Bijles in gedrag

Wanneer ouders met de handen in het haar zitten en het kind om het minste of geringste op de kast zit, betekent dat niet per definitie dat iemand het fout doet. Maar het is wel een feit dat de kleinen en de groten niet over genoeg vaardigheden beschikken om het opvoedingsproces in harmonie te laten verlopen. Dan kan de gedragstherapeutische benadering uitkomst bieden.

In kaart gebracht
Hulpverleners die opvoedingsprocessen door de bril van de gedragstherapie bekijken, brengen het probleemgedrag op een bepaalde manier in kaart. Ze gaan met de ouders en het kind na wat de aanleiding is voor het bijzondere gedrag. Bij Remco is dat de brandweer, de kaars, iets wat met vuur of brand te maken heeft.
Er wordt eveneens nagegaan wat de reactie van het kind is: Remco wordt bang, blijft wakker en wil dat de kaarsjes worden gedoofd.
Als laatste wordt bekeken wat de consequentie is van het gedrag: Remcos ouders proberen de angst weg te nemen. Ze controleren het brandalarm, praten met Remco, zetten de slaapkamerdeur op een kier en laten een lichtje branden op de overloop. „Maar, zo schrijven de ouders van Remco, „het probleem blijft.

Beloning
De vraag is of Remco wat van zijn gedrag leert. Uit het vervolg van de brief van zijn moeder blijkt van niet. „Ieder najaar begint het weer opnieuw. Het is dus belangrijk dat vader, moeder en Remco er iets bij gaan leren.
Angsten leren overwinnen, lukt bij kinderen het beste door hen langzaam maar zeker te leren met de problematiek om te gaan. Dat zou voor Remco concreet kunnen betekenen dat hij er eerst aan moet wennen dat er één waxinelichtje brandt in de kamer (dat vanzelf weer uitgaat als het op is). Als hij onder deze omstandigheden rustig kan gaan slapen, kunnen daarna twee waxinelichtjes blijven branden en na verloop van tijd één kaars en daarna meer kaarsen.
Het is wel belangrijk dat de overwinning van een stukje angst wordt beloond. Dit kan met woorden, door Remco te prijzen voor het feit dat hij rustig durfde te gaan slapen. Het kan ook op een andere manier, bijvoorbeeld door hem bij elke vordering een stukje Knex te geven, waardoor hij weet dat hij op den duur alle onderdelen heeft om die leuke helikopter te bouwen.

Alles als eerste
Angst komt niet zomaar uit de lucht vallen. Angsten kunnen aangeleerd zijn. Vader kan heel bezorgd zijn over de brandveiligheid in zijn huis en bij ieder vlammetje in actie komen. Het kan ook zijn dat Remco een nare ervaring heeft gehad met vuur en daarom door een kleinigheid er weer aan herinnerd wordt. Misschien heeft hij een spannend boek gelezen over brand, of in de krant gezien dat een fabriek door de vlammen in de as werd gelegd.
De angst kan ook een signaal zijn van onderliggende angsten. „Hij is de oudste en heel gevoelig... Remco moet in het gezin alles als eerste voordoen. Hij moest voor het eerst naar de basisschool, als eerste naar zwemles, leren lezen, de tafels leren en noem maar op. Hij zal straks ook als eerste naar het voortgezet onderwijs gaan. Het is belangrijk voor Remco en zijn ouders om na te gaan hoe zwaar dit hem valt. Gaat het leren op school niet goed, omdat hij s nachts niet slaapt of zijn de lessen te moeilijk voor hem? Remco is het beste geholpen als hij voldoende steun ervaart bij het ondernemen van al deze activiteiten.

Valkuil
Angst blijft altijd bestaan als er sprake is van vermijding. Remco wil geen kaarsen aan, wil niet alleen in bed en hij voelt zich verantwoordelijk voor de actie bij brandgevaar. Hij wil de controle houden over het huis, de straat, het dorp en vertrouwt dit niet toe aan anderen.
Bij angstige kinderen moet men de angst serieus blijven nemen, maar ook voorkomen dat kinderen in hun angst blijven steken en niet verder komen in hun ontwikkeling. De kunst is om hen zo te begeleiden dat ze met angsten om leren gaan en weer een stapje verder komen. De valkuil voor ouders is de angsten te belonen, waardoor het kind niets leert en te veel aandacht voor zijn angsten krijgt.

Remco is bang voor brand
„Wij hebben drie zoons, waarvan de oudste in december 9 jaar is geworden. Remco is een lief kind, maar ook heel gevoelig. Eén ding beheerst zijn leven en dat is angst voor brand. Hij is altijd bang dat er brand komt. Als hij bijvoorbeeld een brandweerauto hoort, slaapt hij s avonds om elf uur nog niet. Mijn man moet dan steeds voor hem controleren of het brandalarm het nog wel doet. Als we de kaarsjes aansteken en Remco gaat naar bed, vraagt hij: U doet die kaarsjes toch straks wel uit? Vooral in de wintermaanden is het erg. Dan gaat hij heel laat slapen en moeten we hem s morgens wakker maken. Daardoor is hij erg prikkelbaar, snel brutaal en gaat het leren op school niet goed. We hebben al van alles geprobeerd om hem van de angst af te helpen: Erover praten, de slaapkamerdeur op een kier, s nachts een lampje aan op de overloop. Maar het probleem blijft.

Stel uw vragen
@kader tekst:Voor de rubriek Met vallen en opstaan, over allerhande onderwerpen die met opvoeding te maken hebben, kunt u vragen insturen. Het adres hiervoor is: Terdege Met vallen en opstaan, Postbus 75, 7300 AB Apeldoorn. De vaste medewerksters van de opvoedingsrubriek zullen uw vragen graag in Terdege beantwoorden, zodat ook anderen er hun voordeel mee kunnen doen. Zit u met een acuut opvoedkundig probleem, dan raden wij u aan direct bij een hulpinstantie aan te kloppen. De beantwoording van een vraag in Terdege kan namelijk even duren.

Christelijk Adviesbureau voor Ouders
Mw. drs. A. Bremmer-Brak en mw. drs. A.M. van Houdt, medewerksters van de rubriek Met vallen en opstaan, hebben hun werkzaamheden voor het Christelijk Adviesbureau voor Ouders in Waddinxveen afgerond. Mw. Bremmer in verband met de geboorte van haar dochtertje en mw. Van Houdt in verband met de start van haar opleiding tot Kinder- en Jeugdgedragstherapeute, naast haar werk als psychologe bij Eleos. Beiden zullen wel blijven meewerken aan de Terdegerubriek.
Het Christelijk Adviesbureau voor Ouders staat sinds 1 januari 2003 onder leiding van pedagoge mw. drs. A. van Nimwegen-Gritter. Het telefoonnummer is ongewijzigd: 0172 - 210419.

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen