Kiesrecht voor de vrouw in de kerk?

2.

Het kiesrecht en de gemeente

Wij zouden dus naar onze belofte de vraag gaan bespreken of het juist is, dat ook voor de vrouw de deelneming aan de verkiezing van predikanten, ouderlingen en diakenen geopend wordt. Van te voren willen wegraag benadrukken, dat we in dit artikel en eventueel volgende artikelen uiteraard geen bespreking geven van het rapport van deDeputaten voor de bestudering van het kiesrecht der gemeente.

De Synode van Zwolle-Apeldoorn, die, zoals we in het vorig artikel reeds memoreerden, een instruktie ten deze behandeld heeft, besloot deputaten te benoemen ominbrederezin deze zaak te onderzoeken. Van dit onderzoek hebben inmiddels de benoemde deputaten rapport uitgebracht aan de verschillende plaatselijke kerken. Het is dus de taak vande kerkeraden om dit rapport te overwegen. Bij andere gedachten dan in dit rapport naar voren gebracht en bij andere voorstellen kunnen de plaatselijke kerken deze gedachten en voorstellen langs de kerkelijke weg bekendmaken en aanhangig maken. Uiteraard is dit de weg van de kerkelijke vergaderingen. Het lijkt ons niet tot de kerkelijke stijl te behoren een rapport te citeren of op dat rapport aanmerkingen te maken in een blad, voordat dit gediend heeft op de Generale Synode. lets anders is het de zaak te bespreken. Dit is zeer zeker geoorloofd. Het kan nuttig zijn voor het verstaan van de zaak, het wijzen op de gevaren en achtergronden. En hetvindenvan de juiste weg naar Gods Woord. Een heftige perspolemiek wordt door ons niet gezocht. In de regel verwekt deze door het gebruik van vleselijke wapenen veel verbittering. Echter willen we wel graag verantwoord zijn tegenover de kerk, die wij dienen.

Dan is er stof genoeg om deze zaak te bespreken. De argumenten van de voorstanders voor het kiesrecht der vrouw in de kerk zijn in de regel niet nieuw. Trouwens, er is een toelichting bij de instruktie op delaatste synode, die reeds behandeld is. En deze toelichting geeft aanknopingspunten genoeg.

Opvallend is het, dat het niet meeviel voor iemand, die even vluchtig de instruktie over deze aangelegenheid bekeek, te weten waarover het ging. De vraag om het kiesrecht van de vrouw kwam tevoorschijn uit het pakket van het kiesrecht der gemeente! Dit is geen beschuldiging van het binnensmokkelen van deze vraag op een gekamoufleerde manier, I maar het konstateren van de werkelijkheid. Duidelijk blijkt dit uit de woorden van de instruktie zelf waarin onder meer staat, „dat geen belijdend lid van de gemeente, tenzij staande onder censuur, mag worden uitgesloten van uitoefening van de in deze artikelen — bedoeld: de artikelen over de verkiezing van predikanten, ouderlingen en diakenen in de kerkorde — erkende rechten der gemeente”.

In de toelichting vinden we dit breder uitgewerkt. Gewezen wordt op de traditie, dat een deel van de gemeente uitgesloten is van de verkiezing, nl. zij, die van het vrouwelijk geslacht zijn. Daarin zou dus het recht van de gemeente verkort zijn. Wij menen dus niet te veel te zeggen, dat één van de belangrijkste uitgangspunten hier het kiesrecht der gemeente is.

Dit is niet nieuw. Reeds veel jaren geleden is dit naar voren gekomen in de kring van de voorstanders binnen de Gereformeerde Kerken. Nadat daar de synode van 1930 dezaak ten ongunste van het kiesrecht der vrouw had afgedaan, werd door A. M. Lindeboom, theologisch kandidaat, een boekje geschreven: „Een recht van eeuwen her” in 1941 ten gunste van deze zaak. Reeds aan het begin schrijft hij, dat dit stemrecht „in nauw verband staat met het kiesrecht der gemeente”.

En veel bladzijden van dit geschrift zijn vervuld met de opmerking, dat een deel van de gemeente uitgesloten is.

Uiteraard geeft ieder van de voorstanders toe, dat nimmer gedacht is bij de uitspraken van belijdenis en kerkorde om aan de vrouwen het kiesrecht te verlenen. Nochtans blijft voor hen de vraag klemmen: de gemeente heeft het kiesrecht, waarom wordt een gedeelte uitgesloten?

Reeds nu moeten we zeggen, dat dit uitgangspunt onjuist is. Helaas begint de toelichting bij de instruktie bij III (zie pag. 339 Akta van de G.S. 1965-’66) met deze zin: „Wanneer we de kerkordelijke bepalingen nagaan, waarin de verkiezing der ambtsdragers wordt geregeld, dan blijkt dat ook deze alle nadruk leggen op de gemeente”. Dit is niet juist. Wij hebben geen lust om alle kerkelijke bepalingen en besluiten t.a.v. de verkiezing van ambtsdragers, die voor de kerken in Nederland gegolden hebben in de tijd na de Reformatie, te vermelden. Voor ons doel is het genoegom te wijzen op de artikelen van de Dordtse Kerkenorde (1618-’19). In art. 4 wordt bij de verkiezing van predikanten met geen woord gerept over een deelnemen van de gemeente. In art. 22 (ouderlingen) en 24 (diakenen) wordt van een tweeerlei mogelijkheid gesproken: verkiezing door kerkeraad met diakenen of door kerkeraad met de gemeente. Ligt hier alle nadruk op de gemeente?

Zeker is er een duidelijke ontwikkeling geweest in de richting van de medewerking der gemeente. Zo kunnen we vandaag in onze kerkorde lezen in art. 4: „na verkiezing door de gemeente”, en in art. 22 (en 24): „met medewerking der gemeente”. Leerzaam is het echter na te gaan, waarom deze ontwikkeling heeft plaatsgevonden. Daarbij kan gesteld worden, dat deze tot stand is gekomen om heerschappijvoering door dekerkeraden over de gemeenten te voorkomen. Zeer gemakkelijk kan deze heerschappijvoering ontstaan als de gemeente praktisch uitgeschakeld wordt. Calvijn heeft over deze zaak geschreven in de Institutie (IV, 3, 15). De medewerking der gemeente aan de verkiezing is ook door Calvijn in dat hoofdstuk aan de hand van verschillende teksten uit Gods Woord nader verklaard. Echter: duidelijk is, dat het hier gaat over de verhouding kerkeraadgemeente, en niet over de verhouding van de leden der gemeente onderling. Waarom het zeker onjuist is met dit uitgangspunt te naderen tot de vraag naar het kiesrecht der vrouw.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen