Opuscula theologica selecta - pagina 108

DEVERATHEOLOGIA.

88

communicant, secundum quam Deus nobiscum sermone spiritualiter & corprout ipsi visum est, vtitur ad institutionem nostram & i»strumentalis causa de vtroque commode, tanquam genus quoddamanalogicum, praedicatur. Neque vero aduersatur huic rationi nostrae, quod sermo corporalis foris instrumenta adhiquorum ratione videtur instrumentalis dictus nam idem etiam sermo instrubet menta sua vsurpat intus ex quibus aeque instrumentahs est atque appellatur. Instrumentorum enim, quae ad actiones nostras adhiberi solent, aUa coniuncta principaH caussae aUa separata sunt quemadmodum in agendo manus coniunctum instrumentum baculus, saparatum est In loquendo Hngua, palatum, dentes, coniuncta aer quem verberamus, separatum est instrumentum. Vtrumque autem modum in spirituali sermone suo vsurpat Deus analogice siue sermone suo tanquam instrumeno analogo vtatur soKmi siue sermonem Angelorum siue nostrum ipsorum occupare intus Instrumentalem causam huius sapientiae volueris. Stat igitur illud axioma firmum esse sermonem Dei, quemadmodum instrumentaUs causa sapientiae in rebus humanis est hominis sernio docentis & instituentis alterum. Est autem sermo hominis multiplex: Vnus innatus, quem orthodoxi Patres "e^fvtov siue tpvaiKov appellarunt. Atque hic quem ilU dixerunt svdiad^szov sermo est intellectus nostri apud se. Alter inditus quem sermonem concipit ratio ex rerum foris perceptarum coniunctione diuisione, inter se

poraliter,

:

:

,

,

,

,

:

:

:

:

,

:

,

,

:

:

,

,

&

ratiocinatione , conclusionibus inde existentibus. Tertius denique enunciatiuus, qui vulgo nqo^poQiKog quo homo conceptum mentis suae sjue ingenitum in intellectu :

perceptum foris, cum aUis communicat. Horum sermonum primus naturaUs est e6que semper est actu in subiecto suo, Secundus ab alio efficitur in subiecto. Tertius in aho efficit. Cimi itaque hic de eo sermone sit quaestio qui causa efficiens siue ratione :

& quasi instrumentaUs est , aut (vt paulo ante diximus) qui instrumentaUs est analogic^ profecto nec sermonem iUum efifvxov inteUigi hoc loco oportuit nam sermo efi<pvTog est immanens (vt loquuntur Scholastici) & (f. 141 2.) non transit ad aUum. Nec sermonem quoque svdt-d^sxov oportet inteUigi; cum hic passiuus, non autem actiuus sermo sit, nec vnquam Deo ex veritate attribui possit. Deo enim nihil plane accidit, nedum passio, Maiestate Dei indignissima. Restat igitnr, vt sermonem iUum Dei, quem instrumentalem huius sapientiae appeUamus, definiamus esse ngo^poQtxov siue enunciatiuum , prout in iUa Thesi nostra ante posuimus. Merito id quidem. Etenim si nemo nouit quae sunt hominis, nisi Spiritus hominis qui est in ipso, & cuicunque homo sermone suo enunciatiuo, aut signo aUquo ipsius voluerit exponere; quanto magis sermone Dei opus habuimus, vt res diuinas, coelestes, supernaturales , quas homo , terra , natura tota vniuersitatis capere non potest , aUquo pacto caperemus ? Hic igitur sermo nQocpoqiKog a Deo ipso fluit, & per fluxionem quandam siue processionem ab iUo (vt ita dicamus) producit eff"ectum suum in iis qui audiunt. Hic autem sermo Dei enunciatiuus in duo genera distinguitur, pro ratione & modo ipsius: nam aut sermo spirituaUs est quo Deus vtitur, aut etiam corporaUs. Spiritualem sermonem appeUamus, qui sine corporis instrumento enunciatus est: Corporalem, qui etiam admoto corporis instrumento insonat. Haec duo sermonis genera Principio, & obiecto, & modo ipsorum. Printribus modis inter se distinguuntur cipio nam spirituaUs sermo fluit a SpirituaU essentia soliim CorporaUs autem a corpore, aut etiam a Spiritu per corpus, tanquam instrumentum ipsius; siue coniuctum, vt corpus hominis, quod animae ipsius est personale organum; siue separatum vt aer, tubus, & simiUa, quemadmodum ante ostendimus. Objecto: nam spirituaUs sermo fertur ad spiritum , nec ab aUa essentia qukm spirituaU potest vnquam percipi CorporaUs autem a corpore percipitur, aut etiam a spiritu per corpus tanquam vas suum res aUunde infusas sibi & iniectas imbibens. Modo denique: quia spirituaUs :

&

:

:

:

sermo

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen