De Heilige stede van Amsterdam (1345)

In Joh. 4 : 24 lezen wij dit ondubbelzinnige woord: 'God is geest en wie Hem aanbidden, moeten aanbidden, in geest en waarheid'. Een roomse theoloog zal deze uitspraak wel beamen, wat echter niet verhindert dat het r.k.-isme feitelijk een vorm van religieus materialisme is. Hiermede bedoelen wij dat Rome ernaar streeft, om het 'hogere' zicht- en tastbaar te maken door de verering van relikwieën.' Volgens de auteurs van 'De waarheden van het katholieke geloof', Smits en Huys, zijn de relikwieën 'voorwerpen die de heiligen tijdens hun leven gebruikt hebben, en allerlei zaken die men in aanraking (!) heeft gebracht met het gebeente of het graf van de heiligen'. De relikwieën worden dan ook door r.k. gelovigen beschouwd als met heiligheid geladen voorwerpen, die men vereert en aanraakt om hulp en bescherming te krijgen bij moeilijkheden of gevaren. De relikwieën zijn van heidense oorsprong: reeds de oude Grieken vereerden het gebeente van hun helden.

Een zeer bijzondere relikwie moet de 'miraculeuze hostie' geweest zijn die, na 640 jaar, nog steeds in Amsterdam vereerd wordt. Op 15 maart 1345 ontving een doodzieke man, in een huisje aan de Amsterdamse Kalverstraat, een geconsacreerde hostie, d.w.z. lichaam en bloed van Christus onder de gedaante van een schijfje ongezuurd brood. Nauwelijks was de patiënt 'bediend' of hij gaf over. De vrouw die hem verzorgde, ving het braaksel op en wierp het, zoals in dit geval is voorgeschreven, in het vuur dat in de ziekenkamer brandde..

De volgende morgen lag de witte hostie volkomen ongeschonden in de vlammen. Met de blote(!) hand werd het gewijde voorwerp uit het vuur gepakt, in een schone doek gelegd en naar de parochiekerk gebracht. Uiteindelijk werd de miraculeuze hostie daar in een fraaie schrijn gelegd. Ter herinnering aan het wonder van 1345, bouwde men in de Kalverstraat een kapel op de plaats van het mirakel. In de z.g. 'Heilige Hoek' van de kapel kon men de vuurplaat vereren, waarop het hostiewonder was geschied. Als gevolg van de devotie tot het 'Sacrament van Mirakel' werden zieken genezen, herkreeg een krijgsgevangene zijn vrijheid en werd een drenkeling gered. Het opzienbarendste wonder gebeurde in 1452, toen de kapel door een grote stadsbrand verwoest werd, maar de 'Heilige Hoek' gespaard bleef. Van heinde en ver zouden pelgrims naar de 'Heilige Stede' (plaats) in Amsterdam trekken, om daar te bidden of te danken. De Heiligeweg die uitloopt op de Kalverstraat, herinnert nog aan de route welke de middeleeuwse bedevaartgangers volgden. Onder deze zijn twee keizers geweest: Maximiliaan van Oostenrijk (1459-1519) en diens opvolger Karei V (1500-'58). De eerstgenoemde genas in de genadekapel van een ongeneeslijke kwaal. Uit dankbaarheid schonk hij een gebrandschilderd raam, en verleende aan de stad Amsterdam het recht om boven haar wapen de keizerskroon te voeren.

Na de Alteratie van 1578, toen Amsterdam een calvinistisch stadsbestuur kreeg, werd de Heilige Stede ontruimd en als Nieuwe Zijds Kapel ingericht voor de hervormde eredienst. Wegens bouwvalligheid moest de fraaie gothische kerk helaas afgebroken worden (1908). Na de wederopbouw in verkleinde vorm (1912) deed de kapel nog vele jaren dienst bij de hervormden. Tegenwoordig houden moslims gebedsdiensten in de voormalige kerk. Tempora mutantur (De tijden veranderen)!

Sinds lang is het centrum van de devotie tot het Sacrament van Mirakel verplaatst naar het r.k, kerkgebouw aan het Begijnhof. Daar begint en eindigt ieder jaar, in een zaterdagnacht midden in maart, de Stille Omgang: een zwijgende bidtocht langs de route door het centrum van Amsterdam, welke destijds de processies namen. Aanvankelijk liepen alleen mannen in de Stille Omgang, thans zijn er ook vrouwen bij.

In verband met het feit dat de stille bidtocht dit jaar voor de 100ste maal was uitgeschreven, had de direktie van het Amsterdams Historisch Museum, niet ver van de Heilige Stede, een kleine expositie georganiseerd betreffende de devotie tot de miraculeuze hostie. In het midden van de tentoonstelHngsruimte stond een oude donkerbruine kist, waarin eertijds archiefstukken werden bewaard. Uitdrukkelijk was meegedeeld - ook van r.k. zijde - dat de bruine kist niet de oorspronkelijke (verdwenen) mirakelkist is. Maar toen in de nacht van 23 maart - het museum was daarvoor speciaal geopend - deelnemers aan de Stille Omgang de expositie konden bezichtigen, legden sommigen van hen rozen op de archiefkist, streken erover en knielden neer in gebed. Beelden van deze uitingen van religieus materialisme waren te zien in het televisiejournaal

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen