Een dag in het Hendrik Kraemer Instituut

In het blad „Windstreken" stond een artikel over het HKI. Wegens het belang van dit opleidingsinstituut voor ons werk nemen we enige gedeelten van dit artikel over.

Het huls

Verscholen achter twee grote treurwilgen bij een vijver ligt het huis, genoemd naar Hendrik Kraemer, waar het beslist niet treurig toegaat. Het herbergt mensen met een roeping, idealistisch in een nuchtere zin, en bereid om veel achter te laten. Naast de woonruimte voor de zendingarbeiders in opleiding, zijn er ook kantoren voor de Raad van de Zending van de Ned. Herv. Kerk. Tussen de bedrijven door gaan we trap op en trap af en krijgen een indruk van het gebouw. De bibliotheek, waar geweldig veel over de zending te vinden is, betreden we met de verschuldigde schroom. Minder groot is die schroom bij het aanschouwen van de „waszolder" waar de bewoners hun (schone) was ophangen. Op diezelfde zolder zijn de studeerhokjes van degenen die in opleiding zijn. Een verdieping daaronder is de slaapafdeling: elk echtpaar heeft daar een kleine slaapkamer en de kinderen hebben aan de overkant van de gang hun kamertjes. Weer een verdieping lager zijn de woonruimten. Kamers, volgestouwd met bezittingen die noodzakelijk of dierbaar zijn. De overige bezittingen heeft men veelal elders opgeslagen. Zo gauw je de deur van het HKI doorbent, leer je soberheid. Dat blijkt uit alles!

De naam van het Instituut vraagt een kleine toelichting. Hendrik Kraemer, die leefde van 1888-1965, heeft in zendingskringen een grote naam. Hij heeft jarenlang in Indonesië gewerkt en was een groot kenner van de Islam, de grootste godsdienst in dat land. Hij heeft steeds weer opgeroepen de ontmoeting met Moslims niet uit de weg te gaan, maar deze juist te zoeken. Hij heeft veel aandacht gegeven aan de vernieuwing van de maleise bijbelvertaling. Verder ijverde hij voor het zelfstandig worden van de Indonesische kerken. Ook de toerusting van deze kerken had zijn aandacht. Toen in 1971 de Zendingshogeschool van de Ned. Herv. Kerk en het Zendingsseminarie van de Geref. Kerken werden samengevoegd, kreeg het nieuwe instituut de naam van Hendrik Kraemer.

De basiscursus

Op het Hendrik Kraemer Instituut (HKI) ontvangen allen, die vanuit de Ned. Herv. Kerk en de Geref. Kerken in zendingsdienst gaan werken, een basiscursus. Ook zendingswerkers uit de Chr. Geref. Kerken of de Geref. Gemeenten nemen hier soms aan deel, evenals de mensen die uitgaan voor Dienst over Grenzen. De cursus duurt vier maanden en is er vooral op gericht je beter te kunnen inleven in de nieuwe situatie, waarin je terechtkomt. Hoe leef en werkje in een cultuur, die anders is dan die waarin je bent opgegroeid? Hoe red je je als er geen dokter om de hoek woont, maar een paar honderd kilometer verderop? Hoe ga je om met bedienden? Wat moet je doen als je merkt dat de kerk in het zendingsgebied alles over heeft voor de bouw van een prachtige kerk, terwijl men nauwelijks aandacht heeft voor de armen? Je krijgt ook les in de taal die je zult moeten gaan spreken: Indonesisch (voor Indonesië), Swahili (voor Kenya), Spaans (voor Latijns-Amerika), Engels of Frans (voertalen in grote delen van Afrika.

De cursus omvat ook bezinning op allerlei vragen met betrekking tot zending en werelddiakonaat, studie van land en volk waar je gaat werken, enz.

Lesochtend

Als wij op het nippertje de leskamer binnenstuiven, worden we hartelijk verwelkomd door de rektor van het HKI, Dr. D. Bakker. Méér mensen hebben moeite met het vroege tijdstip, want de zeven cursisten zijn er nog niet allemaal.

We schuiven aan in de kring rond de tafel. Het krijgt hier allesbehalve het idee van schoolbanken: de sfeer is informeel en de groep blijkt hecht. De cursisten hadden de opdracht gekregen een gesprek te voeren met mensen uit het land, waar zij zullen gaan werken. Dat gesprek moest vooral worden toegespitst op de verhouding arm-rijk. Als gast is vanmorgen ook Henk v. d. Velden aanwezig, die onlangs uit Nigeria is teruggekeerd. Hij kan vanuit zijn ervaringen aanvullingen geven op het gespreksverslag. Hieruit blijkt wel dat het HKI de praktijk evenzeer waardeert als de theorie. Zoals tijdens lesuren niet ongebruikelijk is, dwalen onze ogen af en toe naar buiten. De mist trekt op en de zon geeft de bomen de meest Hollandse kleur groen. Onwillekeurig probeer je je voor te stellen wat het betekent een dergelijk panorama jarenlang niet meer te zien. Dat moetje toch missen... Je werpt een blik op de grote kaarten van Afrika, Latijns Amerika en Azië aan de muur. Wat een wereld! Wat een stipje ben je in dat geheel! Als je niet gelooft in de Geest, die je roept en je zendt, zou je er van je leven niet aan beginnen! We roepen onszelf tot de orde; aandacht bij de les! Als het sein voor de koffie wordt gegeven stormen we als rasechte scholieren naar buiten. Op het zonnige terras is een bont gezelschap aanwezig. Docenten, cursisten, huishoudelijk medewerkers, de direktrice van het HKI Mw. Swellengrebel en „blauwe engelen". Dat laatste vraagt een verklaring, die eenvoudig is: het zijn meisjes die hier een soort diakonaal jaar doorbrengen. Vroeger waren de meisjes in een blauw uniform gehuld, vandaar dat , , blauwe" in hun naam. Iedere huisvrouw in het HKI krijgt twee morgens in de week hulp van zo'n „engel". Zij zorgen ook voor de kinderen als de moeders cursus hebben. Naast de cursisten ont-

moetten we op het terras ook degenen die de cursus al hebben afgerond, maar nog niet zijn uitgezonden. De huismeester laat een kaart rondgaan van de familie De Groot uit Peru: de wereld is hier klein!

Gesprek met de rector

Aan het eind van de morgen, als de les is afgesloten en de cursisten het terras opzoeken of hun kinderen uit de chrèche halen, blijven wij nog even zitten voor een gesprekje met de rector. „Het HKI is een sluis", zegt Dr. Bakker. , , Je moet er losweken, je komt van het ene water (Nederland) in het andere (het land waar je gaat werken) en daarop moet je goed voorbereid zijn."

We hebben intussen uit een folder kunnen opmaken, dat de staf van het HKI erg klein is. Dr. Bakker beaamt dit en vertelt dat Drs. Hans Visser als cultureel antropoloog de staf komt versterken. IVIen heeft op het HKI graag mensen van de praktijk: Hans Visser werkte gruime tijd voor de GZB in Kenya. Verder is er een aantal parttime docenten aan het HKI verbonden, bijv. voor de verschillende talen. We praten nog wat door over de problemen waarmee zendingsarbeiders te maken krijgen. Hoe goed ze in Oegstgeest ook , , gesluisd" zijn. vragen over de religieuze gebruiken en de godsdienstige beleving van de mensen onder wie je werkt, komen er op een gegeven moment zeker. Vaak ook wordt de situatie van de plaatselijke kerk als teleurstellend en/aren. Het beeld van een levende en levendige zendingsgemeente blijkt niet altijd te kloppen. Goede begeleiding door de zendende instantie is nodig. Die vindt o.a. plaats door bezoeken van delegatieleden uit Nederland en door correspondentie met de terreinsecretaris. Dat is iemand, die in Nederland de zaken betreffende een bepaald gebied behartigt en de situatie daar goed kent.

Nu de kerken overzee steeds zelfstandiger worden, bekruipt ons de vraag of de zending wel toekomst heeft. Die vraag stellen we aan Dr. Bakker. Hij antwoordt van harte: Ja! Hij voegt er aan toe dat we wel in een fase zitten, dat we vragen: hoe?

Er zijn echter terreinen genoeg die aangeboord kunnen worden. Een aardig voorbeeld: In Japan hebben christenen langs de grote weg een pleisterplaats opgezet, waar veel chauffeurs stoppen. Zo ontstaan daar contacten. , , Als de kerk het oude patroon van de zending (de blanken die overzee het kerkelijk leven opzetten en regelen) handhaven, teert ze in. Maar Kraemer zei al dat we als zending moeten gaan staan waar de grote stroom van het leven zich voortbeweegt".

Dat lijkt ons een goed slot voor dit gesprek!

Maaltijd

De veel kleurige bevolking van het HKI verzamelt zich na een gongslag in de grote eetzaal. Aan de verste tafel zitten zo te zien de heren denkers van de Raad van de Zending. Aan de andere kant van de zaal zit een tafel vol vrolijke „blauwe engelen". De gezinnen van de cursisten hebben zoveel mogelijk hun eigen tafel.

Lesmiddag

We hebben nog een pittige middag voor de boeg. Op het rooster staat een les over het moratorium. Moratorium wil zeggen: een (tijdelijke) opschorting van de steun (geld en werkers) uit de westerse landen aan de kerken in de derde wereld. Het doel daarvan is dat deze kerken de gelegenheid willen krijgen hun eigen identiteit te vinden.

Dr. Bakker die de zo gewenste informatie geeft vertelt dat de moratorium-gedachte is gelanceerd door Ds. John Gatu op de conferentie van de A.A.C.G. (All African Conference of Churches) in Lusaka in 1974: vijfjaar lang geen geld en geen mensen naar Afrika sturen. De Afrikaanse kerken moeten leren kerk te zijn in een afrikaanse cultuur. De gedachte werd overgenomen door Burgess Carr, Algemeen secretaris van de A.A.C.C., die het vooral vertaalde in termen van macht.

Voor Latijns-Amerika werd het weer toegepast op politieke macht. Na de uiteenzetting van Dr. Bakker ontstaat er een stevige discussie. Er zijn tegen het moratorium nogal wat bezwaren aan te voeren, zoals:

- Wanneer westerse steun wegvalt, is het gevaar groot dat de kerken terugvallen in heidendom;

- De zendingsopdracht van de westerse kerken wordt zo geen recht meer gedaan;

- Moet je zo'n negatief begrip als moratorium gebruiken? Is het niet beter te streven naar volwassen verhoudingen tussen de kerken in Europa en de kerken in Afrika en andere continenten? Het is al dik vier uur als de les is afgelopen. We zijn met onze neus gedrukt op een zendingsprobleem van de eerste orde. Wij mogen naar huis zonder huiswerk. Maar vragen, zoals die vanmiddag zijn gesteld, laten je niet los. Het zijn vragen, waarmee ook de gemeenten geconfronteerd zouden moeten worden. Zien wij onszelf niet nog teveel als , , goede gevers" aan het zendingswerk?

Dag zendingshuis

Het is natuurlijk overdreven om te zeggen dat je na één dag je ergens al helemaal thuisvoelt. Toch zeiden we toen we weggingen: „We zouden best een tijdje willen meedraaien". Veel van het gebeuren hebben we trouwens nog niet eens nneegemaakt of gezien, zoals de tweemaal per week gehouden' kapeldiensten 's avonds, de crèche, de kantoren enz. Wat is één dag. ..

Met een hoofd vol indrukken nemen we afscheid. Maar ook ons hart neemt een indruk mee. Hier in de HKI gaan jonge mensen door een sluis. „Losweken" noemt Dr. Bakker het. Soms zal het wel de pijn van „losscheuren" hebben. Ze gaan het avontuur tegemoet! Wat zeggen we? Ze gaan het Koninkrijk tegemoet, dat wereldwijd is en komt! Om de Koning te dienen! Wij bidden dat de Geest, die de wereld omspant, hen niet alleen zendt, maar ook blijvend nabij zal zijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen