genoemd de objectieve of voorwerpelijke heilsorde. Dat heil is geschied, die zaligheid is verworven. Onherroepelijk komen we echter wel vanuit die objectieve heilsorde voor de vraag te staan: Hoe wij persoonlijk deel krijgen aan Jezus Christus en de door Hem verworven heilsweldaden? Dat is een werk van de Heilige Geest, als Geest van Christus, en daarin is een bepaalde orde, en daarom spreken wij van ‘heilsorde’ of ‘de orde des heils’.

Subjectivisme?
Nu roept het spreken over de orde van het heil altijd verschillende reacties op. Er zijn mensen die er wars van zijn, omdat zij bevreesd zijn voor ‘verinnerlijking’, en dat het dan meer over de christen en zijn bevindingen gaat, dan over de Christus. Nu zijn er inderdaad voorbeelden te noemen dat de mens en zijn bevindingen op de voorgrond komen en ook maatgevend worden, en niet het werk van Christus, door Zijn Geest. Men vervalt dan inderdaad in een bepaald subjectivisme. Daarom is het belangrijk dat we altijd de toepassing van de genade door de Heilige Geest in verband blijven zien met de verwerving daarvan door Jezus Christus. Toch wil dat niet zeggen, dat het verkeerde gebruik het rechte gebruik opheft. Het is de Heilige Schrift, die heel duidelijk en veelvuldig spreekt over het geestelijke leven. Dus het leven dat Christus door Zijn Geest in ons werkt. Door heel de Bijbel heen, komen we die stof tegen. Nu spreekt de Geest in de Schrift weinig over Zichzelf. Hij getuigt van de Vader en van de Zoon. Maar over het wérk van de Heilige Geest, en dus over het geestelijke leven, spreekt de Bijbel heel veel. De rechtvaardige wordt ons getekend met zulke scherpe omlijningen, dat eenieder die God vreest, zijn beeld erin kan vinden. Ook in het leven van de Bijbelheiligen zien we Gods werk en ook de Psalmen zijn een onuitputtelijke bron om het geestelijk leven te leren kennen. Daarom is het van groot belang dat ook de komende generatie niet alleen hoort dat de Heere zondaren zaligt, maar ook hoe Hij dat doet. Als jongeren van ouderen of in de prediking niet meer horen, hoe God Zijn genade verheerlijkt in zondaren, dan raken ze daarvan vervreemd. Wat dat betreft, is het opvallend dat in moderne dogmatieken, als die van H. Berkhof, er weinig tot geen aandacht is voor de orde van het heil, terwijl dat bij oudere dogmatieken, zoals van Wilhelmus à Brakel, H. Bavink en K. Dijk nog ruimschoots het geval is. Blijkbaar hebben zich op dit terrein belangrijke verschuivingen voorgedaan. De vraag naar wat voor het persoonlijke heil nodig is, wordt van minder belang geacht. Met alle gevolgen van dien voor het persoonlijke en kerkelijke leven …

Toetsen aan de Schrift
Het is dus van belang om blijvend over ‘wat en hoe de Heere werkt in de zondaar’ na te denken. De Schrift alleen is daarbij de kenbron en niet de ervaring van mensen. Dat laatste, de ervaring van mensen, zullen we altijd weer hebben te toetsen aan de Heilige Schrift. Niet alle bevinding is ook Schriftuurlijke bevinding. De meest duidelijke en krachtige stemmen zijn die stemmen die de taal spreken van de Heilige Schrift. Daar komt bij: wat in ons omgaat, is nooit gaaf en geheel. Het is nooit rechtlijnig en klaar. De schaduw van onze zondigheid valt erover. Daarom moet de Bijbel het laatste woord hebben en moeten we onze bevindingen daaraan toetsen.

Geen schema
De Heere heeft dus een orde gelegd in het geestelijke leven. God realiseert het nieuwe leven in Christus langs een bepaalde weg in ons. Niet als een schema, waarbij alles op een rijtje staat, en de verschillende onderdelen soort stations zijn, die je passeert. Dan is het wonder eruit, als we precies, schematisch, tot in de details, weten hoe het gaat en hoe de Heere het doet. Nee, de Heere werkt Zijn genade altijd weer anders in ons dan wij denken. Toch is daarin wel een bepaalde orde op te merken. Zo gaat de roeping vóór de bekering, en de rechtvaardiging vóór de heiligmaking. ‘Door de wedergeboorte, als inlijving in Christus, worden wij wel gebracht op de leerschool van Christus. Bij Hem leren wij verstaan dat wedergeboorte wat anders is dan bekering, dat bekering te onderscheiden is van de aanneming van Christus door het geloof, en dat rechtvaardigmaking niet hetzelfde is als heiligmaking. Christus leert ons ook het verband kennen tussen de heilsweldaden, zodat ze een gouden keten worden. Hij doet ons ook verstaan wat wij missen en in beleving niet kennen, opdat het gemis ons op grond van Zijn belofte brenge tot het gebed om Hem ook daarin te mogen leren kennen en kussen. De heilsweldaden worden niet los van Christus verkregen noch gekend. Het is juist zo dat in het kennen van elke weldaad, Christus op een andere wijze gekend mag worden’ (ds. Iz. Kok).

Wij hopen dat de behandeling van de heilsorde daartoe mag bijdragen. Dan is de heilsorde geen schema, maar een dieper groeien in dat zelf steeds minder worden en steeds meer afhankelijk van Christus, uit Wie en door Wie alle dingen zijn. Hem zij de lof en de dankzegging, in alle eeuwigheid.

Sprang-Capelle, ds. W.M. van der Linden

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen