De heilige oorlog (23)

De kapiteins

Bunyan beschrijft dat koning El-Schaddaï het beter vindt om het leger niet direct in handen van Zijn Zoon Immanuël te geven. Hij wil eerst onderzoeken of de inwoners van Mensziel door een aantal van Zijn dienaren tot gehoorzaamheid van Hem kunnen gebracht worden. Het leger wat gereedgemaakt wordt voor de aanval bestaat uit veertigduizend mannen. Deze mannen staan stuk voor stuk bekend om hun trouw aan de Koning en behoren tot de dappersten uit Zijn eigen paleis.

Het leger wordt verdeeld in vier onderdelen van tienduizend manschappen, die geleid worden door de volgende legeroversten: kapitein Boanerges, kapitein Overtuiging, kapitein Oordeel en kapitein Strafoefening. Het zijn de vier kapiteins die de Koning altijd al vooraan zet als Hij gaat strijden.

Bunyan noemt hen mannen die dapper en onverschrokken1 zijn, ‘geschikt om het ijs te breken’ door zich met de scherpte van hun zwaard een weg te banen naar de overwinning. Hun soldaten zijn huns gelijken.

De vaandels en hun dragers

Alle vier de kapiteins krijgen van de Koning een banier. Dit vaandel mogen ze openlijk ontplooien, want ze strijden om een eerlijke zaak, aangezien El-Schaddaï recht heeft op Mensziel.

De vaandeldrager van Boanerges heet vaandrig Donder. Zijn vaandel heeft de kleur zwart; drie brandende ‘donderbussen’ vormen het teken.

Vaandrig Droefheid is de vaandeldrager van kapitein Overtuiging. De kleur van zijn banier is bleek en het wapenschild bestaat uit een opengeslagen wetboek, waaruit de vuurvlammen spatten.

Het derde vaandel, rood van kleur, wordt gedragen door vaandrig Vreze, vaandeldrager van kapitein Oordeel. Op zijn wapenschild is een vurig brandende oven te zien. Kapitein Strafoefening heeft Gerechtigheid als vaandrig. Ook zijn banier is rood van kleur, en daarop prijkt een onvruchtbare boom met een bijl aan de wortel.

Ontdekking gaat voor verlossing

Hoewel Diábolus mannen als Ongeloof en Hoogmoed heeft aangesteld om Mensziel in zijn macht te houden, lezen we niet dat officieren met namen als Geloof en Vernedering de aanval openen. Nog minder wordt Immanuël, de Prins, eropuit gestuurd.

Hoe actueel is de beschrijving van de ketellapper in de strijd om de ziel. Bunyan neemt duidelijk stelling als het gaat over de weg van de waarachtige bekering. Niet het Evangelie gaat voorop als God een mens gaat terugbrengen onder Zijn macht en heerlijkheid. We horen allerwege dat het niet (altijd) nodig is dat God een mens eerst overtuigt van zonde, gerechtigheid en oordeel. Er wordt dan gezegd dat het lieflijk Evangelie een mens aan de voeten van Jezus kan brengen, en dat daarna de zonden tegen het Evangelie en de verachting van de roepstem om tot Jezus te komen tot schuld worden. We weten ook wel dat Gods kinderen ook die schuld moeten leren overnemen, maar dat is niet de eerste schuld die bekendgemaakt wordt. Wie begint met het Evangelie en daarna de Wet zijn werk van overtuiging laat doen, draait de zaken om. Welke dokter zal eerst het medicijn geven of met genezende zalf smeren, met de bedoeling dat daarna duidelijk wordt welk ziekte de patiënt heeft? We zouden in dat geval spreken van een kwakzalver.

Bunyan is helder: niet eerst verlossing en dan ontdekking, maar eerst ontdekking en dan verlossing. Op de voor hem kenmerkende heldere wijze laat hij dat zien door de beschrijving van de vier kapiteins die voorop gaan, begeleid door hun vaandeldragers. Later zullen deze kapiteins nog aan het woord komen, waarbij Bunyan het werk van deze kapiteins naar voren laat komen. Nu zal alleen ingegaan worden op de naamgeving van de kapiteins en hun vaandrigs en op hun veldtekens.

Kapitein Boanerges

Bunyan gebruikt een Bijbelse naam voor de kapitein die voorop gaat. Toen de Heere Jezus aan het begin van Zijn dienstwerk op aarde Zijn discipelen riep, gaf Hij verschillenden van hen ‘toenamen’ (zie Mark. 3). Petrus was de toenaam van Simon (vs. 16), en de broers Jakobus en Johannes kregen de toenaam Boanérges, hetwelk is zonen des donders (vs. 17). In kanttekening 21 lezen we daarover: ’.deze naam wordt hun gegeven vanwege hun bijzondere ijver en doordringende kracht in het prediken, gelijk men nog zien kan in de geschriften van Johannes’. Het is bekend dat Johannes zichzelf, onder inspiratie van de Heilige Geest, de ‘discipel welken Jezus liefhad’ noemde.

Belangrijk is dat hier niet staat ‘welke’, maar ‘welken’. Dat betekent dat we niet moeten lezen: Johannes, die Jezus liefhad, maar: Jezus, Die Johannes liefhad. Natuurlijk is het eerste ook waar, maar het tweede gaat voorop! Waar het nu echter om gaat is dat Jezus Johannes, toegenaamd Boanérges, liefheeft. Jezus heeft de ‘zoon des donders’ lief. Het is juist met het behoud van de zondaar tot doel dat in de prediking de donder van de wet klinkt. Dat is de ware liefde, al kan de getroffen zondaar dat niet zien. Daarom moet de wet scherpelijk gepredikt worden (HC zondag 44, vraag en antwoord 115).

Het is nu ook te begrijpen waarom Bunyan spreekt over vaandrig Donder, met drie donderbussen in het vaandel afgebeeld.

Kapitein Overtuiging

De wetsprediking kan tot schrik leiden, maar dat hoeft nog geen heilzame schrik te zijn. Daarom krijgt ook kapitein Overtuiging een vooraanstaande plaats. Kapitein Boanerges overtuigt van de waarheid van de wet en brengt tot de geestelijke benauwdheid, kapitein Overtuiging brengt tot de erkenning dat we die wet overtreden hebben. Het wetboek gaat open, zoals het vaandel aangeeft. Alleen in die weg kan het komen tot de ware droefheid en wordt Psalm 116:3b ingeleefd: … ik vond benauwdheid en droefenis.

Kapitein Oordeel

De wetsovertreder, bezet met benauwdheid en droefheid, krijgt oog voor het oordeel wat moet volgen. Een geopende, vuurrode hel staart hem aan vanaf de banier die vaandrig Vreze omhoog houdt. Geen kinderlijke vrees vervult zijn hart, maar angstige vrees.

Kapitein Strafoefening

Niet alleen moet het oordeel uitgespróken worden, het moet ook uitgevóerd worden. Zonder gerechtigheid geen barmhartigheid. De gerechtigheid zal voor Zijn aangezicht heengaan (Ps. 85:14a). Daarom zien we vooraan in de strijd geen vaandel met een boom vol verrukkelijke vruchten, maar een vaandel met een onvruchtbare boom. De bijl die gebruikt wordt om het vonnis uit te voeren, ligt gereed. Met dit beeld gaat Bunyan geheel in de lijn van de ernstige, ontdekkende prediking van Johannes de Doper: En ook is alrede de bijl aan den wortel der bomen gelegd; alle boom dan die geen goede vrucht voortbrengt, wordt uitgehouwen en in het vuur geworpen (Matth. 3:10). Omdat in deze weg Gods eer ten volle uitblinkt, is het de bede van de geestelijke strijder (Ps. 71:2): Red mij door Uw gerechtigheid en bevrijd mij; neig Uw oor tot mij en verlos mij. Kennen we dit gebed?

Noot

1. In het Engels staat een woord (rough-hewn) wat de betekenis van onbehouwen heeft. De vertaler van de gebruikte editie heeft het vertaald in ‘fors’.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen