Vierhonderdste sterfdag van Willem Farel

RONDKIJK

Op 13 september j.1. was het de 400ste sterfdag van Willem Farel, die voor de reformatie in de kerk van de zestiende eeuw van grote betekenis is geweest. Wat de datum betreft had dit artikel in het september-nummer van „Daniël" moeten staan, maar al zijn we dan iets te laat, wij willen deze hervormer, die Calvijn naar Genève heeft geroepen, toch even uit de vergetelheid ophalen. Dat is deze reformator waard. De Fransman Guillaume — in onze taal Willem — Farel (1489—1565) kwam aanvankelijk tot de kennis der Waarheid door Le Fèvre d' Etaples, professor in de wiskunde en wijsbegeerte aan een college te Parijs, die tot de geestelijke stand behoorde. D' Etaples verwierp de roomse mening van verdienstelijkheid van goede werken en ook, dat de sacramenten voertuigen der genade zijn. Hij vertaalde ook de Bijbel in het Frans. Dit gaf grote invloed op de studenten; Farel, voor het Evangelie gewonnen, werd predikant en leider van de reformatie in Frans-Zwitserland.

Bazel werd zijn eerste operatie-gebied; in een openbaar dispuut wist hij er zijn tegenstanders te verslaan. Om zijn heftigheid — Erasmus noemde hem een nieuwe Bileam — werd hij echter door de Raad der stad verbannen.

In 1532 begon hij zijn arbeid te Genève. Hij was een bekwaam schriftuitlegger en een volksprediker bij uitnemendheid. Hij begreep het volk en het volk verstond hem; vooral waar het ging om het bestrijden van de dwalingen, van het on-en bijgeloof van Rome. Te Genève kwam er echter ook grote tegenstand, dat hij ook daar de stad moest verlaten. In 1535 kwam hij terug en zette met zijn ambtsbroeder Viret de reformatie krachtig voort. Zij hadden een moeilijke post, maar volhardend bleven zij prediken. Gods Woord won aan invloed en legde beslag op de harten. Velen keerden zich af van de roomse kerk, de protestanten maakten zich meester van de St. Pieter, de grootste kerk der stad. En Farel besteeg er de kansel

In 1536 besloot een volksvergadering dat het lezen van de roomse mis te Genève verboden was en het bijwonen van de Evangelie-prediking verplicht. Met een plechtige eed zwoer men, met Gods hulp eendrachtig te zullen leven naar de heilige Evangelische Wet en het Woord van God. De priesters moesten de stad verlaten, de evangeliepredikers zouden voortaan de geestelijke leidslieden zijn. Farel en Viret hadden een zware taak, het was een ontzettende opgave om alle wereldgelijkvormigheid en levensgenieting tegen te gaan en de gehele stad op te bouwen tot een waarlijk christelijke levenswijze. Het was een arbeid die beiden boven hun krachten ging. Want velen waren in hun hart rooms gebleven en om politieke redenen meegegaan. Een brede schare wilde toch los en zedeloos leven en niet gebonden zijn. Farel was wel vol vuur en ijver, maar niet krachtig genoeg om de geesten te beheersen.

In die tijd vernam Farel dat Calvijn op een doorreis naar Bazel te Genève vertoefde. Hij toog naar diens herberg en dwong hem te Genève te verblijven. Calvijn maakte bedenkingen, maar Farel, bewogen door vurige hartstocht voor het welzijn van de gemeente en voor de verbreiding van het evangelie, voer in heilige toorn tegen hem uit: „in de naam van de almachtige God, als gij weigert zal God u vervloeken! Gij zoekt uzelf veel meer dan Christus." Deze felle woorden sloegen Calvijn's tegenstand neer en.... hij bleef. Later zei Calvijn er van: het was of de Heere zelf de hand om mij legde om te blijven.

De Libertijnen, die de ingevoerde kerkelijke dwang en tucht veel te streng vonden, wonnen tenslotte aan invloed. Er ontstond een conflict: de Raad van Genève eiste, dat de kerk enkele gebruiken zou invoeren. Calvijn en Farel weigerden in geestelijke zaken de bevelen van de overheid op te volgen. Zij verklaarden op Paaszondag, dat zij, vanwege de in de stad heersende kerkelijke en zedelijke misstanden, het H. Avondmaal niet zouden bedienen. Daarop werden zij verbannen. Farel vertrok naar Neuchatel, waar hij eveneens invloed had op het reformatorisch werk. Al was Calvijn in kennis en wetenschap verre de meerdere, Farel was toch een man vol geloofsmoed met groot doorzettingsvermogen. En een kinderlijk gelovige. Dat komt wel tot uiting in zijn Testament.

Testament

In 1553, toen Farel aan een ernstige longontsteking leed en in stervensgevaar verkeerde werd zijn testament opgesteld en vinden we de volgende verklaring van hem opgetekend.

„Na te hebben erkend de barmhartigheid, die God hem heeft bewezen, niet alleen omdat Hij hem in de wereld heeft geplaatst en onderhouden als Zijn schepsel, maar bovenal omdat Hij hem heeft gekocht door het bloed van Zijn Zoon van de vloek, waaronder het menselijk geslacht ligt besloten. En verder, doordat Hij hem getrokken heeft uit de schrikkelijke duisternis van het pausdom en geroepen tot de kennis van Zijn Evangelie in de boezem van Zijn Kerk, belijdt hij die goede God méér verschuldigd te zijn dan hij in woorden kan uitdrukken. En dat hij evenwel een arme zondaar is geweest, die zich volstrekt niet gekweten heeft van zijn plicht om een zo goede Vader te eren, maar op alle manieren zich onwaardig heeft getoond de talrijke weldaden, die hij van Hem had ontvangen. Daarom heeft hij geen andere toevlucht dan tot die oneindige goedheid, welke steeds bereid is, om de zondaren genadig te ontvangen. Voor het overige in vertrouwen dat die Vader der barmhartigheden hem genadig zal zijn. In de naam van onze Heere Jezus geeft hij zich over in Zijn handen en smeekt hem zijn ziel te willen aannemen. En daar Hij die tot nu toe in Zijn bescherming heeft gehouden, daarin een getrouwe bewaarder te willen zijn, totdat zij herenigd zij met het lichaam in de dag van de opstanding."

Dit testament spreekt van een eenvoudig, kinderlijk geloof. De naam van Willem Farel mag met ere worden genoemd; aan het werk der reformatie in Frans-Zwitserland heeft hij onder Gods voorzienig bestel, een krachtige stoot gegeven.

Rondkijker.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen