Leestafel

Bij de uitgevers van ons Blad verscheen dezer dagen „ F r a n c i s c u s J u n i u s , der A e l t e r e , P r o f e s s o r d er T h e o l o g i e u n d P a s t o r (1545 —1602). S e i n L e b e n u nd W i r k e n , s e i n e S c h r i f t e n und B r i e f e , von L i c.theol Fr W. C u n o , reform. P a s t o r ; rait dem Bihlnisse und eincm Facsimile des Junius"; gr. 8 ', 416 blz., f 6.
Gaarne leiden wij dit werk bij onze lezers in en bevelen het ten zeerste aan als een boek van bijzondere waarde. Naar waarheid kan verzekerd worden, dat dit werk, hetwelk volgens de voorrede van den schrijver voor vakgeleerden, in dit geval theologen en historiekenners, maar ook voor ontwikkelde Protestanten bestemd is, in de beschrijving van de geschiedenis van de Kerk dezer landen eene leemte aanvult, die maar al te lang gevoeld is. De biografie van Junius, door Reitsma geleverd en in 1865 verschenen, die daarom niet te versmaden is, benevens de autobiografie van Junius, in het Latijn door Merula uitgegeven, — ziedaar het eenige, dat wij tot hiertoe omtrent het leven van den beroemden en in den strijd met de Remonstranten zoo dikwijls genoemden godgeleerde bezaten. Voorts waren eene menigte aneedoten, alleszins onbetrouwbaar en zonder eenigen historisehen grondslag, aangaande Junius in omloop. Vrij algemeen hield men hem voor een theoloog van groote toegevendheid op het stuk onzer gereformeerde kerkleer; men beschouwde hem als een latitudinariër, ja velen hielden hem voor een universalist. Aan al deze nevelachtige voorstellingen maakt Cuno in zijn werk een einde, naardien het op grond van de beste, zoowel gedrukte als nog niet gedrukte en meestal tot nog toe onbekende bescheiden, het juiste levensbefeld van Junius ons voor oogen stelt.

De opgave van de Titels der Hoofdstukken stelt ons eenigermate in staat, o m van den rijken inhoud een denkbeeld te krijgen. De e e r s t e Afdeeling in 25 Hoofdstukken behandelt:

I Afkomst en jeugd van Franciscus Junius.

I I . Gevaren, val en wederopstanding.

I I I . De Hoogeschool van Genève.

IV. Zware tijden, drukkende zorgen.

V. De arbeid in het Limburgsehe.

VI. De leeraar te Schönau en de veldprediker van Oranje.

V I I . De Latijnsche Bijbelvertaling van Tremellius en Junius.

V I I I . De Arabische studiën; Hebreeuwsche spraakkunst en woordenboek.

IX. Neustadt aan de Haardt en St. Lambrecht.

X. Otterberg. Junius g schrift: Ecclesiastici.

X I . Terugkeer naar Neustadt. Pest. Dood van tTrsinus. De Brief van Judas. Vrienden en leerlingen.

X I I . Professoraat te Heidelberg. Kuropalates en Manilius.

X I I I De verdediger der Christelijke Waarheid.

XIV. Jan Haren.

XV. Hendrik

IV. De commentaar op de Openbaring.

XVI. Het beroep naar Leideu. Tegen Frans Puccius en Gratianus Prosper. De dogmaticus. Akademie en akademieburgers.

XVII. Het Eirenicum (Vrede-geschrift).

X V I I I De kerkelijke onlusten te Utrecht. Wiggertsz te Hoorn. '

X I X Junius en Scaliger. X X Juniu» en Arminius.

X X I J unius over het Indepentismus.

X X I I . Katholieke en Roomsche Kerk.

X X I I I Juuius tegen Bellarminus.

XXI\ Briefwisseling. Gevoelen van Junius omtrent de kerkelijke vraagstukken dier dagen. Theologische vraagstukken. Bijzonderheden.

XXV. De familie. Het uiteinde. Korte karakterschets. Aanhangsel. Naamgenooten van Junius.

De schrijver, die op historisch gebied reeds lang als betrouwbaar leidsman bekend is, brengt ons evenwel ook in de geestelijke werkplaats van Junius, waar hij zijne belangrijkste Geschriften bespreekt, en dan meestal den vervaardiger er van zelf spreken laat. Niet minder achten wij het een uitnemend voordeel van dit werk te zijn, dat ieder, die de noodige vorming deelachtig geworden is, om zulk een werk met verstand te kunnen lozen, daardoor den juisten geest van Junius' Schriften leert kennen. Men zou anders, zulks over het hoofd ziende, lichtelijk meenen, dat het overbodig heeten mocht, om geheele bladzijden uit onderscheidene stukken van Junius af te drukken. Naast de geschiedenis van den geleerde wordt ons evenwel nog een degelijk stuk echte gereformeerde theologie in dit werk aangeboden, en wij zouden bij wijze van aanmerking wel den wensch willen uiten, dat de bewerker toch nog meer vraagstukken van godgeleerd belang aan de hand van Junius toegelicht hadde. Nochtans, wij vinden in dit boek, dat wij onzen theologen ten zeerste aanbevelen, reeds uitnemende praktische en theoretische wenken genoeg ten aanzien van onz? ambtsbediening en onze studiën, daar er echte gereformeerde theologie in voorkomt. Wij althans willen volgaarne erkennen, dat het lezen van dit werk ons eene rechte verkwikking geschonken heeft in onze tegenwoordige vaak zeer ontmoedigende omstandigheden. Nooit verloochent de bewerker zijn gereformeerd standpunt.
De t w e e d e Afdeeling geeft eene beschrijving van al de Werken en Geschriften van Junius, met eene verzameling van alle door hem geschreven of aan hem gerichte Brieven, waar— onder vele nog nooit in druk verschenen zijn:

A. Niet meer voorhanden zijnde Geschriften.

B. Geschriften in handschrift voorhanden.

C. Gezamenlijke Godgeleerde Werken.

D. I. Dogmatische Geschriften. I I . Exegetische Geschriften. I I I . Philologische, historische en andere Geschriften. Gedenkboek-inschriften.

A. Blieven van de hand van Fr. Junius.

B. Brieven aan Fr. Junius geschreven. Bijlagen : Twee lijkgedichten, treurzangen van Junius, enz. Bijvoegsels en verbeteringen
Van de grootste bibliotheken en archieven van Engeland en Schotland, van ons Vaderland, België, Frankrijk. Zwitserland en Duitschland heeft de schrijver deze schriften en brieven ten deele persoonlijk opgespoord. Onnoodig mag het heeten over de belangrijkheid van deze tweede Afdeeling nader uit te wijden; zij behoeft geen betoog. Een voortreffelijk vaderlandsch geleerde op kerkhistorisch gebied heeft verklaard, dat met deze monografie van de hand van Licentiaat Cuno wel het laatste woord gesproken is, met andere woorden, dat zij ons Junius' beeld in al zijne trekken nauwkeurig schetst. Het uiterlijk van het werk is deszelfs inhoud waardig.

Het is verrijkt tnet een portret in houtsnee naar het in olieverf geschilderde en in de Leidsche Bibliotheek zich bevindende portret, en met een facsimile. De prijs moge niemand afschrikken, om zich dit werk aan te schaffen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen