Vaderlandse Geschiedenis

De voltrekking van Jacoba's huwelijk was geschied na de dood van koning Hendrik V. Hoewel er eerst erg voor, had hij een draai genomen, toen Filips v. B. hem onder 't oog bracht, dat steun de Bourg.-Engelse vriendschap in gevaar zou brengen.

Jacoba zag duidelijk in, dat deze vriendschap haar nooit in staat zou stellen, haar rechten met Engelse hulp op te eisen.

Tot 1424 was het bemiddelen aan de gang. Maar nu maakten Glocester en Jacoba er een eind aan. Met een grote vloot ging het naar Calais, vandaar met een leger naar Henegouwen, waar zij door de bevolking en de uitgeweken Hoeksen met grote vreugde werden ontvangen. Glocester werd als graaf gehuldigd en als voogd van Jacoba.

Nu zou het dwars door Brabant naar Holland gaan.

Hier oefende Jan v. Beieren het bestuur uit, hoewel hij zich maar als regent van Jan v. Brabant beschouwde over Holland, Zeelapd en Friesland, de wettig gehuldigde landsheer en keizer Sigismund hem zelfs deze landen in leen had gegeven.

't Is slecht afgelopen met hertog Jan. Een samenzwering deed heer Jan v. Vliet zijn gebedenboek met vergif besmeren wat de dood tengevolge had. (1425.)

Tijdens zijn bewind had in 1421 de verschrikkelijke St. Elisabeths vloed plaats, waardoor de Biesbosch ontstond en tal van welvarende dorpen werden verzwolgen.

De docd van haar oom was voor Jacoba geen verademing. De voornaamste Kabeljauwsen riepen J. v. Brabant terug en op raad van Filips liet hij zich in de voornaamste steden opnieuw huldigen, al weigerden er ook een paar.

Wel vermeesterde Jacoba Schoonhoven, maar zwaar werd zij getroffen toen 3 maanden later Glocester haar in de steek liet; tot grote vreugde van Filips een groot deel zijner troepen meenemend.

Nu trachtte Filips met Jacoba, die met haar moeder nog altijd in Henegouwen vertoefde, in onderhandeling te treden. Tevergeefs.

Daarom sloeg hij 't beleg voor Bergen, dat na heldhaftige verdediging in zijn handen viel. Jacoba werd gevangen genomen en naar Gent gevoerd.

En de gevolgen? Er werd een verdrag gesloten tussen J. v. Brabant en Filips, waarbij eerstgenoemde weer graaf van Henegouwen werd en Jacoba voorlopig werd uitgeschakeld.

Er was echter een onaangenaam ding voor Filips: de pauselijke bevestiging van Jacoba's huwelijk met hertog Jan bleef maar uit, hoeveel pogingen hij ook in 't werk stelde. En juist op die bevestiging steunden de aanspraken van J. v. Brabant.

Laatstgenoemde ging er nu weldra toe over het bestuur van Holland en Zeeland voor onbepaalde tijd aan Filips op te dragen evenals hij er voorheen Jan v. Beieren mee belast had.

Jacoba kreeg weldra veel bewijzen van vooral uit Engeland. sympathie,

Zij wist in mannenkleren uit haar gevangenis te ontvluchten en spoedde zich naar Gouda ten laatsten kamp.

Drie jaar lang, voornamelijk steunend op de vestingdriehoek Gouda-Schoo'nhoven-Oudewater, heeft zij gestreden tegen Filips en J. v. Brabant.

Voor Holland werd het een vreselijkheid: het werd één ruïne; de welvaart verdween voor jaren.

Bij Alphen behaalde Jacoba een schitterende overwinning, zichzelf in het dichtste strijdgewoel wagend. (Oct. 1425.)

Ook Glocester kwam nu opdagen met een leger en vloot, maar werd bij Brouwershaven totaal verslagen.

De Kennemers, Westfriezen en Waterlanders steunden haar krachtig en belegerden het gehate Haarlem.

Ten tweeden male behaalde Jacoba bij Alphen een overwinning op de tot ontzet van Haarlem toesnellende Bourgondiërs (Apr. 1426.)

Maar nu besloot Filips al zijn krachten op Holland te concentreren en rukte met een uitstekend leger van ruim 20.000 man op het gewest los.

Men kan begrijpen welk een toestand het hier werd. Zeeland was reeds in handen van Filips gevallen; Holland ten N. van het IJ volgde. Alleen in Utrecht behield Jacoba's partij een tijdlang de overhand. Ook in de vestingdriehoek handhaafde zij zich nog. Toch maakte Filips meer en meer vorderingen.

In 1427 sterft plotseling Jan v. Brabant en dadelijk laat Filips zich opnieuw huldigen als ruwaard van Jacoba en erfgenaam van Holland en Zeeland, welke landen door de overledene reeds vroeger waren afgestaan.

Nog eens hoopte Jacoba op hulp van Glocester; er was zelfs sprake van het zenden van een Engelse vloot, 't Liep alles op niets uit.

De Bourgondische politiek zegevierde alom.

In Sept. 1427 werd de Hoekse vloot bij Wieringen verslagen.

Nu zal Filips toeslaan. Maar nog zal Jacoba trachten het dreigend onheil te keren.

Daar bereikt haar het bericht, dat Glocester met Eleonora Cobham in het huwelijk is getreden.

Dat is teveel voor haar en zij verklaart met haar neef te willen onderhandelen.

In Juli 1428 volgde „de zoen van Delft." Jacoba bleef gravin in naam. Filips werd haar „ruwaert ende oir", d.w.z. haar voogd tot zij hertrouwde en haar erfgenaam, indien zij kinderloos kwam te overlijden.

Zij mocht niet hertrouwen dan met toestemming van haar moeder, Filips en de stenden. Zij zou de gewone inkomsten der landen genieten, na aftrek van de bestuurskosten. Samen zouden zij een huldigingstocht door Holland, Zeeland en Henegouwen doen: Hetgeen geschiedde en waarbij het er blijkbaar nog al vrolijk toeging.

Metterdaad was nu Filips de heer van deze gewesten. De volgende vijf jaren zijn voor Jacoba niet zo rustig geweest als men wellicht denkt. Vooral haar finantiële omstandigheden werden precair.

In 1432 trouwde zij in 't geheim met de Kabeljauwse edelman, heer Frank van Borselen, een van de „gouverneurs" van Filips in Holland en Zeeland. Het kostte heer Frank zijn vrijheid, al zal niet enkel de trouwerij er schuld aan gehad hebben.

Jacoba moest terwille van haar echtgenoot definitief afstand doen van haar graafschappen. (April 1433.)

Natuurlijk werden wel een drietal redenen geformuleerd, waarom de afstand geschiedde en die met het huwelijk niet te maken hadden.

„Zo werden de 3 graafschappen Bourgondisch door list en geweld, door oorlogs-en staatsmanskunst, na jaren van burgerkrijg en vete, van verwoesting en onzekerheid." (Blok.)

Heer Frank werd nu losgelaten en werd weer een toegewijd dienaar van Filips. Nog 3 jaar leefde Jacoba en stierf in 1436 op het slot Teylingen aan de t.b.c., diep betreurd vooral door de bevolking.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen