Hoe ontstaan beschadigingen aan de bronchiën?

Naar aanleiding van het artikel over longemfyseem in een van de vorige Terdeges kreeg ik een verzoek om eens iets te schrijven over bronchiëctasieën, ook een aandoening die in de longen voorkomt. Letterlijk betekent bronchiëctasie: verwijding van de bronchiën, de kleinere vertakkingen van de luchtpijp, die uiteindelijk uitmonden in de minuscule longblaasjes. Ik vergeleek de vorige keer het luchtwegsysteem met een boom vol takken en bladeren. De stam was de luchtpijp, de bladeren waren de longblaasjes en de takken de bronchiën. Als we praten over bronchiëctasieën, dan hebben we het niet over een ziekte, maar over een verschijnsel dat het gevolg is van een ziekte. Bij ieder ziekteproces in de longen dat gepaard gaat met littekenvorming kunnen bronchiëctasieën optreden. Heel bekend in dit verband is een vroeger doorgemaakte tuberculose. Deze ernstige infectieziekte, die enkele tientallen jaren geleden veel slachtoffers maakte, gaf beschadigingen aan de bronchiën, die na genezing blijvende vervormingen achteriieten in de longen. Ook berucht waren de bronchiëctasieën die ontstonden als gevolg van een longontsteking, die vaak voorkwam bij kinderziektes als mazelen en kinkhoest. Vooral bij oudere mensen die deze infectieziekten vroeger hebben doorgemaakt, zullen we dus bronchiëctasieën aantreffen. Tuberculose komt gelukkig in onze tijd veel minder vaak voor, hoewel we toch nog wel geregeld kunnen lezen van plaatselijke "explosies".

Virusinfectie
De behandelingsmogelijkheden zijn echter dank zij effectief werkende medicijnen veel groter dan een aantal jaren geleden. Hierdoor kunnen ook ernstige longbeschadigingen worden voorkomen. Ook de frequentie van mazelen en kinkhoest is sterk verminderd, onder andere ten gevolge van vaccinatieprogramma's tegen deze ziekten. Ook tegenwoordig nog kan een ernstige longontsteking ten gevolge van een virusinfectie (bijv. het influenzavirus) zo beschadigend werken op de kleinere luchtwegen, dat er bronchiëctasieën ontstaan. Een bronchiëctasie ontstaat dus altijd op een plaats waar een of meer ernstige ontstekingen zijn geweest en dan bij voorkeur in de onderste gedeelten van de longen, waar gemakkelijk stagnatie van ontstekingsprodukten optreedt. Een uitzondering hierop vormt een tuberculose-infectie. die vaak boven in een longkwab zetelt.

Astmatisch
Heel vaak zien we overigens bronchiëctasieën bij mensen met een chronische astmatische bronchitis. Bij deze ziekte is er sprake van een, vaak erfelijk bepaalde, overgevoeligheid van de slijmvliezen van de luchtwegen. De slijmvliezen zijn diffuus aangetast en gezwollen. Er wordt te veel slijm gemaakt, dat niet op een effectieve wijze naar buiten wordt gewerkt. Op den duur kan er een verzwakking van de wand van de bronchiën ontstaan en dan hebben we te maken met een bronchiëctasie. Patiënten met bronchiectasieën geven vaak etterig en bloederig sputum op. Vooral het ophoesten van bloed kan een verontrustend verschijnsel zijn. Vroeger dacht men hierbij in eerste instantie aan tuberculose, tegenwoordig aan longkanker. Behalve het opgeven van bloederig sputum zien we bij deze patiënten ook vaak perioden met koorts en forse hoestbuien. Röntgenonderzoek, onder andere met behulp van contraststoffen (bronchografie) kan de bronchiëctasieën zichtbaar maken.

Antibiotica
Wanneer bronchiëctasieën alleen lokaal voorkomen. zoals bij tbc, kan een operatie bij ernstige klachten uitkomst geven. Het zieke longgedeelte wordt dan verwijderd. Zijn de bronchiëctasieën echter verspreid over de beide longen, zoals bij chronische bronchitis, dan heeft een operatie natuuriijk geen zin en zullen we ons primair moeten richten op de bestrijding van de steeds weer terugkerende infecties. Gelukkig beschikken we tegenwoordig over een groot arsenaal aan antibiotica, die effectief ingezet kunnen worden tegen de aanvallende bacteriën. Dankzij de antibiotica kunnen we vaak verdere beschadigingen voorkomen. Patiënten die lijden aan een chronische bronchitis doen er goed aan niet te lang te wachten met een bezoek aan de huisarts bij de eerste symptomen van koorts en hoesten. Er kan dan op tijd begonnen worden met een penicillinekuur. Een periode van bronchitis wordt nogal eens voorafgegaan door een gewone verkoudheid.

Slijm loskloppen
Het continu geven van antibiotica aan deze patiënten ter voorkoming van steeds weer terugkerende infecties is aan discussie onderhevig. Het grote nadeel van het veelvuldig gebruik van antibiotica is het ongevoelig worden van de bacteriën voor de meest gangbare soorten penicilline. Naast het op tijd gebruik maken van antibiotica is het heel zinnig om een fysiotherapeut regelmatig het overmatig geproduceerde slijm te laten loskloppen. Dit heet tapotage. Als er namelijk slijm achterblijft in de luchtwegen, ontstaat er gemakkelijk een ontsteking. Ook zijn erslijmoplossende medicijnen verkrijgbaar, die samen met luchtwegverwijdende middelen goede diensten kunnen bewijzen bij zowel benauwdheid als bij de bestrijding van infecties. Ten slotte zij vermeld, dat bronchiëctasieën ook kunnen optreden bij mensen die een sterk verminderde afweer tegen infecties hebben, evenals bij kinderen die lijden aan mucoviscoVdose. Dat is een erfelijke ziekte waarbij onder meer abnormaal taai slijm geproduceerd wordt, dat zeer moeilijk opgehoest kan worden. Ook hier bestaat de behandeling uit het zo veel mogelijk voorkomen van infecties en het losser maken van het slijm met medicijnen en fysiotherapie. Mucoviscoïdose is een zeer ernstige ziekte. De kinderen overlijden vaak al op jong volwassen leeftijd aan de gevolgen van de steeds weer terugkerende ernstige infecties.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen