De nieuwe psalmberijming

Evenals een moede hinde Naar het klare water smacht, Schreeuwt mijn ziel om God te vinden, Die ik ademloos verwacht, Ja, ik zoek zijn aangezicht, God van leven, God van licht. Wanneer zal ik Hem weer loven, Juichend staan in zijn voorhoven?

Dit lied is, zoals de lezer wel gemerkt zal hebben, ps. 42 vers 1, maar dan in nieuwe berijming.

De laatste decenniën heeft men in ons land gestreefd naar een nieuwe berijming van de psalmen.

Eeuwenlang heeft men de psalmen van Datheen gebruikt. In Zeeland zingt men ze trouwens nog (de oude rijm). Ze waren lange tijd zeer geliefd. Er lag een historisch cachet op! Ze zijn gezongen op de brandstapels, de moordschavotten, in de strijd. Denk aan het ontroerend moment te Leiden, 3 okt. 1574 in de Pieterskerk. Ze waren de trouwe metgezellen in lief, maar ook in veel leed, in dagen dat God uithielp. Toch kwam er kritiek op. Datheen heeft trouwens zelf eens tegen Marnix van St. Aldegonde gezegd en de wens uitgesproken, dat diens berijming in de gemeenten Gods mocht worden aangenomen, omdat die met de Hebreeuwse waarheid beter overeenkwam. Datheens werk was haastwerk en vertaalwerk geweest. Het rhythme der woorden valt niet samen met het rhythme der melodieën. Het gevolg was, dat het Nederlandse psalmzingen zangtechnisch van het begin af slecht is geweest.

De Staten-Generaal heeft toen in 1773 een nieuwe berijming laten samenstellen uit die van de zilversmid Hendrik Ghijsen, van het kunstgenootschap Laus Deo, salus populo en van de arts Johannes Eusebius Voet. Deze berijming werd van overheidswege ingevoerd, maar is nimmer door een synode aanvaard. Het is de berijming uit ons hedendaags psalmboek. Wij zijn er bij „groot" gebracht.

Deze berijming is al weer bijna 200 jaar oud en „men" vindt de taal zo langzamerhand verouderd worden. Woorden hebben een andere betekenis, een andere gevoelsinhoud gekregen; uitdrukkingen kregen een ander niveau. Bovendien kwam het ritmische zingen in gebruik en dan is het zinsaccent en het woordaccent van de berijming van 1773 te zeer met de melodielijn in strijd om te kunnen bevredigen. Er moest een nieuwe berijming komen, die genoemde bezwaren ophief.

Kort na de oorlog werd een Werkcommissie voor de Psalmberijming in het leven geroepen, bestaande uit dichters, theologen en taalkundigen. In 1958 verscheen een boekje met 110 psalmen, in 1961 een boekje met alle 150 psalmen. De oude melodieën zijn gebleven. Het is nog een proefbundel, de tekst is nog niet definitief en is dus nog voor wijzigingen vatbaar. In Herv. en Ger. Kerken worden ze gezongen.

In de aanhef van deze inleiding heb ik ps. 42 vers 1 opgenomen.

Lezen we het boekje door, dan komen we naast veel moois ook bedenkelijke dingen tegen. We zullen er wat van laten zien.

Ps. 2 : 4: ust dan de zoon (met kleine letter, Gesprekl.) opdat hij niet in toren. Dit toren (= toorn) moet rijmen op verloren. Dit acht ik geen verbetering, dit is kreupelrijm.

In ps. 22 zal men vergeefs zoeken naar de Bijbelse woorden: , maar ik, ik ben een worm, geen man." In vers 6 het wonderlijke: „Mijn hart werd was, dat in mijn ingewand geen worm bewaarde, " en in vers 7: „Mijn lijf verteerde tot de lege som van mijn geraamte." Is dit begrijpelijker dan de berijming van 1773?

Ps. 31 : 12: ij zingen „In uwe hand zijn mijne tijden". Dit sluit goed aan bij de Bijbelse psalm. In de nieuwe berijming vindt men hier niets van terug. Er staat: Maar ik mag schuilen in uw hoede."

Uit de geciteerde psalm 42 blijkt, dat men de nieuwe vertaling heeft aangehouden (hinde b.v.) In ps. 62 : 3 wordt gesproken over zoet venijn (eigenaardige tegenstelling).

In ps. 83 : 4 zingt de nieuwe dichter: Heer, laat hun haan geen koning kraaien." Klinkt u dat ook banaal in de oren?

In ps. 100 : 3 komt het woord „gebene-

dijd" voor. Dat is toch geen taalvernieuwing? Ps. 87 vers 1 luidt:

Op Sions berg sticht God zijn heil'ge stede.

Zij heeft zijn hart, Hij houdt er open hof.

O Godsstad, vrolijk zingen wij uw lof: Door uwe poort zal ieder binnentreden.

Mijn bezwaar richt zich tegen het woordje ieder. Algemene verzoeningsleer! De huidige rijm spreekt van „bij hen geteld, " daar wordt van „tellen" gesproken.

Aan de andere kant moeten we ook zeggen, dat er mooie verzen instaan en sommige verzen zijn ongewijzigd gebleven, b.v. ps. 87 : 3, ps. 138 : 3 en 4.

Wij leven in een dynamische wereld. Alles verandert en een ieder woelt hier om verandering.

Wat dunkt u, moeten wij, ja ook in de Ger. Gemeenten, trouw blijven aan de psalmen van 1773, waar ook heus wel aanmerkingen op te maken zijn, of zullen we de nieuwe berijming gaan invoeren? In deze rubriek wil ik dit onderwerp thans graag in diskussie geven. Het is ook mogelijk, dat 11 na kennisname nog een andere bundel wenst of dat de nieuwe berijming u wel aanstaat, maar dat u liever niet ritmisch zingt.

Zet uw gedachten eens op papier. De ervaring heeft al wel geleerd, dat een diskussie in „Daniël" erg verhelderend kan zijn.

Stuurt uw brieven aan de sekretaris van het Landelijk Verband, de heer H. Hoogendoorn, Ridder van Catsweg 244a. Zet in de linker bovenhoek van de enveloppe „Diskussiehoek". De sekretaris stuurt uw brieven dan ongeopend door naar

Gesprekleider.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen