Hoe ontstaat een maagzweer?

De maag dient niet alleen als reservoir voor het voedsel, maar is ook een belangrijk orgaan voor de spijsvertering. Het eten blijft enige tijd in de maag, voordat het in kleine beetjes wordt doorgegeven naar de dunne darm. Voor de spijsvertering zijn sappen nodig en één van die sappen is het maagzuur. Iedereen weet wel uit ervaring, dat maagzuur erg scherp en brandend is. Het maagslijmvlies wordt gelukkig goed beschermd door een slijmlaag tegen de agressieve werking van het zuur, anders zouden er snel wondjes kunnen ontstaan. Een maagzweer is zo' n wondje in het maagslijmvlies, meestal niet groter dan een kwartje. Eigenlijk zijn er twee soorten maagzweren: een zweer kan zitten in de maag zelf of in het eerste gedeelte van de dunne darm, de zogenaamde twaalfvingerige darm, net voorbij de maag.

Aanval en verdediging
Het ontstaan van een zweer kunnen we ons voorstellen als een verstoord evenwicht tussen aanval (van het zuur) en verdediging (van het slijmvlies). In het algemeen wordt aangenomen, dat een zweer in de twaalfvingerige darm ontstaat als de aanval sterker is dan de verdediging. Er is dan sprake van een toegenomen zuurproduktie door de maagwandcellen, met als gevolg dat de inhoud van de twaalfvingerige darm ook zuurder wordt na ontlediging van de maag. Een zweer in de maag zelf ontstaat als de verdediging tegen de inwerking van het zuur te kort schiet.

Stress
Nu stel ik dit mechanisme erg vereenvoudigd voor, wantin werkelijkheid is het een zeer ingewikkeld samenspel tussen enzymen, hormonen, maagzuur, gal en andere sappen. Daarbij komt nog dat andere, meer algemene factoren van belang zijn bij het ontstaan van zweren, zoals erfelijkheid (sommige mensen hebben meer,,aanleg'' voor het krijgen van een maagzweer), lichaamsbouw (de typische maagzweerlijder is lang, mager en slap gebouwd) en seizoensinvloeden (bij het komen en vallen van de bladeren). Een toename van de zuurproduktie treedt vooral op onder invloed van stress en emoties. Het is bekend, dat spanningen en zorgen een maagzweer kunnen veroorzaken. We moeten echter niet vergeten, dat roken ook een sterk stimulerende invloed heeft op de zuuraanmaak, evenals alcohol en koffie. Verder zijn er medicijnen die een nadelige werking hebben op het verdedigingsmechanisme. Berucht zijn aspirine en antireumatische middelen. Een maagzweer geeft veel klachten van pijn boven in de buik, soms doortrekkend naar de rug. De pijn staat meestal in verband met de maaltijden. Sommige mensen hebben vooral last na het eten, andere weer bij een lege maag (,,hongerpijn"), misselijkheiden soms braken.

Gastroscopie
Als er het vermoeden bestaat van een maagzweer, kan dit bevestigd worden met behulp van een röntgenfoto. Soms geeft zo'n foto geen volledig uitsluitsel en is een gastroscopie noodzakelijk. Hierbij wordt een dikke, maar volledig buigzame, soepele maagslang door de patiënt, eventueel na plaatselijke verdoving met een spray, doorgeslikt. Een gastroscoop bevat een uitermate verfijnd belichtingssysteem, waarmee de maag en het eerste gedeelte van de dunne darm tot in details van binnen bekeken kunnen worden. Ook kan men via de gastroscoop stukjes weefsel weghalen voor onderzoek. Dit kan belangrijk zijn, omdat een zweer in de maag zelf soms kwaadaardig weefsel bevat, in tegenstelling tot een zweer in de twaalfvingerige darm, die altijd goedaardig is. Met deze methode dan men eveneens goed controleren of een zweer genezen is. De gastroscopie behoort tegenwoordig tot de routineonderzoeken bij bovenbuiksklachten, en is weinig belastend voor de patiënt.

Tijdige behandeling
Op zichzelf is een maagzweer geen ernstige aandoening, als er maar tijdig een goede behandeling ingesteld wordt, anders kunen zich complicaties voordoen. Er kan namelijk plotseling een heftige bloeding optreden, waarbij de paFoto uan een maag met een zweer (bij pijl). tiënt bloed braakt. Een gevaarlijk situatie, zéker bij oudere mensen. Een maagzweer kan ook zo nu en dan licht bloeden. Dit uit zich soms in het zwart verkleuren van de ontlasting en leidt op den duur tot bloedarmoede. Een zeer ernstige complicatie doet zich voor, als de zweer door de maag- of darmwand heenbreekt (perforeert), met als gevolg een buikvliesontsteking. Een spoedoperatie is dan noodzakelijk.

Beschermende laag
Voor de behandeling van een ongecompliceerde maagzweer hebben we tegenwoordig uitstekende geneesmiddelen tot onze beschikking. Al lange tijd waren er middelen die het maagzuur konden neutraliseren (o.a. de bekende Rennies), maar toch waren er nogal wat mensen die veel klachten hielden en bij wie uiteindelijk moest worden overgegaan tot een operatie, waarbij een gedeelte van de maag en de twaalfvingerige darm wegApparatuur waarmee een gastrocopie wordt uitgevoerd. genomen werd. Zo'n operatie is tegenwoordig alleen nog maar nodig bij een perforatie of een niet te stelpen bloeding. Middelen die op zeer effectieve wijze de maagzuurproduktie remmen, zoals Tagamet en Zantac, hebben enkele jaren geleden een ware omwenteling teweeggebracht in de behandeling van maagzweren. Ook zijn er medicijnen die zorgen voor een beschermend laagje over de zweer heen, zodat het zuur er niet bij kan. Dit zijn ook zeer effectieve middelen (een voorbeeld daarvan is Ulcogant). Wel moet erbij gezegd worden, dat na het stoppen van de medicatie de klachten terug kunnen komen, zodat het in een aantal gevallen nodig is om jarenlang preventief Tagamet of Zantac te slikken. Een enkele keer zal toch nog een operatie moeten worden uitgevoerd. Hierbij worden dan alleen die zenuwtakjes langs de maag doorgesneden die zorgen voor de zuurproduktie. Dit heet vagotomie.

Stop met roken
Het blijft overigens van belang zich te houden aan dieetvoorschriften: géén alcohol, sterke koffie, gebakken vis, uien en koolzuurhoudende dranken. En niet te vergeten: stop met roken! Probeer verder spanningen zoveel mogelijk buiten de deur te houden. Zorg voor een evenwichtige levenswijze met op gezette tijd rust en ontspanning. Dat zal uzelf en uw maag ten goede komen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen