Godsdienstonderwijs op de openbare basisschool (5)

Een eenzaam avontuur
Het geven van godsdienstonderwijs op de openbare basisschool heeft veel weg van een avontuur. Het is voor iemand, die ermee begint als een sprong in het diepe om voor de klas te staan en een 'vak' te geven, dat van een heel andere orde is, dan de andere schoolvakken. Hoe boeiend de verha­len uit de bijbel ook zijn, het Evangelie van Jezus Christus is en blijft een 'vreemde' boodschap.
Bovendien betekent het staan temidden van een groep kinderen het op gang brengen van een groepsproces. De één gaat dat gemakkelijk af en hij/zij denkt er niet eens over na. Voor de ander betekent het een stuk bedreiging en onzekerheid.
Het is daarom te begrijpen, dat heel wat catecheten het geven van godsdienstlessen op de openbare basisschool ervaren als een eenzaam avontuur.
Men voelt zich vaak niet gesteund door de kerkelijke gemeente. Veel gemeenteleden weten niet eens dat er godsdienstlessen op de openbare school gegeven worden vanwege de kerk. Anderen vinden het niet nodig (de christelijke school is er toch!). Ook kerkeraden nemen nogal eens een onduidelijke houding aan.
Deze situatie is niet goed. Op de catecheet wordt een te zware taak gelegd als hij/zij op deze wijze de lessen moet verzorgen. Te meer daar men als catecheet ook niet behoort tot het schoolteam. Men staat dan min of meer alleen.
Het is nodig, dat je als catecheet gemotiveerd en geïnspireerd wordt. Die motivatie en inspiratie heeft alles te maken met de steun die je vanuit de gemeente ontvangt.

Hoe?
Om hier verbetering in aan te brengen is het nodig, dat de kerkeraad begint met dit punt op de agenda te zetten. Niet alleen wanneer er lessen verzorgd worden, maar ook wanneer dat niet gebeurt. Dan kan worden besproken waarom het niet gebeurt en hoe we daar tegenover moeten staan vanuit bijbelse gegevens.
Maar als er wel godsdienstlessen gegeven worden, is het nodig dat de kerkeraad zich bezint op de vraag, waarom deze taak wordt verzorgd en hoe je daar als kerkeraad gestalte aan kunt geven. Godsdienstles geven aan de openbare basisschool moet niet als concurrentie gezien worden van het christelijk onderwijs. Het is te zien als een evangelisatorische opdracht van de christelijke gemeente.
In verband daarmee zou het goed zijn, deze taak eens op de tafel van de evangelisatiecommissie te leggen. Laat deze commissie eens bezien hoe zij in deze taak kan participeren. Mogelijk kan zij met een plan komen, waar de kerkeraad wat mee kan doen.

Werkgroep
In sommige gemeenten bestaat een werkgroep of een soort team van gemeenteleden, die door de kerkeraad zijn aangesteld om namens deze en in samenwerking met de evangelisatiecommissie de taak van het godsdienstonderwijs te behartigen.
Dat is een uitermate goede zaak. Zo'n werkgroep kan samengesteld worden uit personen die vanwege kennis en motivatie hun deskundigheid dienstbaar kunnen maken. Er bestaat dan een medium, waardoor allerlei zaken aandacht kunnen krijgen. Allereerst de principiële vragen: hoe moeten we het geven van deze lessen bezien in bijbels licht? Zien we er iets in van het zoeken en zalig maken van de Zoon des mensen?
De werkgroep beziet hoe de situatie op school is. Aan hoeveel groepen wordt les gegeven? Ook gezien de wetgeving? (vgl. artikel 30 en 31 uit de wet op het Basisonderwijs) Waarom aan deze groepen? Overleg met de school is hierover nodig. Daarna kan bezien worden, welke persoon of personen de lessen kan/kunnen verzorgen. Wie zouden er geschikt voor zijn?
Dan kan een leerplan worden opgesteld. Materiaal kan gekozen worden, knelpun­ten besproken en in het algemeen kan de werkgroep dienen als klankbord voor de werkers in het veld. De werkgroep is verantwoording schuldig aan de kerkeraad en informeert de overheid en de school over zijn activiteiten.
In grotere gemeenten kent men het IKOS, zoals reeds eerder genoemd. Het Interkerkelijk Overleg in Schoolzaken. Een IKOS-afdeling is, zoals de naam zegt, interkerkelijk en behartigt de belangen van dit werk, begeleidt leerkrachten, regelt financiën en onderhoudt contacten met de burgerlijke- en kerkelijke gemeente.

Financiën
We zagen dat er op het punt van de financiën nogal wat onduidelijkheid bestaat. Velen weten niet precies, hoe het zit met de subsidie van de burgerlijke overheid. We zagen dat men op die subsidie een beroep kan doen, al is de overheid niet verplicht ze te geven. In veel gevallen wil ze dat echter wel. Laten we daar dan gebruik van maken. Een goed produkt kost wat. Dat mag ook. Zeker als het gaat om deze moeilijke taak. Ook kan bekeken worden, hoe het met de eigen financiële bijdrage van de gemeente staat. Wie geeft die, c.q. dient die te geven? De kerkvoogdij? De diakonie? Gaat het om een post op de begroting van de evangelisatiecommissie? Verantwoording is nodig naar de kerkeraad toe en ook naar de instantie toe, die bijdraagt. Begroting en jaarrekening zijn elk jaar nodig.

Continuïteit
Wat gebeurt er wanneer de catecheet uitvalt? Bijvoorbeeld wanneer de predikant vertrekt of wanneer de persoon die les geeft, ziek wordt? Stopt het werk dan? Dat zou niet goed zijn. Het gaat toch om de kinderen. Het is nodig dat er één of meer vervangers zijn, die meteen de draad kunnen oppakken. Daarom is het nodig, dat een toekomstige vervanger het leerplan kent en weet, waarmee men verder moet gaan. Het is goed, dat men van tevoren één of meer lessen heeft bijgewoond en ook zelf eens een les heeft gegeven. Ook tegenover de kinderen en het personeel van de school is duidelijkheid hierover zeer gewenst. Men moet niet voor onaangename verrassingen zorgen. Daar is het doel van de lessen te kostbaar voor. Trouwens ook het lespro­gramma van de school.

Het leerplan
Het woord leerplan is al enkele malen gevallen. Wat verstaan we daaronder? Het is een overzicht van de lessen en hun inhoud, die gegeven worden, verdeeld over de diverse groepen. Men kan een leerplan opstellen aan de hand van bestaand materiaal. Men kan het ook omkeren en zelf eerst een leerplan opstellen en daarbij materiaal zoeken of zelf vervaardigen. Te bedenken valt dat er sprake moet zijn van een goede verdeling van de verhalen uit het Oude- en Nieuwe Testament. Laat er ook ruimte zijn voor het kerkelijke jaar. Bijvoorbeeld de kersttijd.
Het is goed om een leerplan steeds weer te evalueren. Hoe is het gegaan? Was de keuze van de verhalen goed? Was er te veel of te weinig stof? Was de les op de juiste leeftijdsgroep afgestemd? Leerplannen moeten steeds weer bijgesteld kunnen worden.

Geschiktheid
Op één punt komen we nog even terug. Namelijk de geschiktheid van degenen, die de lessen verzorgen. Het geven van de lessen moet niet onderschat worden. Het is mooi werk, maar ook moeilijk. Er mag best door een werkgroep nagedacht worden over een profielschets van de catecheten. Daarin zou kunnen staan, dat men de nodige bijbelkennis moet bezitten. Dat men een (mee)levend lid van de christelijke gemeente dient te zijn. Dat men enig inzicht heeft in leer- en groepsprocessen. Dat men de nodige contactuele vaardigheden heeft. Dat men begrip heeft voor het werken in een school, waarin sprake is van een gemengde 'be-volking'.
Maar het belangrijkste is toch wel, dat men een levende relatie heeft met de Heere God. Dat men daarvan graag wil getuigen en iets uitstraalt van het leven met God.
Niet iedereen is voor dit werk geschikt. Er zijn allerlei gaven van de Heilige Geest. Godsdienstles geven op de openbare basisschool is één van die gaven. En dan zijn we meteen ook waar we moeten wezen. Het is de Heilige Geest, die mensen bekwaam maakt om dit moeilijke, maar ook mooie werk te doen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen