Uit Oostenrijk.

De Evangelische kerk in het Cis-Leithaansche gedeelte van het keizerrijk, — en hieronder verstaat men de landen ten noorden van de rivier de Leitha — kan men gevoegelijk verdeelen in eene Duitsch-luthersche en eene Boheemsch- gereformeerde, want de Duitsch-sprekenden behooren meestal tot de luthersche kerk, terwijl de Bohemers de gereformeerde belijdenis zijn toegedaan. Slechts in Weenen en op andere plaatsen, waar zich inwoners uit Duitschland gevestigd hebben, zjjn eenige gereformeerde gemeenten ontstaan.
De luthersche kerk in Oostenrijk is niet meer dan een echo van de groote protestantsche kerk in Duitschland. Alle kerkelijke bewegingen uit Duitschland slaan ook naar Oostenrijk over; daarom is de luthersche kerk aldaar eensdeels met elementen van den Protestantenbond doordrongen, anderdeels is het gebruik van ceremoniën zeer sterk toegenomen, terwijl ook de oostenrijksche tak der luthersche kerk met de gedachte bezield is, dat het Lutherdom de kerk der toekomst is. De luthersche kerk in het Cis-Leithaansche gedeelte van Oostenrijk telt plus minus 270,000 zielen.
Gereformeerde kerken worden bijkans slechts in de provincies Boheme en Moravië gevonden en tellen te zamen plus minus 112,000 zielen. In Trans-Leithanie (Hongarijen, Zevenbergen) vindt men de voornaamste sterkte van de gereformeerde kerk, meer dan 21 /4 millioen zielen. Voor omstreeks drie jaar gingen vele Lutherschen in Silezië tot de gereformeerde kerk over en stichtten eene eigene Filiaal-gemeente in Kuttelberg.
In de Boheemsch-gereformeerde kerk is in den laatsten tijd, inzonderheid door de werkzaamheid van professor Dr. Bühl in Weenen, meer geestelijk leven ontstaan en is het gereformeerde bewustzijn weder versterkt, dat in den tijd van 1860 als het ware sliep, zoodat men algemeen denken moest, dat de gereformeerde kerk op zoude gaan in de „Unie"; trouwens ook heden nog zouden de mannen van den Protestantenbond gaarne de kerk van Boheme onder het juk der Unie brengen; gelukkig echter hebben de Boheemsche gereformeerde gemeenten daartoe geenen lust, want men verstaat ook in Oostenrijk evenals overal onder „Unie" het op zijde zetten van de zuivere gereformeerde leer, om de kerk gaandeweg luthersch te maken.
In de kerk van Boheme en Moravië is volgens besluit der Synode de Paltser Agende ingevoerd, de Heidelbergsche Catechismus is het symbolisch leerboek, en de Postille, — alzoo heet de verzameling van preeken, die gelezen moeten worden in gemeenten, waar geen predikant is, — zaamgesteld uit de leerredenen van Dr. Kohlbrügge, wordt algemeen gebruikt.
Ook wordt er veel gesproken over de invoering van de kerkelijke tucht, gelijk zij onder de oude Boheemsche Broeders gehandhaafd werd en ook nu nog in enkele gemeenten geschiedt; al blijft dit ook vooral nog voor de gansche kerk tot de vrome wenschen beliooren, zoo is het toch reeds een verblijdend teeken, dat de kerk tot het bewustzijn komt van wat haar ontbreekt. Het Boheemsche volk bezit nog eene taaie aanhankelijkheid aan het Evangelie en de zuivere leer, maar is daaraan helaas ontwend , doordien hun geloofsleven op allerlei wijze moeilijkheden in den weg zijn gelegd, daar zij genoodzaakt werden zich uiterlijk roomsch voor te doen, terwijl zij toch innerlijk gereformeerd waren.
Trouwens, men zal ook moeilijk eene tweede kerk vinden, die zulk een kritieken stand heeft, als de gereformeerde kerk in Boheme; immers van protestantsche zijde wordt zij slechts beschouwd als een aanhangsel van de luthersche kerk; en in de oogen van het Boheemsche volk, dat meest roomsch is, is zij zulk een nietig deel, dat men met een verachtelijk schouder-ophalen op haar neerziet. Bij het Boheemsche volk heerscht tegenwoordig eene sterke tzechisch-ultramontaansche stroomiug, wat den gereformeerden tegen de borst stuit; maar wil nu de Boheemsche gereformeerde kerk op den bodem van de goede belijdenis blijven en zich niet door de mannen der „Unie" op sleeptouw laten nemen, dan wordt door de groote protestantsche wereld dit veroordeeld, en worden haaide oneerlijkste bedoelingen toegeschreven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen