Ontspannen in De Doorgang

Uiterlijk is het nog steeds een ouderwetse mulo, gelegen in het centrum van Dordrecht. Ook binnen bleef de structuur grotendeels bewaard. Wel kregen lokalen, gymzaal en kelderruimte een totaal andere functie. Het karakteristieke pand werd omgevormd tot een veelzijdig dagactiviteitencentrum, dat sinds enkele jaren onder de paraplu van Eleos valt. Een winkel van Sinkel, waar een grootkeuken, een bibliotheek, een crèche, een houtbewerkingsafdeling en een fietsenmakerij slechts een greep uit het totale aanbod vormen.
In de administratieruimte, waar tevens computercursussen worden gegeven, staat Jan Cabaret te kopiëren. Elke dinsdag en donderdag komt hij naar De Doorgang. Op dinsdagmorgen werkt hij in de fietsenmakerij, de dinsdagmiddag is gereserveerd voor zang, op donderdag werkt hij op de afdeling houtbewerking. Tussendoor verzorgt hij zo nodig kopieerwerk.
„Ik kom hier nu een jaar of vier, maar leef nog steeds naar deze dagen toe. Door een scheiding ben ik in de problemen geraakt. Je gaat lopen piekeren, te meer omdat ik ook nog een spierziekte heb. Op een gegeven moment durf je je bijna niet meer onder de mensen te begeven. Dat ben ik hier kwijtgeraakt. Als deelnemers gaan we heel leuk met elkaar om. En je wordt hier heel goed opgevangen.

Dagactiviteitencentrum
De Doorgang ging van start op 7 juni 1993, als dagactiviteitencentrum van de gereformeerde landelijke instelling voor geestelijke gezondheidszorg (GLIAGG). In een zaaltje van de Gereformeerde kerk in Puttershoek, waar simpele creatieve activiteiten plaatsvonden. De eerste deelnemers waren bewoners van de beschermde woonvorm Bethesda.
Inmiddels maakt de voorziening deel uit van Eleos, wat overigens niet betekent dat de deelnemers uitsluitend langs die lijn instromen. Ook algemene instellingen voor geestelijke gezondheidszorg maken gebruik van het Gereformeerd centrum voor dagbesteding en arbeid. Het aanbod van het centrum is drastisch vergroot. Naast de creatieve en recreatieve activiteiten is een scala aan kleinschalige arbeidsprojecten en educatieve activiteiten opgezet, van taartbakken tot cursussen Word en Excel.
Ruim honderd personen, uit een wijde regio, maken gebruik van de instelling in Dordrecht. Dertig cliënten volgen een programma voor individuele trajectbegeleiding, gericht op het vinden of behouden van scholing en werk buiten het centrum.

Structuur
De creativiteitsruimte van De Doorgang wordt optimaal benut. Een hoek van het vertrek is ingericht als kaarsenmakerij. Aan de tafels langs de overige wanden zitten deelnemers te borduren, te puzzelen en te plakken. Op de open zoldering is een naaiatelier gevestigd.
Achter een van de naaimachines zit Janny Oggel (56) uit Barendrecht. In 1997 stapte ze voor het eerst over de drempel van De Doorgang, na een opname van vier maanden in het Gereformeerd Psychiatrisch Ziekenhuis. Aan de opname gingen tientallen jaren van depressiviteit vooraf, begonnen na de geboorte van haar zoon. „Ik zag er vreselijk tegenop om vanuit het GPZ weer naar huis te gaan en weer in het diepe te worden gegooid. Voor die opname had ik al van De Doorgang gehoord. Ik heb gevraagd daar eens te mogen kijken. Met mijn man ben ik op kennismakingsbezoek geweest.
Toen ik alles had gezien, dacht ik: Dit is wat ik zoek. Ik kom hier op maandag- en donderdagmorgen. Dat geeft niet alleen structuur aan mijn week, ik heb thuis ook meer energie. Sinds ik hier kom, ben ik nooit meer zo diep weggezakt. In de loop der jaren heb ik van alles gedaan: op creatief gebied, een computercursus, een eenvoudige cursus techniek, de laatste tijd ben ik veel aan het naaien.

Op maat
Zowel mensen met psychosociale problemen als patiënten met chronische psychiatrische ziekten maken gebruik van De Doorgang. Om stigmatisering te voorkomen, wordt niet over cliënten, laat staan over patiënten, maar over deelnemers gesproken. Elke deelnemer heeft een persoonlijk begeleider, met wie de doelen en een bijbehorend stappenplan worden opgesteld. Volledig op maat. Zo nodig worden de doelen tussendoor bijgesteld.
„In het voor- en najaar, met het komen en gaan van de bladeren, is het hier echt spitsroeden lopen, zegt voormalig meubelmaker Gerco Viveen, coördinator arbeidsprojecten. „De opbloei van nieuw leven roept bij een aantal deelnemers de vraag op: Heeft het leven voor mij wel zin? Het korter worden van de dagen levert soortgelijke gevoelens op.
De ligging van De Doorgang, op een steenworp afstand van het bureau voor ambulante zorg van Eleos in Dordrecht, is ook in dit opzicht een voordeel. Deelnemers van De Doorgang kunnen het werk combineren met een bezoek aan psychiater of psycholoog. Omgekeerd maakt ambulante zorg dankbaar gebruik van de faciliteiten van De Doorgang. Zo brengen vrouwelijke medewerkers hun kinderen naar de crèche van het dagactiviteitencentrum. Bij symposia verzorgt de grootkeuken van De Doorgang de catering.

Individuele trajectbegeleiding
Een aantal deelnemers combineert het werk in De Doorgang met een deeltijdbaan of vrijwilligerswerk. Onlangs ging het dagactiviteitencentrum een relatie aan met De Hâneker, een stichting waarbij zorgboerderijen zijn aangesloten. Aan harde commerciële productie begint De Doorgang niet. „Daarvan hebben we de gevolgen gezien bij sociale werkvoorzieningen, licht Gerco Viveen toe. „Die zijn wel gaan commercialiseren. Met gevolg dat mensen daarvandaan nu doorstromen naar ons, omdat ze helemaal aan de grond zijn geraakt. Wij zijn geen fröbelclub, onze deelnemers produceren wel, maar er staat geen druk op de ketel.
Tegelijk wil Trudy van der Boom, hoofd van De Doorgang, voorkomen dat de kloof tussen het dagactiviteitencentrum en het reguliere bedrijfsleven te groot wordt. „Zeker nu we ons steeds meer gaan bezighouden met individuele trajectbegeleiding. Ons ideaal is dat een deel van de deelnemers weer een plaats in de maatschappij vindt. Daarvoor zullen ze bestand moeten zijn tegen een bepaalde werkdruk. In nauwe samenwerking met het bedrijfsleven willen we hier reële oefensituaties gaan creëren.
Over de bereidheid van bedrijven en instellingen om met mensen van De Doorgang in zee te gaan, is de vrouwelijke manager van De Doorgang niet ontevreden. Het moeilijkst plaatsbaar zijn chronisch psychiatrische patiënten met een hogere opleiding, voor wie een deeltijdbaan in een beschermde omgeving soms het hoogst haalbare is. Dat geldt te meer nu de stimuleringspremie voor het in dienst nemen van kwetsbare personen is verlaagd.

Afremmen
Diana van Belle (20) bereidt zich voor op een baan in de thuiszorg. Na twee opnames in De Kreek in Dordrecht is duidelijk dat haar oude beroep, in de verstandelijk-gehandicaptenzorg, een te zware belasting vormt. De Doorgang is voor haar een tussenstation op weg naar een nieuwe start in de burgermaatschappij.
„Ik vind het hier enorm leuk en gezellig, maar de bedoeling is dat ik de overstap ga maken naar betaald werk. Eind juni wil ik parttime gaan werken, om vervolgens dat werk geleidelijk op te bouwen en dit af te bouwen. De achterliggende maanden ben ik echt sterker geworden. In mn vorige werk had ik heel vaak het gevoel dat ik dingen niet goed deed. Dat heb ik in De Doorgang niet. Je wordt hier echt gewaardeerd. Dat maakt je zekerder.
Haar psychische klachten zijn een eind verminderd. „Toen ik hier kwam, had ik heel erg last van stemmen, waardoor ik me niet goed kon concentreren. Dat gaat nu een stuk beter. Het enige bezwaar daarvan is dat ik nu te véél wil. Ze moeten me een beetje afremmen, anders ren ik mezelf voorbij.

Persoonlijk plan
Haar doelen stelde de deelneemster van De Doorgang op met haar persoonlijk begeleidster Hilde Lindenholz. De sociaal-pedagogische hulpverleenster heeft een kleine dertig deelnemers onder haar hoede. „Voor ieder maak je een persoonlijk plan, afhankelijk van de idealen en de mogelijkheden van de deelnemer en de ervaringen die in het verleden zijn opgedaan. Welke knelpunten waren er in het werk? Kunnen we die wegnemen? Wil je weer hetzelfde werk gaan doen? Al dat soort vragen komen aan de orde.
Vervolgens gaan we na wat er moet gebeuren om het toekomstperspectief haalbaar te maken. Dat wordt neergelegd in een plan, in overleg met de sociaal psychiatrisch verpleegkundige of een andere hulpverlener bij wie de deelnemer onder behandeling is.
In de achterliggende drie jaar nam het aantal jongeren bij De Doorgang opvallend snel toe. Het toont voor Hilde Lindenholz dat het dagactiviteitencentrum binnen het veld van de geestelijke gezondheidszorg steeds serieuzer wordt genomen. Zelf ervaart ze het werken met jongeren als een bijzondere uitdaging. „De meesten hebben een behoorlijk heftige psychiatrische problematiek. Aan de andere kant hebben ze nog een heel leven voor zich, met de daarbij behorende idealen. Het is prachtig als je kunt meehelpen aan het realiseren daarvan. Voor het zoeken van een geschikte werkplek kunnen we terugvallen op Franka, die verantwoordelijk is voor de individuele trajectbegeleiding. Zij richt zich volledig op arbeidsbemiddeling.

Vrijwilligers
Naast zeven betaalde, professionele krachten kent De Doorgang een club van vrijwilligers. „Daar zijn we geweldig blij mee, verzekert Gerco Viveen. „Zonder die mensen waren we aan handen en voeten gebonden.
Henk van de Ree (63), oud-medewerker van het GAK, werkt vanaf 97 bij het dagactiviteitencentrum. Op dinsdag en donderdag. Na allerlei andere taken, onder meer op de afdeling houtbewerking, kreeg hij het opzetten van een fietsenproject toebedeeld. In samenwerking met een uit de branche afkomstige deelnemer. „Vanaf die tijd maken we fietsen, van klein tot groot. Uit twee of drie oude fabriceren we één nieuwe.
Op het GAK had Van de Ree zijdelings met de geestelijke gezondheidszorg te maken. „Ik zat bij de afdeling Ziektewet. Daar kreeg je allerlei dossiers met klachten en kwalen onder ogen, maar dat is nog iets anders dan samenwerken met psychiatrische patiënten. Dat bevalt me overigens heel goed.

Deelnemersraad
Sinds 1997 kent De Doorgang, in het kader van de Wet op de medezeggenschap, een deelnemersraad, die het team van advies dient. Voorzitter is de 71-jarige Toon den Hartog uit Ridderkerk, voor de deelnemers ome Toon. In 1995 en 1998 werd hij opgenomen in het Gereformeerd Psychiatrisch Ziekenhuis. Na de eerste opname kreeg hij een uitnodiging om kennis te maken met De Doorgang.
„Dat stelde ik bijzonder op prijs. Ik heb een bezoek gebracht en vanaf die tijd ben ik vaste deelnemer. Van mijn depressiviteit zal ik nooit af komen, maar op het ogenblik gaat het heel goed. Ik ben geweldig blij dat ik hier kan zijn. Bij tijden mag je zelfs gevoelen dat je toch nog nuttig voor een ander kunt zijn.
De gepensioneerde vertegenwoordiger, die in principe alle morgens naar Dordrecht reist, startte bij De Doorgang met tekenwerk. „Zomaar voor mezelf. Ik had nooit getekend, maar in het GPZ hebben ze me ertoe gezet. Toen kwamen er verborgen talenten naar boven en ben ik met een cursus begonnen. De opdrachten werkte ik hier uit. Nu ben ik aan een andere hobby bezig: het verzamelen en inplakken van fotomateriaal rond de capitulatie van het Nederlandse leger in 1940, onder generaal Winkelman. De capitulatie is getekend in een lagere school in Rijsoord. Als achtjarig jongetje was ik er getuige van dat de Duitse bevelhebbers met generaal Winkelman en generaal Van Voorst tot Voorst bij de school arriveerden.

Zelfstandiger
De waarde van het dagactiviteitencentrum is voor de bejaarde deelnemer niet in geld uit te drukken. Het biedt niet alleen structuur aan zijn leven, maar garandeert ook dagelijks contact met medemensen in zijn eenzame bestaan als echtgenoot van een diep demente vrouw, die negen jaar geleden werd opgenomen in verpleeghuis Salem.
„Het is een geweldig groot voorrecht dat we Salem hebben, dat we Eleos hebben, dat we De Doorgang hebben. Ik heb al menigmaal gezegd: Als dit er niet zou zijn, zou ik niet weten hoe ik verder moest... Ik zie het als een zegen van God dat De Doorgang er is en dat ik er mag komen.
Achter zijn gewoonte om de middagmaaltijd in De Doorgang te gebruiken, zette hij echter een punt. „Mn behandelend arts heeft me gestimuleerd om zelfstandiger te worden. Daarom ben ik zelf mn potje gaan koken. Alleen in bijzondere gevallen blijf ik nu nog eten. De middagen gebruik ik voor het doen van boodschappen en eten koken. Zo nu en dan loop ik eens bij de kinderen aan. s Avonds ga ik bij mijn vrouw op bezoek. Zo ben ik de hele dag bezig en ik merk dat dat goed voor me is. Als je zonder iets te doen aan tafel gaat zitten, raak je steeds dieper in de put.

Psalm
Om twaalf uur vinden de deelnemers en vrijwilligers uit de verschillende delen van het schoolgebouw elkaar in de voormalige gymzaal, waar Henk van de Ree de maaltijd met gebed opent. Een deel van de bezoekers heeft brood meegenomen, anderen laten zich door het keukenpersoneel bedienen. Het opgewekte gegons van stemmen roept meer associaties op met een buurthuis dan met een voorziening voor mensen met psychische problemen. „Je voelt je hier thuis, verklaart Janny Oggel.
Op verzoek van Van de Ree leest een snuffelstagiaire het bijbelgedeelte dat aan de beurt is: Mattheüs 4 vers 5 tot 11. Voor de deelnemers liggen Bijbels gereed. „Bladzijde 1036, roept de vrijwilliger, ten gerieve van de wat minder bijbelvasten in het gezelschap. Op hetzelfde moment zet de stagiaire in.
„Tjonge, wat een tempo, fluistert Janny Oggel.
„We gaan vandaag met de trein, is het gedempte commentaar van haar overbuurvrouw.
Nadat Van de Ree het bijbehorende gedeelte uit het dagboek Kracht naar kruis van ds. J.J. Poort heeft gelezen, zingt het bonte gezelschap Psalm 42 vers 5, onder orgelbegeleiding van deelnemer Marius van der Valk. De parel uit het liedboek van de kerk der eeuwen stijgt vanuit de vele monden op naar het houten plafond van de alternatieve kantine. Een van de mannen schakelt spontaan over op een tweede stem.
k Zal Zijn lof, zelfs in de nacht,
zingen, daar ik Hem verwacht.
En mijn hart, wat mij moog treffen,
tot de God mijns levens heffen.

Nieuwe locatie
Ondanks de groei van De Doorgang kampt het dagactiviteitencentrum nog steeds met een wachtlijst. Momenteel wordt serieus gekeken naar uitbreiding, het liefst binnen het voormalige schoolgebouw. De bedoeling is dat de afdeling houtbewerking wordt uitgebouwd tot een heuse meubelmakerij. De grootkeuken moet fors worden vergroot. Ook een tuinproject staat hoog op de verlanglijst.
Voor Henk van de Ree kan de uitbreiding niet snel genoeg plaatsvinden. De fietsenmakerij is totaal uit zn jas gegroeid. Ook een showroom zou geen overbodige luxe zijn. Nu staan en hangen de tweewielers vanwege plaatsgebrek door het hele pand. „In het verleden gaf ik ook technische cursussen. Niet alleen op het gebied van fietsen, maar ook op het terrein van sanitair, elektrotechniek, behangen, schilderen. Door ruimtegebrek komt het daar momenteel niet van. Dat is jammer. Zodra er een mogelijkheid voor is, wil ik er weer actief mee aan de slag.
De veelheid aan fietsen in het pand is in ieder geval een tijdelijk probleem. Tijdens de feestweek in juni verwacht Gerco Viveen een groot aantal bezoekers. „Een goedkope fiets is een gewild product. Het zou me niet verbazen als we aan het eind van die week zelfs nee moeten verkopen, omdat ze allemaal weg zijn.

Jubileumweek
Het tienjarig bestaan van De Doorgang wordt in de eerste week van juni gevierd met een aantal herdenkingsactiviteiten voor deelnemers, familieleden, sympathisanten en belangstellenden. De jubileumweek wordt op zaterdag 7 juni afgesloten met een braderie in het dagactiviteitencentrum van Eleos. De dag begint om 10.00 uur en wordt om 14.30 uur afgesloten met een verkoop bij opbod. De Doorgang (Van Strijsingel 443) ligt op loopafstand van het NS-station van Dordrecht.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen