Staatsbezoek Indonesië

Onze vorstin toonde tijdens het staatsbezoek interes se, stelde pittige vragen, liet niet blijken dat ze af en toe liever in het zwembad zou vertoeven dan naar de -soms in bijna onverstaanbaar Engels gehouden- uiteenzettingen te moeten luisteren over zaken als de fabricage van houten schepen, de produktie van rubber uit latex of de resultaten die een dorpsschooltje heeft behaald. Als de koningin dan al, heel menselijk, zou denken: 't Zal wel, dan liet ze dat niet merken. Bij prins Claus, die een andere verantwoordelijkheid heeft, lag dat wat anders. Een deel van het programma liet hij in Indonesië aan zoon Willem-Alexander over. Ook bij de Prins van Oranje kreeg je af en toe de indruk, dat hij dacht: Laat ze nou eens ophouden met die inheemse volksdansen of dat gespeel met cijfers en feitjes en laten we nu wat leuks gaan doen.
Die leuke, ontroerende, grappige momenten waren er ook genoeg tijdens dit eerste officiële bezoek van Koningin en Prins aan Indonesië. Toch ging het echt niet om een vakantietrip door (warm tot snikheet) InsuHnde. Men weet de voorgeschiedenis. Op 17 augustus 1945, na de capitulatie van Japan, riepen Soekarno en Hatta de onafhankelijke republiek Indonesia uit. De Nederlandse regering wilde "ons Indië" nog niet afstaan, en probeerde in enkele politionele acties -nu spreken ze van koloniale oorlogen- dit streven ongedaan te maken. Dat lukte niet, zodat 'wij' in december 1949 alsnog Nederlands OostIndië moesten prijsgeven en de onafhankelijke republiek erkenden.
Dat werd al gauw een centraal vanuit Batavia, toen Djakarta, bestuurd bewind. Een Verenigde Staten van Indonesië, met autonomie voor de buitengewesten, ook voor de Molukken, was wel voorzien in de Akkoorden van Linggadjati, maar Soekarno trok zich daar al gauw niets meer van aan. Hoe dan ook: Indonesië vierde op 17 augustus "Indonesia 50 Tahoen Merdeka", een halve eeuw vrijheid. Voor Nederland is die erkenningsdatum echter pas aan de orde in december 1999.

Veteranen
Nu had men in Indonesië graag gezien, dat de Koningin haar staatsbezoek aan president (en min of meer dictator) Soeharto zo zou beginnen, dat ze op 17 augustus in Jakarta de Vrijheidsfeesten mee zou maken. Dat was vanuit ons land gezien niet haalbaar. Oorlogsveteranen en strijders uit de politionele acties zouden het niet 'nemen', dat Beatrix hun daden van destijds nu zou afwijzen door hulde te brengen aan de vijand van toen. Die Indonesiërs hadden het, op z'n minst voor een deel, ook op een akkoordje gegooid met de Japanse bezetter. Zo konden vorstin en prins pas na die omstreden datum afreizen; ze begonnen hun bezoek nu op 21 augustus. Maar ook toen waren de problemen de wereld nog niet uit. Zo rees de vraag, of de Koningin openlijk namens ons land en volk excuses moest aanbieden aan Soeharto voor alles wat 'wij' zijn land en volk hadden aangedaan, met name van 1945 tot 1949. Maar eigenlijk ook voor de hele koloniale tijd. De discussie daarover woedde daar èn hier. Toch heeft Beatrix geen openlijke knieval voor de president behoeven te maken, al erkende ze in haar vol spanning afgewachte tafelrede, dat ons bewind Indonesië pijn deed.
Op zijn beurt liet Soeharto weten, dat Indonesië en Nederland nu twee geheel gelijkwaardige staten zijn en dat op die basis nieuwe, goede relaties kunnen groeien. Maar dan moet ons land zich niet (blijven) bemoeien met binnenlandse aangelegenheden van Indonesië, waaronder hij ook de mensenrechten rekende.

Onbewolkt?
Ook minister Van Mierlo kreeg van zijn Indonesische collega Ali Alatas te horen dat er ruimte is voor een gezamenlijke toekomst. Regelmatig met elkaar praten op ministersniveau en het brengen van een tegenbezoek aan ons land door president Soeharto en zijn vrouw Tien zijn alvast een paar resultaten van deze reis van Beatrix en de haren. Ook de zware economische delegatie was tevreden.
Waren er dan geen vuiltjes meer aan de lucht? Jawel. Zo liet Soeharto een lunch met Beatrix afzeggen en vervangen door een privé-onderhoud. Zo verleende hij gratie aan drie hoge oud-politici en militairen die sinds de staatsgreep van 1965 op executie wachtten, maar hij liet weten dat twee andere, minder hoge militairen alsnog de doodstraf moeten ondergaan, bijna dertig jaar na dato. Dit alles belette de Koningin niet om haar omvangrijk programma in het land af te werken. De president vergezelde haar daarbij niet meer. Al op de derde dag liet hij het bezoek over aan een paar ministers en vooral aan de gouverneurs der provincies die Koningin en Prinsen bezochten. Dat waren er vele. Koningin Beatrix vloog op Java van Jakarta naar Soerabaja en de oude sultansstad Jogjakarta. Ze bezocht er musea en desa's, bedrijven en beurzen, de prachtige boeddhistische Boroboedoer en de eveneens indrukwekkende hindoe-tempels van Prambanam.

Mensapen
Vandaar vloog ze naar Sulawesi (Celebes), officieel om uit te rusten, maar afgezien van een kerkdienst liet men haar ook daar niet met rust: een tocht door de prachtige natuur van de Minahassa, ontmoetingen in dorpen en aan een groot meer. Toen wachtte het volgende eiland weer: de stad Balikpapan op het vroegere Borneo, nu Kalimantan. Daar bezocht en adopteerde ze mensaapjes, sjouwde ze rond in een stuk tropisch oerwoud en leerde ze over herbebossing.
Vervolgens ging de regerings-Fokker-PBX, soms met de Kroonprins als piloot, voort naar Sumatra, waar in één dag de mooie en ruime stad Palembang werd 'gedaan' en waar rubberbomen en een palm(olie)plantage werden bekeken. Op de laatste werkdag van het bezoek was men in en rond Padang, het centrum van de Minangkabauers met hun fraaie huizen, bekroond met daken als karbouwhorens. Op dit eiland stonden de mensen langs de wegen -ook veel scholiertjes met hun onderwijzers- soms rijen dik. Dat was op Java minder het geval.
Toch was overal in desa's en kampongs de ontvangst heel hartelijk, de sfeer vaak ontspannen en de Koningin één en al glimlach, ook als beide Prinsen en het gevolg druipnat bezweet af en toe een gezicht trokken van: Duurt dit nog érg lang? Maar ook zij hadden voldoende momenten van ontspannen genieten. Zoals een zeilboottocht door de haven van Soerabaja. Of het planten van een boompje in een kaal stukje oerwoud (de Prins van Oranje). En de aapjes-scènes, vooral toen een aap de grootmeesteres van de Koningin natplaste...
Zo waren er tal van onderdelen die de reis het aanzien gaven van een geslaagde Koninginnedagviering in de provincie. Alleen van een bleek Oranjezonnetje was geen sprake; wel van een hete oven pal boven vorstelijke hoofden. Zou koningin Beatrix mede daarom meestal getooid zijn met zulke fraaie hoeden?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen