Jouw vragen

Wat wordt er gebeden voordat 's zondags de kerkdienst begint?

De laatste tijd begin ik mij af te vragen wat de mensen nu allemaal bidden op zondag voordat de dienst begint. Is dat een vastgesteld gebed (van achter uit het psalmboek) of is dat een "vrij gebed". En als dat een vrij gebed is, wat moetje dan bidden?

Een 17-jarige Zeeuwse

Je vraagt wat mensen bidden voordat op zondag de kerkdienst begint. Dat is natuurlijk moeilijk te zeggen. Wij weten niet wat in het hart van een ander omgaat. Het kan ook best zo zijn dat het bij heel veel mensen slechts een gewoonte is om bij het binnenkomen in de kerk of bij het binnenkomen van de kerkeraad te bidden.

Laat ik proberen uit te leggen wat er in een kerkdienst nodig is en waar we in de meeste gevallen "vrij" voor bidden. In de kerkdienst wordt het Woord van de Heere verkondigd. Dat dient op de juiste manier te gebeuren. Een predikant is daartoe heel afhankelijk van de Heilige Geest, Die hem licht geeft in Gods Woord, om daaruit de schatten op te delven. Predikanten kunnen ook dwalen en zich vergissen.

Daarom mag je in de eerste plaats vragen of de Heere Zijn eigen Woord op een heldere wijze laat verkondigen. Vraag om het licht van de Heilige Geest voor de dominee. Vraag ook of hij van mensenvrees verlost wordt. Een predikant kan de neiging hebben om zo te preken als de mensen graag willen. Het valt niet mee om eerlijk Gods Woord te preken. Ook al geeft de Heere je licht in Zijn Woord, dan moet je steeds opnieuw kritiek op de preek willen verdragen.

Een voorganger is ook maar een mens. Hij heeft menselijk ook het liefst dat iedereen in de kerkeraad en in de gemeente zegt dat hij zo goed gepreekt heeft. Scheve gezichten zijn niet fijn. Dat doet pijn. Je begrijpt dat je je predikant altijd, maar voor de dienst wel in het bijzonder op mag dragen aan Gods troon.

Voor jezelf
Je mag ook voor jezelf bidden. Ook al wordt het Woord van God helder gebracht, dan kun jijzelf er gesloten voor zijn. Allerlei zorgen kunnen je soms bezig houden. Wereldse gedachten kunnen je vervullen. Je kunt last hebben van een kritische houding. Vraag of je alles mag horen en of het in je ziel doordringt. Besef dat je anders voor niets in de kerk zit.

Wat heeft het voor zin om naar de kerk te gaan, als het slechts een gewoonte is? Dan is heel de kerkdienst een vertoning. Mag ik het eens heel scherp zeggen: als we zonder Gods Geest spreken en luisteren is het toneelspel. Wees je ervan bewust dat de duivel juist op zondag op zijn achterste poten staat. Hij begint 's morgens vroeg al. Hij vindt het fijn als je juist op zondag met je verkeerde been uit bed stapt.

Hij vindt het prachtig als hij in het gezin onrust kan bewerken. Als er aan het ontbijt twist ontstaat. Hij is zo ontzaglijk listig. Onderschat hem nooit! Hij luistert in de kerk als geen ander. En als hij maar denkt dat iets je zou kunnen raken, is hij er dadelijk bij om dat vuurtje van Gods Geest uit te doven. Hij verstrooit je gedachten. Hij kan je er zelfs aan doen wennen om maar nooit te luisteren in de kerk en altijd aan iets anders te denken wat veel "fijner" is.

Hevige strijd
Voel je hoe ontzaglijk belangrijk de aanwezigheid van Gods Geest is? Voel je hoe vreselijk gemeen en machtig de duivel is? Voel je dat je zelf zo ontzettend zwak bent? Zou je dan zeker voor de prediking niet de Heere aanlopen om Zijn zegen? In de prediking heeft een hevige strijd plaats, met als inzet onze ziel!... Een prediker worstelt in de Naam van de Heere Jezus voor het heil van zondaren...

De duivel spant zich ten uiterste in om zondaren vast te houden. Bid dan voortdurend voor de voorganger, voor jezelf en voor het geheel van de gemeente. Bid de Heere ernstig of Hij Zijn Koninkrijk uitbreidt, tot Zijn eer en tot stichting van Zijn kinderen en tot zaligheid van zondaren! Dat doe je nooit te veel!
Ds. W. van Vlastuin

Mag je door middel van een film het Evangelie verkondigen?

In een uitgave van "Er is hoop " las ik dat er in Oost-Europa een film draait over "Het leven van Jezus". Het Lukas-evangelie is hiermee verfilmd. Over deze film hoorde ik van mensen die veel contact hebben met christenen in Tsjechoslo-wakije en andere Oostblok-landen, dat veel ongelovigen (communisten etc.) door deze film gegrepen worden en tot het geloof komen.
Nu is mijn vraag aan u: Kan en mag dat? Kunnen mensen zo tot het geloof komen en mag je door middel van een film het Evangelie verkondigen? Mag de Heere Jezus eigenlijk worden uit- en afgebeeld? En daarbij is er ook sprake van toneelspel. De film is, naar ik heb horen zeggen, bijbelgetrouw. Dan is er eigenlijk toch niets mooiers dan zo het leven van die tijd en het leven van Jezus te volgen? En daarbij, dat door die film zo veel mensen tot het geloof komen. De Heere Jezus had volledig de gestalte van de mens aangenomen, uitgenomen de zonde. Het zijn dan toch geen goddelijke eigenschappen die uitgebeeld worden?
Daarnaast vraag ik me ook af of het verschil uitmaakt, als wij met onze christelijke achtergrond naar deze film kijken, of dat zo'n film vertoond wordt aan mensen met een communistische/athestische achtergrond, die dus niets of weinig van de Bijbel en dogma's afweten.

Martha

Het is nog niet zo eenvoudig om je vraag te beantwoorden. Ik weet van de verfilming van het Lukas-Evangelie over "Het leven van Jezus" niets af. Jij hebt gehoord dat deze film bijbelgetrouw is en dat er veel ongelovigen in de Oostbloklanden door gegrepen en tot het geloof gekomen zijn. Dat zijn mededelingen die mij als zodanig bescheiden maken. Ik wil in ieder geval mij niet schuldig maken aan het ongezien en ongehoord veroordelen.

Tegelijk zet ik er de mogelijkheid naast dat dit de opvatting van bepaalde mensen kan zijn en dat het als zodanig feitelijk niet waar is. Tevens wil ik er rekening mee houden dat het achter het voormalige IJzeren Gordijn om bijzondere omstandigheden gaat. De HEERE kan in bijzondere omstandigheden bijzondere middelen gebruiken. De HEERE kan zelfs iets bijzonders laten uitbeelden, zoals ook de geschiedenis van Hosea ons leert.

Maar zelfs als ik het laatste in rekening breng, kan ik je vraag niet beantwoorden. Op verschillende punten kunnen wij op zo'n grote afstand geen helderheid krijgen. Vragen als: Wie staat er achter deze operatie? Wie vertolken de diverse rollen? Welke gedeelten zijn verfilmd? Hoe worden de wonderen vertolkt? enz. blijven voor mij onbeantwoord.

Onze situatie
Om die reden wil ik de beantwoording nu iets anders aanpakken. Ik ga geen oordeel geven over wat ik niet gezien heb, maar stel mij voor dat de vraag bij ons zou komen om het in onze situatie te doen. Welke punten zouden wij dan in overweging dienen te nemen? Met andere woorden: ik ga binnen onze situatie in op jouw vraag „Kan en mag dat? Kunnen mensen zo tot het geloof komen en mag je door middel van een film het Evangelie verkondigen? Mag de Heere Jezus eigenlijk worden uit- en afgebeeld?

De moderne technische middelen zijn als zodanig niet te veroordelen. Van alle middelen geldt: wat doen wij ermee. Dus als zodanig is ook een film niet te veroordelen. Opnamen van achter het voormalige IJzeren Gordijn hebben op diverse gemeenteavonden heel wat goede diensten bewezen om de christenen in Nederland bekend te maken met de situatie van de kerken achter het IJzeren Gordijn. Het verschil tussen dia's en "bewegende" films is in feite alleen een technisch verschil.

Toneelspel
In de tweede plaats wil ik opmerken dat de verfilming geen toneelspel behoeft te zijn in de negatieve zin. Eerste voorwaarde in dit verband is voor mij, dat degenen die een bepaalde rol vervullen christenen zijn. Hun meewerken wordt in negatieve zin toneelspel, wanneer zij ongelovig zijn en spelen alsof zij een discipel van de Heere Jezus zijn.

In de derde plaats wil ik erop wijzen, dat toneelspel als zodanig niet te veroordelen is. Waarom zijn wij als christenen tegen de schouwburg en de bioscoop? Niet vanwege het feit dat de ene mens de rol van een ander speelt. Het erge is dat de toneelen filmstukken ons binnenleiden in een utopie-wereld, dat is in een ideale wereld die vloekt met de ideale wereld zoals de Bijbel ons die schildert. In de ene film wordt bij voorbeeld rijkdom voorgesteld als het summum, in een andere overspel en vleselijk genieten, in een derde de mens die als een Robinson Crusoe het redt in eigen kracht.

De kracht van een utopie is onvoorstelbaar. Alle grote revoluties zijn met hun bloedbaden en verwoestingen voortgekomen vanuit een bepaalde utopie. Mensen raken er zo van bezeten dat zij alles en iedereen eraan opofferen. Daarom mag ook het gevaar van allerlei zogenaamde onschuldige filmseries op de televisie niet onderschat worden. Dit is het echte argument tegen schouwburg, televisie en bioscoop: het getoonde heeft een bepaalde boodschap, wordt gedragen door een bepaalde utopie of schijnwereld.

Nauwkeurig oordelen
Dat betekent niet dat er per definitie geen goede film gemaakt zou kunnen worden voor gebruik op school of in verenigingsverband. Maar ook bij een zogenaamde christelijke film zal nauwkeurig beoordeeld moeten worden of de bijbelse werkelijkheid en normen gehanteerd worden en niet een 'christelijke' variant van een utopie. Het kwaad zit niet in de filmrol, maar in hetgeen er opgenomen wordt.

In de vierde plaats wil ik opmerken dat er religieuze kunst mag zijn. Rembrandts schilderijen mogen hun plaats hebben, evenals de tekeningen in de kinderbijbel, als we, punt 1, maar goed verstaan dat het persoonlijke impressies zijn en dat, punt 2, de grenzen in acht genomen worden: nl. dat alleen wordt uitgebeeld wat de Bijbel laat zien. God kan en mag niet uitgebeeld worden.

Werkelijkheid
Naar Zijn menselijke natuur mag de Heere Jezus mijns inziens inziens afgebeeld worden. Toch zijn er kinderbijbels waarin dat niet gedaan wordt. Daar heb ik begrip voor; het gevaar bestaat dat een kind gaat denken dat de Heere Jezus er werkelijk zó heeft uitgezien. Wanneer ik zelf zo'n afbeelding onder ogen krijg, weet ik echter dat het om een persoonlijke indruk van de kunstenaar gaat.

Bij een film is dat toch anders. Deze suggereert de werkelijkheid weer te geven en zo'n beeld kan tot aan de rest van je leven je voor ogen blijven zweven. Het gevaar is dan niet denkbeeldig dat de persoonlijke indruk van de maker van de film vereenzelvigd wordt met het beeld dat de Bijbel geeft.

In de vijfde plaats wil ik onderstrepen dat onze vaderen niet zonder reden zich fel verzet hebben tegen de zienswijze van Rome dat schilderijen de Bijbel zouden kunnen vervangen als de boeken van de leken. God bekeert de mensen door Zijn Woord. Onze Catechismus zegt heel vastbesloten néé tegen de beelden als de boeken van de leken: Neen: want wij moeten niet wijzer zijn dan God, dewelke zijn Christenen niet door stomme beelden, maar door de levende verkondiging van Zijn Woord wil onderwezen hebben.

Geen alternatief
De beelden kregen een grote plaats in de kerken, omdat de meesten in de middeleeuwen niet konden lezen. Zo deed men via de beelden toch nog enige indrukken op. Maar plaatjes en beelden kunnen noch mogen het onderwijs van de Schriften vervangen. Bij Rome zien we hoe de preekstoel ingewisseld werd voor de beelden en de schilderijen, en dat terwijl het in de kerk gaat om de levende verkondiging van Gods Woord.

Dit punt leert ons dat wij absoluut néé moeten zeggen tegen alternatieven voor de verkondiging van het Woord. Ook al raakt onze tijd meer en meer visueel ingesteld: het door God uitgekozen genademiddel is en blijft de dwaasheid van de prediking. Hierbij moeten wij ons heel goed realiseren dat er in ons mensen een hang zit om de geestelijke werkelijkheid van Gods openbaring te verbeelden! Het is voor het vlees niet te accepteren dat het bij het geloof gaat om dingen die niet gezien worden (Hebr. 11).

Principieel néé
Als ik zo deze zaak van alle kanten overweeg, dan raak ik voor mijzelf er meer en meer van overtuigd, dat wij principieel néé moeten zeggen tegen een verfilming van het leven van Jezus.

Wat iets anders zou zijn is dat er een film opgenomen zou worden in het beloofde land, waar bepaalde bijbelgedeelten voorgelezen of verteld worden tegen de achtergrond van de omgeving waar deze dingen eens plaats hadden, om zo een diepere indruk te geven van tijd en omstandigheden. Dat zou net zoiets zijn als een Israëlreis. Op deze wijze wordt dan enerzijds getoond wat zichtbaar is, maar anderzijds wordt tegelijk het Woord het Woord gelaten.

Misschien is de film waar jij over schreef ook wel van deze inhoud en is het zo een geweldig instrument in een land waar een enorme schaarste is aan Bijbels en bijbelse lectuur en kan de film een onderwijsmiddel voor de massa zijn om hen zo tot het Woord Zelf te brengen, omdat het lezen of vertellen van de Bijbel centraal staat. Maar nogmaals: ik weet van de door jou bedoelde film niets af.
Je ds. R. van Kooten 

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen