KLEINE ICRONIEK

Ondertekening belijdenisgeschriften? !

„De Wekker", orgaan van de Christelijke Gereformeerde Kerken, kent een rubriek 'Nader bekeken'. In het nummer van 16 augustus j.1. gaat de heer D. Koole in op een bericht in het dagblad 'Trouw' van 18 juli j.1. Boven dat bericht stond: Ondertekening „Formuhcren van enigheid" op de helling. In de Gereformeerde kerken bestaat nog altijd de gewoonte om nieuw bevestigde ambtsdragers te verplichten zich met hun handtekening te verbinden aan de drie Formulieren van enigheid. Er is nu een kerkeraad ergens in het land die dit gebruik wil afschaffen. Reden.? Sommige ambtsdragers hebben bezwaren tegen de inhoud van deze oude geschriften. Voor anderen is dc ondertekening een loos gebaar omdat men de inhoud van de beliidenisgeschrificn niet meer kent.

De heer D. Koole kan'begrijpen dat velen in zijn (Christelijke Gereformeerde) jcerken opnieuw bevestigd zullen worden in hun droevig constateren van het voortzettend geestelijk verval in deze Gereformeerde kerken. Loskoppeling van ambte-lijk dienen en de inhoud van de gereformeerde belijdenis zal de uitholling alleen maar verder versnellen. De heer D. Koole wil er in ieder geval een duidelijke eerlijkheid in honoreren. Men heeft ze in elk geval gepoogd te lezen en te verstaan eer men tot de conclusie kwam: we kunnen niet meer ondertekenen.

Welnu, in de Christelijke Gereformeerde Kerken, aldus Koole, is opheffing van de ondertekening voorlopig helemaal niet te verwachten. Maar, zo zet hij het mes in eigen kerkelijk vlees, handhaving van ondertekcningsplicht wil nog niet zeggen dat ieder op de hoogte is van de inhoud van de gereformeerde belijdenis. Ik citeer: „Men zal de broeders de kost moeten geven, die de inhoud gewoon niet of niet voldoende kennen om goed te weten waarvoor zij op de eerste kerkeraads'vergadering hun handtekening zetten. Een handtekening plaatsen is nog geen waterdichte garantie voor het zuiver functioneren van de belijdenis in het ambtelijk bezig zijn. Men zou er bijna voor pleiten, aldus de heer Koole, nieuwe ambtsdragers eerst als huiswerk op te geven: lees en bestudeer wat u straks ondertekent.

Kritische vragen

De heer Koole gaat dan alsvolgt verder in het hier geciteerde artikel:

„Welnu, wie zich dan tot dat huiswerk zet heeft het niet gemakkelijk. Neem nu de verwoording van de dingen. Met name de nogal complexe zinnen van de Dordtse Leerregels staan veraf van ons moderne spraakgebruik. VVat is er aan massieve en wijdlopige uitspraken in staat, hebben wij op kortere en eenvoudige formules teruggebracht en — zo vinden velen vtindaag — men kan eigenlijk van geen mens verlangen dat hij de inhoud van deze oude geschriften nu nog in zijn geestelijke bagage opneemt. Bovendien vindt men de wijze waarop in de oude belijdenissen der kerk over God en Goddelijke zaken wordt gesproken in onze hedendaagse geloofsbeleving niet meer zo terug. Er staan leerstellige uitspraken en beschrijvingen van geloofservaringen in, die wij vandaag zo niet meer in de mond nemen. De dogmatische begrippen dic men erin tegenkomt hanteren we vandaar niet meer.

Onmiskenbaar is ook dat de drie l> elijdenisge-

schriften gedateerd zijn. Zij dragen duidelijk de sporen van de tijd waarin en de omstandigheden waaronder zij tot stand kwamen. Dwalingen en verval moesten worden aangewezen en bestreden, maar hebben wij vandaag nog enige boodschap aan ketters en ketterse bewegingen, als daar waren een vernieuwd Stoïcisme, Manicheïsme, Libertijnschap, Turkendom en de goddeloze Socinus?

Vanuit onze werkelijkheidservaring

Bij dit alles voegt zich dan nog dat sommigen — en misschien wel velen — in de oude belijdenisgeschriften op uitspraken stuiten, die weliswaar met citaten uit de Heilige Schrift zijn onderbouwd, maar die gezien vanuit de werkelijkheidservaring van de hedendaagse mens toch echt niet langer als absolute waarheid kunnen worden aanvaard. De verbrede inzichten in mens en wereld, het verbeterde zicht op de sociale, economische en politieke machtsverhoudingen in de wereld en niet in de laatste plaats de technologische ontwikkelingen en de toegenomen natuurwetenschappen, doen velen concluderen dat over zaken als de voorzienigheid in oude belijdenisgeschriften

eigen veel te simplistisch wordt gesproken. Met wat wij mcér weten dan de samenstellers van de drie formulieren in hun tijd, is het onmogelijk ons op alle punten zonder enige reserve op hun uitspraken vast te leggen."

Hoe tegenover staan?

Op de volgende manier gaat de heer Koole dan in op het voorgaande:

„Wat van dit alles te zeggen. Allereerst dit. Als het aankomt op de taal van de belijdenisgeschriften, mag met dankbaarheid worden gewezen op de uitgave van de Nederlandse Belijdenisgeschriften, tot stand gebracht in opdracht van de generale synoden van de Ned. Herv. kerk, de gereformeerde en de christelijke gereformeerde kerken, waarvan in 1984 een tweede druk verscheen. Zonder schade te doen aan inhoud en bedoeling van de oude belijdenisuitspraken, hebben de samenstellers in deze uitgave een geslaagde poging gedaan de oude verwoordingen te transponeren in goed leesbaar Nederlands. Qua taal zijn de oude geschriften dus wat dichter bij de mens van vandaag gebracht. Of ze nu ook vaker ter hand worden genomen is een andere zaak.

Als dan de taal geen punt meer hoeft te zijn, kan het bijna niet anders of de neiging om de binding aan de drie formulieren los te laten gaat terug op de steeds meer veld winnende opvatting dat wat erin te lezen staat, op menig punt niet meer past in de menselijke denkschema's van vandaag. En dat is een bedenkelijke ontwikkeling.

Toegegeven, elk christen die de vragen van vandaag niet negeert, zal in zijn denken wel eens vastlopen als hij of zij constateert dat onze werkelijkheidservaring niet altijd parallel loopt met hetgeen in de oude belijdenissen van de kerk wordt gezegd over het Godsbestuur in het grote wereldgebeuren en in het kleine leven van elk mens persoonlijk, om maar eens één ding te noemen. Maar op die problemen stuit men evenzeer bij het lezen van de Heilige Schrift. Tussen de dingen zoals wij ze ervaren en de wijze waarop Gods Woord en in het naspreken daarvan de belijdenissen erover spreken, kan een stuk geestelijke spanning worden ervaren. Wie zal durven ont-

dingen zijn waarvoor wij mensen een volstrekt sluitende rede kunnen vinden? Dat is dan overigens niet alleen ons lot. Het was dat ook al van sommige bijbelheiligen, die tussen wat hun oog waarnam en wat zij met hun hart moesten geloven soms discrepantie ervoeren. En dat ook uitzegden, ermee worstelden en het uiteindelijk aan God mochten kwijtraken, in het besef dat wij hier slechts ten dele kennen.

Wie op het breukvlak van de geschiedenis waarop wij ons bevinden, nadenkt over en het moeilijk heeft met vragen die sommige uitspraken van de oude belijdenissen der kerk kunnen oproepen, kan en mag daarover niet hard worden gevallen. Onze tijd plaatst ons voor vragen die uit de weg kunnen worden gegaan. Maar wanneer in het zoeken naar antwoorden het moderne levensgevoel zo overheersend wordt dat hetgeen de kerk in haar belijdenissen heeft vastgelegd nog slechts antiquarische waarde heeft en voor ons kerkelijk en ambtelijk bezig zijn nauwelijks nog richtinggevende betekenis kan hebben, dan is de vraag gewettigd of de grondslagen van het christelijk geloof niet in het geding zijn. Want hoezeer ook de belijdenisgeschriften menselijke producten zijn en hoe gedateerd ook, men vindt er de grondgedach*ten van het Koninkrijk der hemelen en al wat te weten is tot geloof en zaligheid in beschreven op een wijze, waarvoor men kennelijk tot op de dag van vandaag geen eigentijds equivalent (gelijkwaardig geheel) heeft kunnen bedenken. Dat zij doortrokken zijn van de ergernis en de dwaasheid van het Evangelie des Kruises en dat ook zullen moeten blijven, is voor het moderne bewustzijn misschien ook moeilijk te verwerken. Hopelijk is dat niet het geval bij de gereformeerde broeders die eraf willen. Hen is aan te raden zich op de ingediende instructie nog eens goed te bezinnen en de in geding zijnde geschriften nogmaals goed te lezen. Dat geldt trouwens ook voor eigen kring. Broeders die de inhoud van de belijdenissen der kerk niet (goed) kennen kunnen geen ambtsdrager zijn en zij, die de binding eraan niet willen, mogen het niet zijn."

Slot

Wij kennen onder ons niet de ondertekening van de drie Formulieren van enigheid. Wel zal iedere kerkeraad er zorg over kennen om mannenbroeders te vinden die niet alleen maar formeel de gereformeerde belijdenis bijvallen, maar veeleer geestelijk geworteld staan in het hart van het gereformeerd belijden. En dan hoeven we ons als Hervormd Gereformeerden niet verheven te voelen boven Gereformeerden of Christelijk Gereformeerden en, naar ik begreep uit de woorden van de heer Koole, omgekeerd ook niet. Allerwegen is er onkunde, ook daar waar men handhaving van 'aloude beginselen' hoog in het vaandel heeft staan. Maar niet minder daar waar men in de greep van het denken van de eigen tijd is terecht gekomen. Of is bezet geraakt met het vaak a-historische geloven en belijden van Volle-Evangeliekringen waar men evenzeer de gereformeerde belijdenis veracht en verfoeit. Biddende waakzaam 1 - heid aan de poorten van de gemeenten is nodig. Maar vooral hebben we nodig een waarlijk gereformeerd hart, hervormd in ons denken door

de Geest van Christus.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen