Parlementair logboek

EEN KLUIF EN EEN PAAR KRUIMELS

Vlak voor het Paasreces moest de Tweede Kamer nog heel wat kruimels wegwerken. Wetsvoorstelletjes waar de fracties niet al te veel tijd in hebben gestoken, omdat de voorstellen toch niet echt omstreden zijn. Er lag echter nog een flinke kluif te wachten voor en van de heer Barendregt. Het zijn zijn financiële beschouwingen in de Senaat, weliswaar al van een wat oudere datum, maar zeker de aandacht waard. Zijn vertolking van het SGP-geluid laat aan duidelijkheid nooit iets te wensen over.

HUURSUBSIDIE

Het geven van individuele huursubsidie is niet meer weg te denken uit onze volkshuisvesting. Sterker nog, de individuele huursubsidie is van wezenlijke betekenis geworden in ons stelsel. Het is nagenoeg de enige mogelijkheid voor een individuele huurder om een subsidie te verkrijgen als de huurprijs voor zijn woonruimte een te groot beslag legt op zijn maandelijks besteedbaar inkomen. Het is nu eenmaal zo dat het aanbod van woningen nooit naadloos aan kan sluiten op mogelijkheden en wensen van woningzoekenden en bewoners, en dus kan zo'n smeermiddel diensten bewijzen.

De individuele huursubsidie (IHS) is een zogenaamd , , openeinde-regeling". Dat wil zeggen: nooit is precies van tevoren te zeggen hoeveel geld ervoor uitgegeven gaat worden, omdat zich nooit laat voorspellen hoeveel mensen een beroep zullen doen op die regeling. Het gevaar is dan dat de kosten op een gegeven moment de pan uit gaan rijzen. Nauwgezette controle op een juiste uitvoering van de bepalingen is dan ook noodzakelijk, evenals het hebben van mogelijkheden om misbruik zoveel mogelijk terug te dringen.

De regering stelde daarom voor de IHS te vereenvoudigen en de controle op naleving te versterken. Een doelstelling die de SGP volledig kan onderschrijven. In het debat met staatssecretaris Heerma van Volkshuisvesting stelde mr. Van den Berg dat voorop. Eén van de wijzigingen waar de SGP mee instemt is dat nu een eind kan worden gemaakt aan situaties waarin mensen in groepsverband samenwonen en meerdere keren IHS opstrijken. Ook de zwaardere maatregelen die er gaan komen om te veel gekregen IHS terug te vorderen kregen SGPsteun.

Op zichzelf heeft de SGP begrip voor het toepassen van een huur-inkomens-toets. Gemeenten hebben zich er via het bestuursakkoord met het Rijk o.a. (moreel) toe verplicht mee te helpen het niveau van de uitgaven terug te dringen. Onderdeel van dat akkoord is dat gemeenten, alvorens ze een bepaalde woning toewijzen aan iemand, nagaan of de betrokkene recht zal krijgen op wellicht meer dan ƒ 250, -. Is dat zo, dan dient, in samenspraak met woningbouwcorporaties, en rekening houdende met persoonlijke omstandigheden, omgezien te worden naar eventuele passende woonruimte waardoor het Rijk minder aan IHS kwijt is. De SGP heeft daar geen moeite mee, B maar tekende in de kantlijn wel aan dat voor dit nieuwe B instrument eigenlijk een wetswijziging noodzakelijk is. Die discussie moet dan ook worden voortgezet en afgerond bij de behandeling van de Nota Volkshuisvesting in de jaren '90.

BIJSTANDSWET

Enigszins in lijn met het voorgaande ligt de nieuwe regeling voor terugvordering en verhaal van kosten van bijstand. De gemeenten krijgen de plicht, in gevallen die de wet aangeeft, verleende bijstand terug te vorderen of op derden te verhalen. Tot nu toe was dat een bevoegdheid, hetgeen ertoe leidde dat personen die in dezelfde financiële omstandigheden verkeren ongelijk werden belast, omdat de ene gemeente wel, en de andere niet van haar bevoegdheid gebruik wenste te maken. Ge- _ meenten moeten nu, als het wetsvoorstel erdoor komt, (een deel van de) verleende bijstand van betrokkenen zelf of binnen de gezinssituatie terugvorderen, indien deze onnodig of ten onrechte is verleend, of wanneer pas > achteraf met aanwezige middelen rekening kan worden gehouden.

Wat vindt de SGP hiervan? Met een helder principieel betoog stak ir. Van der Vlies van wal. „Het huwelijk is geen vrijblijvende zaak", zei hij. Het is in principe een verbintenis voor het leven. Man en vrouw beloven elkaar trouw, iets wat onder meer tot uitdrukking wordt gebracht in de zorgplicht voor elkaar. Men draagt verantwoordelijkheid voor elkaar, een verantwoordelijkheid die verder strekt dan alleen de onderlinge relatie tussen man en vrouw, en mede een publieke functie heeft. Dat blijkt zonneklaar uit dit wetsvoorstel. De Algemene Bijstandwet heeft de zorgplicht immers als uitgangspunt. Pas als betrokkenen zelf niet meer in staat zijn om voor zichzelf en voor elkaar in levensonderhoud te voorzien mag de gemeenschap te hulp worden geroepen.

De finesses van het regeringsvoorstel blijven hier verder rusten. Opmerkingen over het verschil, ook in procedure, tussen verhaalsrecht en terugvorderingsrecht zijn zeker relevant, maar laten zich niet dan verwrongen in een zo kort bestek als dit logboek proppen. Dat geldt trouwens ook voor wat ir. Van der Vlies te berde bracht over de (verwachte) financiële consequenties. Echter, duidelijk zal zijn dat de SGP-bijdrage geheel getoonzet was door het pleit dat werd gevoerd voor het huwelijk en de zorgplicht die mensen ten opzichte van elkaar hebben.

LOKALE AUTONOMIE

Kort en krachtig deed de SGP mee aan de beraadslagingen over de bekrachtiging door Nederland van het Europees Handvest inzake lokale autonomie. In dat handvest staan wezenlijke regels en garanties voor een kwalitatief goed functioneren van de autonome lokale bestuursla(a- )g(en), lees voor Nederland: provincies en gemeenten. Het doel ervan is op het punt van de lokale autonomie een grotere eenheid tot stand te brengen tussen de lidstaten.

Veel van wat in het Handvest wordt gezegd kan onderschreven worden, maar echt gelukkig is de SGP toch niet met het Handvest. Ten eerste omdat er niet echt iets toegevoegd wordt aan wat we in Nederland al hebben, maar meer nog omdat de bestuurlijke inrichting van een land een typisch nationale aangelegenheid is, en dus niet direct een zaak voor een internationaal Verdrag.

Aan de positie van de waterschappen besteedde SGP'er nog de meeste aandacht - wie zal dat verbazen? Die dienen niet onder de werkingssfeer van het verdrag te vallen. Het hoofdargument daarvoor is dat de bestuursvorm van waterschappen een principieel andere is dan die van gemeenten en provincies. Functionele decentralisatie moet wel worden onderscheiden van territoriale decentralisatie, en het is juist met het oog op die laatste decentralisatievorm dat het Handvest is geschreven. Een amendement- Van den Berg, waarin diens visie werd vastgelegd, kreeg de steun van de gehele Kamer. De regering, die de waterschappen wel onder het Handvest had willen laten vallen, moest daarom rechtsomkeert maken.

FINANCIËLE BESCHOUWINGEN

En dan is nu het woord aan de heer Barendregt. Hij stond tegenover de bewindslieden van Financiën, Kok en Van Amelsvoort, maar begon, na een korte inleiding over het snel veranderend wereldbeeld, bij Ruding en Koning. Het beleid van het vorige kabinet werd door mij positief gewaardeerd op basis van de goede bedoelingen die worden nagestreefd, zei hij. Helaas beantwoordden de resultaten van het beleid niet aan die goede bedoelingen. In termen van verhoudingen was het resultaat drie stappen voorwaarts (miljarden bezuinigingen), maar ook twee stappen achterwaarts (toename overheidslasten). Belangrijke oorzaak: te veel tegenvallers.

Het beeld blijft somber, waarschuwde de senator de nieuwe regering. Signalen en prognoses van ingewijden en andere deskundigen voorspellen weinig goeds. Te wijzen is op de rentestijging (sinds het aantreden van het kabinet Lubbers-Kok met bijna 2y2% gestegen), die bedrijfsleven en overheid onaangenaam treffen. Wat zal dat uitwerken? Eenzelfde soort vraagtekens rijst op als het gaat over de onverwacht hoge loonstijgingen. Worden die doorberekend in de prijzen?

De SGP-senator keek verder. Op zich zullen die prijsstijgingen geen desastreuze gevolgen hebben, „maar gezien de beleidsvoornemens op andere terreinen en de financiële gevolgen daarvan voor de huishoudens, zullen we ons terdege moeten instellen op een beleid waarin we „op de kleintjes moeten letten". We staan immers voor een periode waarin de particuliere bijdrage aan het herstel van het milieu, zowel moreel als financieel, een forse stijging zal ondergaan." Directe en indirecte lastenverzwaringen die als gevolg daarvan gaan optreden zouden de belastingverlaging via Oort wel eens teniet kunnen gaan doen.

Bijzondere aandacht vroeg de heer Barendregt voor de positie van gezinnen en kostwinners. Zij komen onherroepelijk in de knel als de rente en de woonlasten (huurwaardeforfait) stijgen en er tevens een forse milieubijdrage zal worden gevraagd. De situatie kan ontstaan dat één kostwinner dit niet meer op kan brengen. In dat verband drong de SGP daarom aan op een zodanige herziening van het belastingstelsel, dat het alleenverdienend gezinshoofd zoveel mogelijk wordt tegemoet gekomen. Nadere bestudering moet nu snel ter hand worden genomen.

Een aantal opmerkingen over de internationale ontwikkelingen (Europese Monetaire Unie, dollar, Duitse Mark) werd tenslotte afgesloten met een verwijzing naar de ernst van de situatie. „Naar mijn mening dienen we alle bestuurlijke energie te besteden aan een zo snel mogelijke sanering van ons eigen nationale huishoudboekje, zodat onze internationale positie wordt versterkt. We zijn een klein land met grote zorgen. Zorgen van gisteren, zorgen vandaag, en zorgen voor morgen. Op deze bewindslieden rust de taak de financiële vertaling van het beleid op verantwoorde wijze te doen plaatsvinden. Daarbij dient het criterium centraal te staan: „beter met minder".

Dat wordt al jaren geroepen, maar het resultaat is over het algemeen pover gebleken. Daarvan getuigt het resultaat van de afslankingsoperatie van het overheidsapparaat. De sanering van de overheidsfinanciën is een operatie die een gezamenlijke inspanning vraagt en een consequente vasthoudendheid van het ministerie van Financiën. Mijn steun daaraan wil ik bij dezen toezeggen. Daarbij zijn we allen afhankelijk van Gods zegen, die ik ook deze bewindslieden bij hun veelvuldige arbeid toewens."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen