Thematisch kijk- en prentenboek

"Is det een frömmies of een mein? "

D e Staphorster leerkrachten in de laagste groepen hebben ongeveer gelijkluidende ervaringen. Heel wat

kinderen horen vrijwel geen Nederlands tot ze naar school gaan. Ze groeien op in een situatie waarin hun vaders en moeders oven/vegend dialect spreken. Bart Hoeve, de directeur van de Ds. Harmen Doornveldschool, beaamt dat. "Ouders zien er de ernst wel van in als de leerprestaties van hun kind op het gebied van taal achterblijven. En ze begrijpen ook heel goed waardoor dat komt. Maar om daarvoor dan zelf initiatief te nemen en hun kleine kinderen bijvoorbeeld iedere dag een poosje in het Nederlands voor te lezen blijkt voor de meesten gewoon een grote stap."

"En als je dan als ondenwijzer de klas instructies geeft, in normale Nederlandse zinnen, dan begrijpt een aantal kinderen je soms niet."

Gebrekkige communicatie

Het niet goed begrijpen van eikaars taal kan op school zo af en toe leiden tot grappige voorvallen. Op een zekere dag is er een nieuwe stagiaire. Eén van de kinderen vraagt: "Is det een frömmes of een mein? " Ze weet absoluut niet wat het kind bedoelt en hoe ze ook haar best doet om hem te begrijpen: er moet een kenner van de streektaal aan te pas komen. Dan wordt duidelijk dat het joch wil weten of de stagiaire een 'mevrouw' of een 'juffrouw' is. Is ze getrouwd of niet?

Prentenboek

Het gevolg van dit alles is dat veel jonge leerlingen van de Staphorster scholen op CITO-toetsen als 'Woordenschat' en 'Luisteren' duidelijk onder het niveau van de meeste van hun leeftijdgenootjes scoren.

"We moeten realistisch zijn: het zijn de onderwijsmethodes die steeds meer kennis en vaardigheden van kinderen vragen, ook op taalgebied", aldus de directeur van de Ds. Harmen Doornveldschool. De leerkrachten en zeker ook de ouders spelen een belangrijke rol bij het verwerven van de Nederlandse taal. Daarom proberen de leerkrachten in Staphorst de ouders actief te betrekken bij de taalontwikkeling van hun jonge kinderen.

Het beste hulpmiddel hierbij lijkt hen het prentenboek, ook voor de kinderen in de voorschoolse periode. Maar dan wel een prentenboek, dat aansluit bij de belevingswereld van de kinderen in Staphorst.

Identiteit

Zo'n prentenboek moet ook in overeenstemming zijn met de identiteit van de scholen. Zoals gezegd werken die vanuit een reformatorische visie. Wat is dat dan: een geschikt prentenboek voor kinderen uit reformatorische gezinnen? De leerkrachten van de vier verschillende scholen, die met steun van het OVG dit project uitvoeren, omschrijven dat als "een boek dat niet indruist tegen een positief christelijke levenshouding". Desgevraagd noemen ze enkele criteria op: "Er moeten geen griezelige tekeningen in staan van boze geesten of demonen en andere angstaanjagende figuren, zoals je ze in sommige sprookjesboeken vindt." En: "Er komen geen meisjes in voor, die een broek dragen: onze vrouwen horen rokken aan te hebben." Of: "De tekst mag geen godslasteringen bevatten, er moeten ook geen grove of schunnige woorden in staan." En een vierde voorwaarde: "Het gezin, dat moet het uitgangspunt zijn bij de thema's in het boek."

Als we even doorpraten, wordt helder hoe veel belang de werkgroep eraan hecht dat het prentenboek ook door de ouders thuis gebruikt gaat worden. "Het moet niet zo zijn dat ouders het boek wegleggen of stukken waarmee ze moeite hebben overslaan. Dan schieten we ons doel voorbij", aldus Bart Hoeve, de coördinator van de werkgroep. Veel bestaande prentenboeken vallen daarom af voor deze Staphorster basisscholen. "Er bestaat wel geschikt materiaal dat speciaal voor het ondenwijs gemaakt is, maar dat is dan vaak weer niet aantrekkelijk genoeg", aldus de leden van de OVG-werkgroep. Vandaar hun eigen 'Thematisch kijk- en prentenboek', een initiatief dat door een OVGsubsidie gerealiseerd kan worden.

Anderlialf jaar werlc

Ze zijn al een eind op weg, de leden van de OVG-werkgroep. In het afgelopen jaar hebben ze veertien thema's vastgesteld, die in het boek behandeld worden. Lichaamsdelen, het gezin, de buitenkant van het huis, eten, de keuken, het gezinsleven, bezoek ontvangen, de auto, de tuin, de supermarkt, de boerderij, de badkamer, kleding en de straat. En bij die onderwerpen zijn woorden gekozen die met de kinderen doorgenomen moeten worden (op basis van Woordenlijst 4-6jarigen CED Rotterdam). Er is ook een uitgever gevonden. Groen uit Leiden. "Die uitgeverij wil zich meer gaan profileren op de markt van schoolboeken en de heer Aangeenbrug van die uitgeverij ziet in ons idee daarmee een kans.

Vooral ook omdat het een boek wordt, dat volgens hem op veel andere scholen te gebruiken is. Daarom wil hij het boek begin 1995 uitgebreid presenteren op de Nationale Onderwijs Tentoonstelling in Utrecht, " aldus Bart Hoeve.

DagmarStam

Minstens zo belangrijk voor een prentenboek is een illustrator. Dat is Dagmar Stam geworden. Een vrouw met nationale bekendheid. "Toen we de uitgever een voorstel moesten doen over wie wij zelf het beste vinden passen bij onze filosofie, hebben we haar naam genoemd. De manier waarop zij de karakters aanbrengt in de figuren die ze tekent, dat spreekt ons heel erg aan, met leuke expressieve gezichten, vol blije emoties". Zo verwoorden de leden van de OVG-werkgroep hun voorkeur. Dagmar Stam op haar beurt heeft zich accoord verklaard met de voorwaarden, die de reformatorische basisscholen stellen aan de illustraties.

Een iiatern voor ouders

De proeftekening die Dagmar Stam inmiddels gemaakt heeft, is de officiële start van de laatste fase van de voorbereidingen. De leden van de werkgroep zijn druk in de weer met de samenstelling van het speciale oefenkatern voor de ouders, dat bij het prentenboek geleverd wordt.

Bij ieder van de veertien illustraties van Dagmar Stam moet een verhaal gemaakt worden. Dat wordt geschreven door Erna Meulenbeld en Leny Aangeenbrug. Ineke Vos en Ridi ten Gate buigen zich over de kennis- en inzichtvragen, die de ouders behulpzaam moeten zijn om het boek samen met hun kinderen te lezen. En de liedjes en opzegversjes, die erin opgenomen worden, worden bij elkaar gezocht door Alie van Asselt en Detta Snoeijer. Terwijl let Sterk zorg draagt voor het onderdeel 'taalspelletjes'.

Heel wat inspanningen dus, die tijd vragen naast het gewone schoolwerk. Hieruit blijkt wel, dat onderwijs geven méér is dan een aantal uren voor de klas staan.

De werkgroep OVG-Staphorst wordt begeleid door Ad de Waard, schoolbegeleider bij het BGS.

Bron: Regio-actief, jaargang 2 nummer 1.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen