Wat leert de islam?

De islam een gevaar?

Woensdagmiddag. Hoge temperaturen in de Cazastrook. Een jonge Arabische thee-verkoper kijkt uit over het stoffig binnenpleintje. De dromerige blik in zijn ogen verandert meteen als hem zijn mening wordt gevraagd over het vredesproces tussen Israël en de PLO. 'We moeten strijden totdat de Palestijnen en de islam weer opnieuw de macht hebben in Israël'.

Op school leerden we dat Mohammed een nieuwe godsdienst stichtte in het Midden Oosten. Zijn godsdienstige en tevens politieke opvolgers (kaliefen) verspreidden deze nieuwe leer over grote delen van Arabië en Europa. In onze tijd wordt de islam al snel in verband gebracht met politieke spanningen; islamitische revolutie in Iran ('78), Golfoorlog en Saddam ('91), oorlog in het voormalige Joegoslavië ('95), moordaanslagen in Israël ('95) en berichten over het fundamentalisme. In dit artikel gaan we in op de (theologische) inhoud van de islam.

Ontstaan

De zonen van Abraham (Arabieren) zien in Isma'il hun oorsprong. Isma'il was volgens hen geen jood en geen christen. Hij leefde te midden van het heidendom, maar kende wel de enige god.

De islam kent één god, terwijl de christenen 'drie goden leren'. In 622 na Christus herstelde Mohammed de oude godsdienst van Abraham en Isma'il. Als profeet èn politiek leider kreeg hij van allah de opdracht de nieuwe godsdienst (desnoods met geweld) over de aarde te verspreiden.

Boek

De leer van de islam is ven/at in de koran ('beste boek'). De koran meent dezelfde inhoud te bevatten als de vroegere 'profeten', zoals Mozes (Tora) en Christus (Evangeliën). Alle geopenbaarde godsdienstige boeken, zoals de Bijbel, gaan terug op het ene, volmaakte boek. Dit volmaakte origineel bevindt zich in de hemel bij allah. De woorden van allah zijn het meest zuiver 'vertaald' in de koran.

Daarom is 'het woord niet vlees geworden, maar boek'. Men heeft zeer veel respektvoorde inhoud en de vorm; schriftkritiek is dan ook onmogelijk. Ter illustratie; een moslim op straat stapt niet op een stuk papier; de naam van allah kan er immers op staan!

De koran bevat twee hoofdlijnen:

* allah zendt zijn profeten tot opstandige volkeren en redt enkele rechtvaardigen; denk aan Noach, Lot, Mohammed;

* allah schiep de mensheid en onderhoudt hen. Hij eist dank baarheid van de schepselen en roept op tot dienstbaarheid. Bij de opstanding vindt het oordeel plaats. De mensen worden dan vergolden naar hun daden.

Pe relatie god-mens

De relatie tussen god en mens wordt niet zozeer bepaald door liefde, maar door respekt. De eerbied voor allah blijkt uit de aanhef van iedere soera ('hoofdstuk' in de koran): 'In de naam van allah, de barmhartige en genadevolle'. Moslims spreken niet over 'vader', zij dienen hun god: zij zijn geen kinderen, maar knechten.

Een leven in gehoorzaamheid aan de wil van allah zal beloond worden met inwoning van het paradijs. Het heerlijke paradijs met rivieren, goed voedsel en reine vrouwen. De ongehoorzamen en ongelovigen wacht de hel. Daarnaast blijft ieder mens

verantwoordelijk voor zijn eigen daden. Geloof (salat) en goede werken (zakat) compenseren kleine zonden. Onderhoudt een moslim de vijf bekende 'zuilen van de islam' dan schenkt allah veel: genade.

Christus

De naam Christus komt meerdere malen voor in de koran. Deze profeet (nabi) of Christus (Al-Masih) wordt met respekt genoemd. Echter de islam ziet Christus slechts als een profeet, de boodschapper van allah. Gelijkwaardig aan de aartsvaders en andere profeten. Hij is niet dé Messias, gezalfde Koning van Zijn volk. Binnen de islam-theologie is dan ook geen ruimte voor genade en 'plaatsvervangend lijden’.

Wereld en Djihad

De wereld is verdeeld in twee gebieden.

* De Daral-islam, dearabische wereld waar de pax islamica (islamitische vrede) heerst.

* De Dar al-harb, het gebied van de oorlog, waar de islam geen meerderheid kent.

In dit laatste gebied moet strijd geleverd worden. De zogenaamde djihad. We moeten dit woord echter niet meteen met westerse ogen lezen. De djihad kent vier interpretaties:

- strijden tegen jezelf, duivel en slechte gevoelens;

- vechten tegen vijanden en ongelovigen op een defensieve wijze, (geen aanpassing, of: assimilatie);

- verzet tegen moslim-landen die de leefregels van de koran niet genoeg respekteren;

- strijd tegen godsdiensten met een heilig boek (joden en christenen) tot de overwinning is behaald. Deze strijd is offensief met politiek, geld en wapens.

Yasser Arafat, leider van de PLO, speelt bewust met deze verschillende interpretatie-mogelijkheden tijdens zijn politiek getinte toespraken in moskeeën in de Gaza. Met deze terminologische verwarring weet hij fanatieke moslims aan zich te binden in hun strijd tegen de Joden en het vredesproces in het Midden Oosten. Aan de andere kant vergissen de journalisten van het Westen/VS zich volgens hem door hun gebrekkige kennis van de arabische taal, als zij publiceren over zijn anti-joods getinte toespraken.

Stromingen

Binnen de islam komen verschillende sekten en stromingen voor. De bekendste zijn de Soenieten (90%) en Shi'ieten (10%).

De brede stroming van gematigde Soenieten zijn over de gehele wereld vertegenwoordigd. Zij kenmerken zich door grote theologische eenheid. De meer radikale Shi'ieten wonen vooral in Iran en Irak. Deze stroming wil een reformatie binnen de islam. Door restauratie tracht men terug te keren naar de fundamenten van de leer (fundamentalisme).

Fundamentalisme

Het ontstaan van fundamentalisme kan deels in de negentiende en deels in de twintigste eeuw gevonden worden.

In de negentiende eeuw bevonden de meeste islamitische landen zich onder westers koloniaal bewind. In deze koloniale gebieden ontstond door westerse beïnvloeding veelal een tegengestelde reaktie van 'acceptatie' of 'restauratie'. De eerste reaktie veroorzaakte binnen de moslim gemeenschap secularisatie en godsdienstig liberalisme.

De tweede reaktie kreëerde een extreem godsdienstige beweging die herstel van islamitische waarden en normen alleen mogelijk achtte binnen een moslim-theocratie. In de huidige twintigste eeuw zoekt een groot deel van de arabische bevolking geloofsverdieping (verinnerlijking) om armoede en secularisatie te ontvluchten. De ekonomische malaise zou door zuiverheid in de leer kunnen verdwijnen. Deze fundamentalisten gebruiken geweld om hun doelen te bereiken.

Daarnaast steunen verschillende oliestaten fundamentalistische groepen om westerse invloed te verminderen. Fundamentalisme fungeert dan als een mogelijk alternatief tegen modernisme (Westen/Amerika) en westerse ideologieën.

Vormt de islam een gevaar?

Sinds de jaren '50 kent Nederland allochtonen. We spreken dan ook over een multi-kulturele samenleving. Vele nationaliteiten en godsdiensten vinden hier een thuis. Deze pluriformiteit wordt door velen als een verrijking ervaren, anderen voelen zich juist bedreigd. De overheid voert een tolerant (overlevings) beleid om diskriminatie in het maatschappelijk leven uit te bannen. In onze pluriforme maatschappij van de jaren '70 zorgde ritueel slachten, islamitische begraven en imamopleidingen voor enige problemen, echter grote politieke-en kulturele invloed is beperkt gebleven. Daar komt nog bij dat veel moslimjeugd (dezogenaamde tweedeenderde generatie) in een identiteitskrisis verkeert. Deze spanning ontstaat door westerse manier van denken en gedrag op school tegenover een islamitische opvoeding thuis. Dit dualisme leidt tot spanningen en relatieproblemen.

Islam, een gevaar van buiten?

Internationaal gezien laat de islam geen ruimte voor andersdenkenden en beleeft in verschillende landen een radicalisering. Daarin moeten we eerlijk en alert zijn.

Echter een andere, even gevaarlijke bedreiging kan de secularisatie van binnenuit worden. Als ook wij onze fundamenten niet meer herkennen, zal ook bij ons een identiteitskrisis ontstaan tussen leer en leven. Om dit gevaar te bestrijden is studie in ons fundament nodig: de Schrift en boeken uit de Reformatie en Nadere Reformatie. Kennis en beleving geeft een wapen tegen vervreemding en andersdenkenden.

Voor moslims en ons geldt; wat is u enige troost in leven en sterven?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen