Tetanus heeft vaak de dood tot gevolg

Het is een merkwaardig gezelschap dat het terrein van ons Health Center op rijdt. In de laadbak van een oude Peugeot pick-up zit scheefgezakt een grote man, ondersteund door enkele vrouwen. Even later heeft hij een plaatsje gevonden in een van de patiëntenverblijven op het terrein. Hij blijkt een belangrijk dorpshoofd te zijn en wordt vergezeld door vier van zijn vrouwen.

Enkele weken geleden trapte hij in een grote doorn. Aanvankelijk leek het wondje iets te ontsteken, maar enkele dagen geleden werd hij plotseling veel zieker. Koorts, zweten en na enige tijd ook hevige spierkrampen. Op dit moment geeft iedere aanraking aanleiding tot hevige en uiterst pijnlijke krampen van kaakspieren, armen en benen. Hij is wel bij bewustzijn, en zich goed bewust van de ernst van zijn toestand.

Kaakklem
Het ziektebeeld is duidelijk: tetanus, ook wel kaakklem genoemd. Direct starten we de behandeling: hoog gedoseerde antibiotica per injectie om de bacterie te bestrijden, en eveneens een heel hoge dosis Valium om de spierkrampen te verminderen. Met eindeloos geduld proberen zijn vrouwen kleine beetjes vloeibare voeding tussen zijn verkrampte kaken naar binnen te krijgen. Gevreesde complicaties, zoals ademstilstand door verkramping van de ademhalingsspieren, verslikking of hartstilstand, doen zich gelukkig niet voor en na een aantal weken strompelt hij als een oude man met behulp van zijn stok weer wat rond. Langzaam herstelt hij verder.

Navelstreng
Wanhopig komt een jong moedertje het kliniekterrein op. In haar armen een zuigeling van een paar weken oud. Bij elke aanraking verstart het lijfje, de beentjes gestrekt, de armpjes gebogen en het gezichtje verkrampt in een onnatuurlijke grijns. Bij verder onderzoek blijkt het naveltje ontstoken. Tetanus! In sommige Afrikaanse streken is het de gewoonte om de navelstreng na de geboorte in te smeren met een handvol stoffige grond...

Ook het kindje krijgt antibiotica en Valium, terwijl de voeding via een maagsonde wordt toegediend. Helaas mag de hulp niet meer baten; de volgende ochtend overlijdt het kindje.

Ruggemerg
De tetanusbacterie is een bacterie die voorkomt in het darmkanaal van veel dieren en die ook in de grond vele jaren in leven kan blijven. De bacterie vermenigvuldigt zich bij uitstek in zuurstofarm weefsel, zoals slecht bloedende ontstoken wonden.
Besmetting vindt plaats door o.a. prikwonden, beten, schotwonden en rituele besnijdenissen. De bacteriën produceren een uiterst giftige stof, die het ruggemerg aantast en daardoor spierverkrampingen veroorzaakt. Wanneer ook de ademhalings- en slikspieren aangedaan zijn, is er een grote kans op overlijden door verstikking, longontsteking na verslikken of hartstilstand. Ongeveer de helft van de patiënten overlijdt aan de ziekte. Ook in Nederland komt tetanus sporadisch voor, in enkele gevallen met dodelijke afloop. Behandeling vindt plaats op de intensive care, zonodig met beademing. Gezien de ernst van de aandoening is tetanusvaccinatie in Nederland in het vaccinatieschema voor kinderen opgenomen. Een kleine hoeveelheid onschadelijk gemaak gif ofwel toxoid (dus geen levende bacteriën) zet het lichaam aan tot het maken van antistoffen tegen tetanusgif Bij een verwonding wordt dan eenmalig een herhalingsinjectie gegeven. Bij niet-gevaccineerden, of wanneer vaccinatie langer dan 15 jaar geleden plaatsvond, moet een serie van 3 injecties toxoid worden toegediend, de eerste direct, de tweede na een maand en de derde na een halfjaar. Daarnaast wordt de eerste maal ook zgn. immuunglobuline toegediend; de stof die rechtstreeks het gif onschadelijk maakt en die gewonnen wordt uit donorbloed.

Ik wil in dit artikel niet verder ingaan op de discussie over wel of niet vaccineren. Dat blijft een heel persoonlijke zaak. Wel geven wij soms alleen een injectie immuunglobuline wanneer iemand zich bezwaard voelt om zich te laten vaccineren met toxoid.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen