Ex-ouders bestaan niet

Kinderen staan in zekere zin ‘op de schouders van hun ouders’. Zij ontvingen het leven van hun ouders, zijn uit hen voortgekomen. Het zijn ouders die hen de basis van hun leven meegeven. In een gezonde gezinssituatie wonen ouders onder één dak en werken ze samen aan het welzijn van hun kinderen.
In een situatie waarin ouders gescheiden zijn, is dat niet vanzelfsprekend. Ook dan moeten ouders echter – als het enigszins mogelijk is – blijven samenwerken. Want man en vrouw kunnen ex-partner worden, maar ex-ouders bestaan niet.

Samenwerking
Echtscheiding wordt wel een ‘onmogelijke werkelijkheid’ genoemd. Maar een echtscheiding maakt het ouderschap niet ongedaan! Er zijn situaties waarin ouders niet meer kunnen of zelfs niet meer mógen samenwerken. Denk aan ernstige mishandeling of (seksueel) misbruik. In dat geval kan de kinderrechter één van de ouders de omgang met het kind ontzeggen.
In het merendeel van de echtscheidingssituaties behouden echter beide ouders het ouderlijk gezag. Ze zijn geen partners meer, maar als vader en moeder van hun kinderen moeten ze blijven samenwerken.
Soms loopt deze samenwerking prima. Soms echter niet. Zeker bij een conflictueus verlopende echtscheiding geven ouders elkaar niet de ruimte om als vader en moeder te blijven fungeren. Een vader die zijn kinderen niet of nauwelijks te zien krijgt, kan dan ‘wraak’ nemen door bijvoorbeeld de alimentatie niet te betalen. Het is ontzettend belangrijk dat ouders de strijdbijl begraven en constructief gaan samenwerken. Vaak lukt dat niet zonder bemiddeling van een derde.

Loyaliteit
Waarom is het zo belangrijk dat ouders na een echtscheiding blijven samenwerken? Omdat kinderen loyaal zijn. Loyaliteit betekent dat het kind onlosmakelijk met zijn vader en moeder verbonden is. De ouders vormen de ‘wortels’ van het bestaan van een kind. Het kind moet zich vrij kunnen voelen om van beide ouders te houden. Als een kind zich niet vrij voelt om openlijk zijn verbondenheid met beide ouders vorm te geven, zal het kind zich innerlijk verscheurd gaan voelen.
Er was eens een jongetje waarvan de ouders gingen scheiden. Door de rechter werd aan hem gevraagd waar hij zou willen wonen: bij zijn vader of bij zijn moeder. Hij zei niets, maar knipte zijn knuffelbeer doormidden.

Tips voor ouders
Wat hebben kinderen van gescheiden ouders nodig?

1. Duidelijkheid.
Kinderen moeten weten waar ze aan toe zijn. Kinderen in echtscheidingssituaties hebben soms een lange periode van onzekerheid achter de rug. Gaan de ouders daadwerkelijk uit elkaar? Gaan ze echt scheiden? Soms roepen ouders talloze malen dat ze gaan scheiden, terwijl er niets daadwerkelijk gebeurt. En als vader en moeder dan toch uit elkaar gaan, behoudt het kind de hoop dat het weer goed komt. Kinderen hebben behoefte aan duidelijkheid.

2. Heldere afspraken.
Na een echtscheiding zijn veel dingen onzeker die voorheen vanzelfsprekend waren. Duidelijke afspraken zijn nodig. Een heldere bezoekregeling. Afspraken over verjaardagen, over contact met opa en oma, over alimentatie, over de manier waarop ouders elkaar op de hoogte houden. Ouders moeten van de rechter een ouderschapsplan vaststellen. Soms is een bemiddelingstraject nodig om ouders te helpen tot goede afspraken te komen. Het belang van het kind moet daarbij voorop staan.

3. Het kind moet worden vrijgesteld.
De echtscheiding is iets van de ouders. Elk kind vraagt zich af wat hij of zij had kunnen doen om de echtscheiding te kunnen voorkomen. Kinderen kunnen zich er schuldig over voelen. Ze moeten worden vrijgesteld. „Papa en mama denken over veel dingen heel verschillend. Maar daar kun jij niets aan doen. De scheiding is van papa en mama. Wij komen er niet meer uit om samen verder te leven. Maar de echtscheiding is niet jouw schuld.” Allereerst moeten ouders zelf die boodschap brengen. Maar omstanders kunnen deze boodschap ook bevestigen.

4. Het kind moet kind blijven.
Een echtscheiding is een diep ingrijpende gebeurtenis in het leven van een kind. Kinderen voelen de spanningen van hun ouders en zien hen lijden. Zij reageren daar doorgaans op door voor de ouder te gaan zorgen. Het is belangrijk dat de ouders de zorg van het kind zien. En dat ze het durven te begrenzen. Het kind moet kind blijven.

5. Ouders die blijven samenwerken.
Het is altijd in het belang van hun kind als ex-partners zoeken naar een goede samenwerking met elkaar. Ze zijn geen man en vrouw meer, maar nog wel vader en moeder. Het kind heeft twee ouders nodig die volwassen blijven communiceren en hun kind buiten de strijd houden. Dat kost zelfverloochening. Maar investeren in het contact met de ex-partner is in dit geval investeren in het kind! De ex-partner is voor de andere ouder een bron van ergernis en verdriet, maar voor het kind een blijvende bron van liefde, ongeacht zijn of haar opvoedkwaliteiten. Als het contact met de andere ouder wordt ontzegd of moeilijk gemaakt, moeten kinderen hun liefde onderhuids een weg laten vinden. Dit staat een gezonde ontwikkeling in de weg.

Omgeving
Kinderen van gescheiden ouders blijven hun beide ouders nodig hebben. Daarnaast hebben zij ook behoefte aan neutrale steun. Dat kan een familielid zijn, al is het voor een familielid niet altijd eenvoudig om neutraal te zijn. Kinderen hebben steun nodig van mensen die laten merken dat ze meeleven. Denk bijvoorbeeld aan een leerkracht, een kennis, een ambtsdrager of de ouders van een vriendje.
Ook voor de (alleenstaande) ouder(s) kan de omgeving veel betekenen door praktische en emotionele steun te bieden. Gescheiden ouders staan er in de opvoeding vaak alleen voor, en missen vaak een maatje om mee te overleggen. Omstanders kunnen de alleenstaande ouder steunen, meedenken in de opvoeding, en indien nodig ook in liefde corrigeren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen